Общество

Май уйӑхӗнчи уяв кунӗсенче республикӑра пурӑнакансен тата хӑнасен хӑрушсӑрлӑхне тытас тӗллевпе кӑҫал майӑн 1-мӗшӗнчи демонстрацисем, «Вилӗмсӗр полк» утса иртни, салют пулмасть. Вӗсен вырӑнне предприятисенче  маевка евӗрлӗ уявсем ирттерме сӗнеҫҫӗ. «Вилӗмсӗр полк» та онлайн майпа пулӗ.  «Окно Победы», «Звонок  ветерану» тата ытти акцисем йӗркелӗҫ. Уявсем вӑхӑтӗнче ҫынсене тимлӗрех пулма сӗнеҫҫӗ.

Округри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ҫурхи ака-суха ӗҫӗсем вӑй илсех пыраҫҫӗ. Пур хуҫалӑх та тенӗ пекех хире тухнӑ. Ӑҫта акаҫҫӗ, ӑҫта сӳрелеҫҫӗ, ҫӗр хатӗрлеҫҫӗ... Апрелӗн 25-мӗшӗ тӗлне «Родина» ООО 170 гектар, «Слава картофелю» агрофирма 109 гектар ҫурхи тулӑ, «Труд» ЯХПК 50 гектар  «Урожай» колхоз 45 гектар, «Слава» ЯХПК 44 гектар урпа, «Труд» ЯХПК 30 гектар сӗлӗ, «Дружба» ЯХПК 50 гектар рапс, «Слава картофелю» агрофирма 34 гектар, Шарафутдиновӑн тата «Кызыл сабанча» фермер хуҫалӑхӗсем 10-шар гектар горчица, «Искра» колхоз 50 гектар пӗр ҫул, «Дружба» ЯХПК 11 гектар нумай ҫул ӳсекен курӑксем акнӑ. Ҫӗрсем пулса ҫитнӗ май ытти ҫӗрте те  сеялкӑсем хире тухаҫҫӗ.  Округӗпе 1783 гектар кӗр тыррисене, 2008 гектар нумай ҫул  ӳсекен курӑксене, 1824 гектар ҫӗртмене сӳреленӗ. 1204 ге

Хӑтлӑлатмалли объектсене палӑртмалли онлайн сасӑлав апрелӗн 30-мӗшӗччен пырать. Кӑҫал сасӑлава республикӑри пилӗк хулари  тата 20 муниципалитетри 55 объектпа дизайн-проект хутшӑнать. Регионта пурӑнакан кашни ҫыннӑн тӑван тӑрӑхӗн аталанӑвне тӳпе хывма май пур. Хӑтлӑх кӗртмелли объектсемшӗн 14 ҫултан  аслӑрах граждансем сасӑлама пултараҫҫӗ.  Ку ӗҫе Патшалӑх пулӑшӑвӗсен порталӗнче авторизациленнӗ хыҫҫӑн 21.gorodsreda.ru страницӑра, муниципалитетсен тата влаҫ органӗсен сайтӗнчи общество сасӑлавӗн «Патшалӑх пулӑшӑвӗсен порталӗ. Пӗрле татса паратпӑр» уйрӑмӗнче пурнӑҫлама  пулать. Ҫавӑн пекех волонтерсен приложенийӗсенче  сасӑлама май пур. 1600 ытла волонтер сасӑлава хутшӑнакан муниципалитетсенчи халӑх йышлӑ ҫӳрекен вырӑнсене тухса хӑтлӑлатмалли  объектсем 

Апрелӗн 25-мӗшӗнче Хырхӗрри ялӗнче, ятарлӑ ҫар операцийӗнче пуҫ хунӑ Сергей Новиков  пурӑннӑ  ҫурт ҫине асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. Ҫак ятпа иртнӗ мероприятие муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин, Комсомольски тата Елчӗк округӗсен ҫар комиссарӗ Сергей Данилов, Хырхӗрри территори уйрӑмӗн начальникӗ Валерий Нямуков хутшӑннӑ.  Сергей ҫар тивӗҫне тӳрӗ кӑмӑлпа пурнӑҫласа паттӑрсен вилӗмӗпе вилнине, вӑл Тӑван ҫӗршыва чунтан юратса, ӑна хӳтӗлеме яланах хатӗр пулса ӳснине палӑртнӑ. Хырхӗрри тӗп шкулӗнче вӗренекенсем патриотизм темипе сӑвӑсем вуланӑ. Мемориаллӑ хӑмана  С.Новиковӑн амӑшӗ Галина Павловна тата аппӑшӗ Евгения торжествӑлла лару-тӑрура уҫнӑ. Тӑван ҫӗршывшӑн пуҫ хунӑ салтаксене ӗмӗр-ӗмӗр асра тытмалла.

