Вторник, 23 апреля

Образование

Пӗр-пӗринчен вӗренме май парать

Пӗр-пӗринчен вӗренме май парать

Нумаях пулмасть Урмаел вӑтам шкулӗн никӗсӗ ҫинче округри технологи, ӳнер искусствин, музыка вӗрентекенӗсен фестивалӗ пулса иртрӗ. Унта 12 педагог хутшӑнчӗ, пурӗ 10 урокпа мастер-класс ирттерчӗ. Фестиваль «Чи лайӑх уҫӑ урок», «Чи лайӑх мастер-класс» номинацисенчен тата ачасен творчество ӗҫӗсенчен тӑчӗ. Педагогсем пӗр вӑхӑтрах конкурса хутшӑнакансем те, пӗр-пӗрне хаклакансем те пулчӗҫ. Кашни вӗрентекенех уроксене хӑйнеевӗрлӗрех, ачасене интереслентермелле йӗркелеме тӑрӑшрӗ.  Педагогсен урокӗсемпе мастер-класӗсене хакланӑ чухне вӗрентекенсем хӑйсен шухӑшӗсене палӑртрӗҫ. Ҫакӑн пек мероприятисем йӗркелени педагогсен ӑсталӑхне ӳстерме пулӑшать, методика  ӗҫне ҫӗнӗлӗхсем кӗртме хистет. Е.Федотов, Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗн вӗрентекенӗ.
Хапӑл туса кӗтсе илчӗҫ

Хапӑл туса кӗтсе илчӗҫ

Округри вӗрентекенсем ачасене пӗлӳ панипе пӗрлех хӑйсем те вӗренеҫҫӗ. Тӗрлӗ шкулсенче пулса пӗр-пӗрин опычӗпе паллашаҫҫӗ,  ҫӗнӗлӗхсене алла илме тӑрӑшаҫҫӗ. Нумаях пулмасть Александровка тӗп шкулӗнче историпе обществознани предметне вӗрентекенсен методика фестивалӗ иртрӗ. Ирех шкул патне округ центрӗнчен автобус ҫитсе чарӑнчӗ. Унпа муниципаллӑ округри тӗрлӗ шкулсенчи историксем килсе ҫитрӗҫ. Хӑнасене шкул директорӗн ҫумӗ С.В.Антонов хапӑл туса кӗтсе илчӗ, малтанах шкул историйӗпе, пурнӑҫӗпе кӗскен паллаштарчӗ. Ун хыҫҫӑн вӗрентекенсем классене ҫул тытрӗҫ, уҫӑ уроксем ирттерчӗҫ. Кашниех хӑйӗн темине туллин уҫса пама тӑрӑшрӗ. Тӗрлӗ методикӑпа усӑ курса  ачасене те вӗренӳ ӗҫне кӳлӗнтерчӗҫ. Хальхи вӑхӑтра пур педагог та информациллӗ технологисемпе анлӑ усӑ курма вӗренсе ҫитнӗ. Кунта та ҫапла
Хаваслӑ та интереслӗ иртнӗ

Хаваслӑ та интереслӗ иртнӗ

Ҫурхи каникул пуҫлансанах округри шкулсенчи пултаруллӑ ачасем, шкул директорӗсен советникӗсем «Образовательное воскресенье» мероприятие пуҫтарӑннӑ. Вӑл Шурут вӑтам шкулӗн никӗсӗ ҫинче иртнӗ. Малтанах  пуҫтарӑннисене шкул директорӗ Николай Андреев саламланӑ, пӗрлехи ӗҫре ӑнӑҫу суннӑ. Вӗренекенсем ҫак кун 5 енпе ӗҫленӗ: ҫарпа патриотизм (В.Гаврилов), волонтерство               (Л.Шорникова),  Орлята России (С.Мунтайкинӑпа В.Ложкова), профориентаци (Л.Пыркина), Малтисен юхӑмӗ (В.Филиппова). Кашни площадкӑрах ачасене ҫӗнӗлӗхсем, тӗрлӗ енлӗ  интереслӗ ӗҫсем кӗтнӗ. Мероприяти вӗҫӗнче советниксен округри координаторӗ Ксения Лукиянова Шурут вӑтам шкулӗнчи вӗрентекенсемпе вӗренекенсене тав тунӑ. Ҫак кун хаваслӑ та интереслӗ иртнӗ.
Ҫамрӑксене суйлав ҫинчен