Аслӑрах ӳсӗмрисем  1986 ҫулхи апрелӗн 26-мӗшӗнче Чернобыльти атомлӑ электростанцире пулса иртнӗ аварие лайӑх астӑваҫҫӗ пулӗ. Пӗтӗм ҫӗршывӗпех инек пулнӑ вырӑна пӗтерме  хутшӑннӑ. Чӑваш республикинчен 2 пине яхӑн ҫын унта тухса кайнӑ. Вӑл шутра пирӗн районтан та унта 7 ҫын ӗҫленӗ. Вӗсенчен чылайӑшӗ пирӗн хушӑра ҫук та ӗнтӗ. Авари пулнӑранпа 38 ҫул иртнӗ  пулин те ҫав хурлӑхлӑ кун ҫынсен асӗнче. Чернобыль хупӑ зона шутланать. Апрелӗн 24-мӗшӗнче РФ социаллӑ фончӗн пирӗн округри клиент служби ҫумӗнчи «Кӗмӗл  ӑру» хутшӑну центрӗнче Чернобыльти аварие тата ҫӗршыври радиаципе ҫыхӑннӑ инкексене пӗтерме хутшӑннӑ ҫынсемпе тӗлпулу пулса иртрӗ. Ӑна Комсомольскинчи тӗп библиотека ӗҫченӗсем  В.Боровковӑпа   С.Григорьева ертсе пычӗҫ. — Авари пулсан ӑна пӗтерме ям

Пӗрисем ача чухнехи ӗмӗчӗсене пурнӑҫа кӗртсе ӗмӗр тӑршшӗпе хӑйсен юратнӑ ӗҫӗсенче вӑй хураҫҫӗ. Теприсем хӑйсене килӗшекен профессие ҫитӗнсе ҫитсен ҫеҫ суйласа илеҫҫӗ. Ҫӗнӗ Кипеҫ ялӗнче пурӑнакан Л.А.Краснова малтан ҫӗвӗҫ пулма вӗреннӗ, вӑл профессипе вӑй хунӑ пулсан та, шӑпа ӑна  нумай ҫул хушши  ачасемпе шкулта тӑрӑшма    пӳрнӗ. Лида Елчӗк районӗнчи Лаш-Таяпа ялӗнче кун ҫути курнӑ.  Ҫуралсанах ҫемйи пирӗн тӑрӑхри Киров поселокне куҫса килнӗ. Ҫавӑнпа ачалӑхӗ, ҫамрӑклӑхӗ унӑн кунта иртнӗ. Ялти пуҫламӑш шкула вӗренсе пӗтерсен малалла ӑс пухма вӑл Комсомольски вӑтам шкулне ҫӳренӗ. «Ҫумӑр-и, ҫил-тӑман-и район центрне утнӑ. Вӗренес кӑмӑлсем пысӑк пулнӑ», — аса илет халӗ Лидия Ахвандеевна. 1969 ҫулта вӑтам шкул пӗтернӗ хыҫҫӑн вӑл Ҫӗрпӳри ҫӗвӗҫсем хатӗрлекен училищӑна

Пирӗн округра хастар ӗҫӗпе, пултарулӑхӗпе ырӑ ят ҫӗнсе илнӗ ҫынсем сахал мар. Иртнӗ ҫулхи декабрӗн 26-мӗшӗнче «Ҫутӑ сӑнарӗ, ырӑ тӗслӗхӗ асран тухмӗҫ» статьяра нумай ҫул колхоз председателӗнче ырми-канми тӑрӑшнӑ Д.А.Акчурин пурнӑҫӗпе, ӗҫӗ-хӗлӗпе паллаштарнӑччӗ. Аслӑ Ҫӗнтерӳ уявӗ ҫывхарса килнӗ кунсенче вара Акчуринсен ҫывӑх ҫыннисен Давидӑн шӑллӗн, Корнелий Александровичӑн кун-ҫулӗ ҫинчен каласа паракан материалсемпе тивӗҫтерчӗҫ. Сӑмахӑм ман халӗ ун ҫинчен пулӗ. Корнелий 1909 ҫулхи сентябрӗн 13-мӗшӗнче Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел ялӗнче кун ҫути курнӑ. Ялти ҫичӗ ҫул вӗренмелли шкула пӗтернӗ, унтан Канашри педагогика техникумӗнче пӗлӳ илсе диплом илнӗ. 1931—1939 ҫулсенче Хирти Шӑхасанти пуҫламӑш шкулта директорта ӗҫленӗ. 1939—1941 ҫулсенче, Комсомольски районне туса хурсан, «Октябрь ялавӗ» хаҫатра