Ҫамрӑксене суйлав ҫинчен

Ҫамрӑксем хушшинче хӑйсен пурнӑҫӗнче кӑҫалхи суйлава пӗрремӗш хут хутшӑнакансем те пур. Вӗсене ҫак пӗлтерӗшлӗ пулӑм пирки тӗплӗнрех ӑнлантарса парас тӗлӗшпе округра тӗрлӗ мероприяти йӗркелеҫҫӗ. Ҫак кунсенче Комсомольскинчи тӗп библиотекӑра ҫамрӑксене хӑйсен гражданла яваплӑх туйӑмне ӳстерме пулӑшас тӗллевпе «Эпир — пулас суйлавҫӑсем» ӗҫлӗ вӑйӑ ирттертӗмӗр. Унта Тукай Мишер вӑтам шкулӗнче 10-мӗш класра вӗренекенсем хутшӑнчӗҫ. Малтанах Комсомольски территори суйлав комиссийӗн председателӗ О.И.Митюкова Раҫҫей Федерацийӗнчи суйлав йӗркисемпе принципӗсем, суйлавҫӑсен прависем пирки каласа пачӗ. Ачасен ыйтӑвӗсем ҫине те хапӑлласах хуравларӗ. Тӗлпулӑва вӑйӑ евӗр ирттерни вӗренекенсене суйлав ҫинчен тӗплӗнрех пӗлме май парать. Валентина Боровкова.

Усӑллӑ та интереслӗ иртрӗ

Округри шкулсенче вӗренекенсен хӑйтытӑмлӑхӗн хастарӗсем, директорсен воспитани енӗпе ӗҫлекен канашҫисем регионти «Образовательное воскресенье» проекта хавхаланса хутшӑнаҫҫӗ. Канмалли кунсенче вӗсем тӗрлӗ шкулсенче пуҫтарӑнса ачасемпе кӑсӑклӑ та пуян мероприятисем йӗркелесе ирттереҫҫӗ. Февралӗн 3-мӗшӗнче вӗсем Нӗркеҫ вӑтам шкулӗнче пухӑнчӗҫ. Кунти вӗрентекенсемпе вӗренекенсем хӑнасене кӑмӑллӑн кӗтсе илчӗҫ, тухӑҫлӑ ӗҫлеме условисем туса пачӗҫ. Шкул директорӗ Н.А.Петрова шкул пурнӑҫӗпе, ӗҫӗ-хӗлӗпе  кӗскен паллаштарчӗ, пурне те ӑнӑҫу сунчӗ. Ачасем Медиа (спикерӗ Вика Зуева), Малтисен юхӑмӗ (Валентина Филиппова), Волонтерство (Юлия Федорова), Раҫҫей ӑмӑрткайӑкҫисем (Галина Краснова), Патриотизм енӗ (Оксана Кошкина) лаптӑксенче ӗҫлерӗҫ. Нӗркеҫ вӑтам шкулӗн директорӗн канашҫи Нина
Тӗп тӗллев – тарӑн пӗлӳ

Тӗп тӗллев – тарӑн пӗлӳ

«Вӗрентӳ» наци проекчӗ «Современная школа», «Успех каждого ребенка», «Поддержка семей, имеющих детей», «Цифровая образовательная среда», «Учитель будущего», «Молодые профессионалы», «Новые возможности для каждого», «Социальная активность», «Экспорт образования» федераллӑ проектсене, «Социальные лифты для каждого» программӑна пӗрлештерсе тӑрать. Иртнӗ ҫул «Вӗрентӳ» наци проектне пурнӑҫласа республикӑра та, округра та нумай  ӗҫ тунӑ. Пӗлтӗр Раҫҫейре Педагог тата наставник, Чӑваш Енре Телейлӗ ачалӑх ҫулталӑкӗ пулнӑ май чылай мероприяти йӗркелесе ирттернӗ. Ачасене тарӑн пӗлӳ тата тивӗҫлӗ воспитани парас, тӗрлӗ енлӗ аталанса ӳсме пулӑшас тӗллевпе республикӑра 2023 ҫулта 2,4 милиард тенкӗ янӑ, вӑл  шутран 1 миллиард тенки — федераллӑ бюджетран. «Хальхи шкул» тата «Кашни ача ҫитӗнӗвӗ» прое

Шкулта – харӑсах виҫӗ пысӑк пулӑм

2024 ҫул Раҫҫейре Ҫемье ҫулталӑкӗ пулнине хаҫат вулакансем пӗлеҫҫех. Кун пирки РФ Президенчӗ Владимир Путин ятарласа Указ кӑларнӑ. Указа ҫемьесен йӑлана кӗнӗ хаклӑхӗсене сыхласа хӑварас енӗпе патшалӑх политикине анлӑ сарас тӗллевпе йышӑннӑ. Унсӑр пуҫне 2024 ҫул Чӑваш Енре — Экологи культурипе ҫутҫанталӑк управӗн ҫулталӑкӗ. Хырхӗрри тӗп шкулӗнче ҫак паллӑ пулӑмсене халалласа пысӑк мероприяти иртрӗ. Палӑртнӑ вӑхӑтра пурте пӗрле пухӑнчӗҫ, Раҫҫей тата Чӑваш Ен гимнӗсене юрласа ҫулталӑка уҫрӗҫ. Ун хыҫҫӑн ачасем хӑйсен пултарулӑхӗпе паллаштарчӗҫ. Кӗҫӗн классенче вӗренекенсем тӑван кӗтес, ҫемье, туслӑх ҫинчен юрӑсем шӑрантарчӗҫ. Ҫавӑн пекех кил-йышри кулӑшла самантсем пирки сценкӑсем лартрӗҫ. 5—6 классенчи ачасем хӑйсен юрринче ҫутҫанталӑка упрама ыйтрӗҫ, юмах евӗрлӗ сценкинче те ҫыннӑн явапл