Пирӗн округра пурӑнакансем ҫӗршыври, республикӑри нумай ҫӗрти пекех Украинӑри ятарлӑ ҫар операцийӗ пуҫлансанах аякри ентешсене тӗрлӗ енлӗ пулӑшу пама пуҫларӗҫ. Ӑшӑ япаласем, апат-ҫимӗҫ, строительство материалӗсем, автомашинӑсем, ӗҫ, ҫар тӗллевӗпе усӑ курмалли хатӗрсем, укҫа-тенкӗ пуҫтарса ӑсатрӗҫ. Ырӑ кӑмӑлпа тунӑ пур пулӑшӑва та асӑнса та пӗтереймӗн. Ватти-вӗтти таранах ҫак пархатарлӑ ӗҫе хутшӑннӑ. Шкул ачисем салтаксем патне ӑшӑ кӑмӑлтан ҫырнӑ ҫырусем ӑсатнӑ. Шкулсенче те, ялти культура ҫурчӗсенче те окоп ҫуртисем те хатӗрленӗ. Округри пур территори уйрӑмӗсенчи ялсенче  те маскировка сеткисем ҫыхса хатӗрленӗ. Ку ӗҫ малалла пырать. Хирти Сӗнтӗр территори уйрӑмӗнчи ялсенче пурӑнакансем  пурӗ 200 ытла сетка ҫыхса хатӗрленӗ. Кайнлӑк территори уйрӑмӗнче пурӑнакансем те ку тӗлӗшпе маттур.

Округри пур формӑллӑ ял хуҫалӑх предприятийӗсенче те ҫурхи ака-суха ӗҫӗсем пуҫланчӗҫ темелле. Хирсем машина-трактор сассисемпе тулчӗҫ. Апрелӗн 22-мӗшӗ тӗлне «Родина» фермер хуҫалӑхӗ 110 гектар, «Слава картофелю» агрофирма 40 гектар ҫурхи тулӑ, «Слава» ял хуҫалӑх кооперативӗ 15 гектар урпа,  «Дружба» ял хуҫалӑх кооперативӗ 40 гектар рапс, 11 гектар нумай ҫул ӳсекен курӑксем акнӑ. Ҫак кунсенчех ака ӗҫне «Асаново», «Урожай», «Искра» хуҫалӑхсем те пуҫӑннӑ. Округӗпе илсен 864 гектар кӗр тыррисене, 345 гектар нумай ҫул ӳсекен курӑксене апатлантарнӑ. 1008 гектар кӗр тыррисене, 1621 гектар нумай ҫул ӳсекен курӑксене, 1076 гектар ҫӗртмене сӳреленӗ. Хуҫалӑхсем 441 гектар ҫурхи культурӑсем акма ҫӗр хатӗрленӗ. Ял хуҫалӑх предприятийӗсенче вӑрлӑха имҫамласси те пырать Ҫанталӑк кунсере

Кӑҫалхи апрелӗн 1-мӗшӗнчен Раҫҫейре ҫурхи призыв пуҫланнӑ. Вӑл июлӗн 15-мӗшӗччен тӑсӑлӗ. Ҫак кунсенче пирӗн округри Комсомольски тата Тукай территори уйрӑмӗсенчи ҫамрӑксем ҫар ретне тӑчӗҫ. Призывпа каякан салтаксене Донецк тата Луганск Республикисене, Херсон тата Запорожье облаҫӗсене ямаҫҫӗ. Вӗсен Раҫҫейри ҫар чаҫӗсенче 1 ҫул  службӑра тӑмалла пулать.