Кашни вӗренекенех пӗлмелле

«Хӗрлӗ кӗнекене» сайра тӗл пулакан тата пӗтме пултарас хӑрушлӑх пур чӗрчунсемпе                       ӳсен-тӑрана кӗртнӗ. Ӑна пуҫласа 1963 ҫулта Пӗтӗм тӗнчери ҫутҫанталӑка юратакансен союзӗ пуҫтарса хатӗрленӗ. Ун хыҫҫӑн тепӗр 15 ҫултан пирӗн ҫӗршывра та «Хӗрлӗ кӗнеке» кун ҫути курнӑ. Вӑл икӗ пайран тӑнӑ: «Тискер кайӑксем» тата «Ӳсен-тӑрансемпе кӑмпасем».  Каярахпа кашни 10 ҫулта ӑна ҫӗнетсе пынӑ. Нумаях пулмасть Чӑваш Республикинчи «Хӗрлӗ кӗнекен» ҫӗнӗ кӑларӑмӗ пичетленсе тухнӑ. Унта 229 чӗрчунпа 49 вӗҫен кайӑка кӗртнӗ. Вӗсене патшалӑх хӳтӗлет. Ҫутҫанталӑк тусӗсен те вӗсене упрас тесе ҫине тӑмалла. Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел вӑтам шкулӗнчи 5—7 классенче вӗренекенсемпе те «Хӗрлӗ кӗнеке» темӑпа экоуроксем ирттертӗм. Вӗренекенсене малтанах «Хӗрлӗ кӗнеке» пӗлтерӗшӗ тата унта кӗртнӗ чӗрчунсемпе ӳсен-

Ырӑ ӗҫсем тума хатӗр

Кӑҫал Чӑваш Енре экологи тата ҫутҫанталӑкпа перекетлӗ усӑ курассин ҫулталӑкӗ тесе палӑртнӑ. Пирӗн округри ҫынсем хӑйсем пурӑнакан тавралӑх ешертӗр тесе унччен те нумай тӑрӑшнӑ. Ҫутҫанталӑка юратасси мӗн пӗчӗкрен пулса пымалла. Ҫакна ача садне ҫӳрекенсем те, шкулсенче вӗренекенсем те лайӑх ӑнланаҫҫӗ. Вӗсем ырӑ ӗҫсем тума яланах хатӗр. Мӗн пӗчӗкрен вӗрентмелле Хӗлле тата ҫуркунне эпир ешӗл йывӑҫ-курӑкшӑн тунсӑхласа ҫитетпӗр. Ҫакна шута илсе «Колосок» ача садӗнче ӗҫлекенсем пӗчӗккисемпе пӗрле  «Чӳрече янаххи ҫинчи чи лайӑх пахча» конкурс ирттерме шутланӑ. Ачасем ещӗксене тӑпра тултарса унта тӗрлӗ пахча-ҫимӗҫ вӑррисем акнӑ. Воспитательсем вӗсене ӳсен-тӑран ӳстӗр тесен мӗнле условисем кирлине ӑнлантарса панӑ. Пулӑхлӑ тӑпра, шыв, ӑшӑ, ҫутӑ — чи кирлӗ япаласем. Вӗсемсӗр вӑрлӑх ниепле те ат
Тӗрлӗ мелпе усӑ курма тӑрӑшатӑп

Тӗрлӗ мелпе усӑ курма тӑрӑшатӑп

Тӑван чӗлхе. Анне панӑ чӗлхе. Ҫак ӑнлавсене пӗрлештерсе тӑраканни — чӑваш чӗлхи. Унран хаклӑраххи, ҫывӑхраххи ял ачисемшӗн пулмалла та мар пек. Ӗмӗртен аталанса, ламран лама куҫса пырса паянхи куна ҫитнӗ вӑл. Хӑйӗн янравлӑхӗпе пуянлӑхне ҫухатман. Вӑл чӗлхепе пирӗн несӗлсем калаҫнӑ, юрӑ-сӑвӑ хывнӑ. Шел пулин те, халӗ ашшӗ-амӑшӗ ачисене мӗн пӗчӗкрен вырӑсла калаҫтарма тӑрӑшать. Ҫакӑ  шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен умне хушма йывӑрлӑхсем кӑларса тӑратать. Пирӗн тӗллев — вӗсене тӑван чӗлхене юратма вӗрентесси. Ачасен пӗлӗвӗ анлӑ та тарӑн пултӑр тесен тӗрлӗ мелсемпе, меслетсемпе, кӑтарту хатӗрӗсемпе анлӑрах усӑ курмалла. Ҫакна шута илсе уроксенче пултарулӑх ӗҫӗсем, вӑйӑсем урлӑ вӑл е ку темӑна уҫса пама тӑрӑшатӑп. Вӗреннӗ правилӑсене нумайлӑха асра хӑварма, шухӑшлава а