Общество

Октябрĕн 1-мĕш кунне эпир Пĕтĕм тĕнчери ватă çынсен кунне — ăслăлăх, ырă кăмăл тата хисеп уявне — паллă тăватпăр. Ваттисен кунĕ пире аслă ăрури çынсемшĕн пирĕн юрату, тимлĕх сывлăш пек кирлине тепĕр хут аса илтерет. Ытти çулсенче «Каçал ен» редакцире нумай çул ĕçлесе тивĕçлĕ канăва кайнă хисеплĕ ĕçченсене хăнана чĕнекенччĕ. Кăçал коронавирус чирĕ çак ылтăн уява яланхи пек паллă тума чăрмавсем кăларса тăратрĕ. Редакци коллективĕ нумай çул хушши асăннă организацире бухгалтерта ĕçленĕ В.П.Тимофеевăна, секретарь-машинисткăра тăрăшнă В.С.Воробьевăна, В.В.Гавриловпа З.Н.Соловьева журналистсене, Н.К.Скворцов фотокорреспондента, паянхи кунчченех корректор тивĕçĕсене пурнăçлакан Л.Д.Бариновăна çак сумлă уявпа саламлать. Пурнăçри кĕркунне сирĕн пуçăрсене кĕмĕлленĕ пулсан та чунăрсем çамрăк пулччăр,

Сентябрĕн 24-мĕшĕнче Комсомольскинчи Культура çуртĕнче Чăваш наци конгресĕ йĕркеленипе, Чăваш Республикин Культура министерствипе республикăри хĕрарăмсен Канашĕ пулăшнипе регионсем хушшинче «Хĕрарăм, сан умăнта таятăп пуçăма» фестиваль-конкурсăн пĕрремĕш тапхăрĕн иккĕмĕш зонăри тупăшăвĕ иртрĕ. Çак ăмăртăва кăçал Аслă Çĕнтерÿ пулнăранпа 75 çул тата Чăваш автономине туса хунăранпа 100 çул çитнине халалланă. Ял хĕрарăмĕн пултарулăхне тĕрĕслекен ăмăртура Чăваш Республикин кăнтăр енчи районĕсенчи — Канаш, Комсомольски, Улатăр, Елчĕк, Патăрьел — ялсенче пурăнакан, тĕрлĕ ĕçре вăй хуракан чи маттур та пултаруллă хĕрарăмсем хăйсен ăсталăхне кăтартрĕç. Конкурса хутшăнакансен ăмăртăвĕ фойеренех пуçланчĕ. Кунта конкурсанткăсен «кĕреке» сĕтелĕсем аш-какайпа сĕт-çуран хатĕрленĕ юр-варпа, улма-çырлапа,

Ватта сума сăвакан — хăй те сумлă пулакан, теççĕ халăхра. Çавна май пирĕн октябрĕн 1-мĕшĕнче кашни çулах пуçтарăнса пĕтĕм тĕнчери Ваттисен кунне уявласси йăлана кĕнĕ. Кăçал, питĕ шел пулин те, усал чир сарăлас хăрушлăх пысăккине пула аслă ăрурисене пĕрле пуçтарса шăкăл-шăкăл калаçса ларма, пĕрле савăнма май килмест. Апла пулин те, эпир хамăрăн ветерансене манман, хаçат урлă вĕсене салам сăмахĕсем ярас терĕмĕр. Комсомольски райпо тытăмне пĕтĕмĕшле пăхсан, пирĕн аслă ăру çыннисемпе мухтанмалли пурах. Пурĕ 272 ветеран райпо тытăмĕнче нумай çул тÿрĕ кăмăлпа вăй хурса тивĕçлĕ канăва тухнă. Кашниех ырми-канми ĕçĕпе тĕрлĕ хисеп хучĕсене, диплом-грамотăсене илме тивĕçнĕ. Вĕсем хушшинче Раççей тата республика шайĕнче палăрнисем питĕ нумайăн. Комсомольски райповĕн аталану çулĕнче чи пысăк вырăн йы

Тăлăх ача çул хĕрринчи пăрçа пек: кашни иртекен тĕкĕнет, теççĕ халăхра. Чăнах та, тăлăхсен пурнăç сукмакĕпе утнă чухне нумай йывăрлăхпа тĕл пулма, вĕсене хăйсем тĕллĕн татса пама тивет. Çавна кура патшалăх тăлăхсене е ашшĕ-амăшĕн хÿттисĕр юлнă ачасене хăйĕн çунатти айне илет, анлă пурнăç çулĕ çине тухма пулăшас тĕллевпе тĕрлĕ мерăсем йышăнать. Пирĕн çĕршывра тăлăх ачасене пурăнмалли çурт-йĕрпе тÿлевсĕрех тивĕçтермелли саккун вăйра. Çавна май кашни муниципалитетрах çакăн пек ачасен черетне çирĕплетнĕ, кашни çулах ун тăрăх çурт-йĕр уйăрса параççĕ. Черет çитсе пынă май çĕнĕ хваттере куçма хатĕрленесси çеç юлать пек те, анчах та хваттер уççине илессипе йывăрлăхсем сиксе тухни те пулкалать. Çапла район администрацийĕнче çак списокра чи малта К. тăнă пулнă. Район администрацийĕ республика бюдже

Пĕтĕм тĕнчери чĕре кунне ирттернин тĕллевĕ — чĕрепе юн тымарĕсен чирĕсенчен тата инсульт пуласран сыхланмалли профилактика ĕçĕсем çинчен çынсене пĕлтересси. Сывă пурнăç йĕркине пропагандăласси чĕрепе юн тымарĕсен чирĕсем аталанас хăрушлăха чакарассипе çыхăннă. Пĕтĕм тĕнчипе илсен чĕрепе юн тымарĕсен чирĕсем сывлăх проблемисем хушшинче пĕрремĕш вырăн йышăнаççĕ. Раççейре çулсерен чĕрепе юн тымарĕсен патологийĕсене пула 1 млн. та 300 çын вилет. Шел пулин те, çакă республикăра пурăнакансене, çав шутра район çыннисене те пырса тивет. Пирĕн районта кашни çул мăн çынсем хушшинче сарăлнă 9800 ытла чĕрепе юн тымарĕсен чирне регистрацилеççĕ. Çынсем ытларах чухне гипертони /5300 çын ытла/ тата ишеми /1400 çын ытла/, пуç миминчи юн çаврăнăшĕ пăсăлнă пирки аталанакан чирсемпе /цереброваскулярные забо

РФ Перекет банкĕн уйрăмне кĕрсе, унти ĕçченсемпе калаçса курман çын пирĕн çĕршывра çук та пулĕ. 1841 çултах Николай I император Раççейре перекет кассисем уçасси çинчен Указ кăларнă. Çак кассăсем йĕркеллĕ ĕçлесе пынă, çынсен укçисене упранă, процентсем хушса пынă. Перекет банкĕн Комсомольски ялĕнчи уйрăмĕ те нумай çул хушши район çыннисене тĕрлĕрен пулăшу парать, укçа-тенкĕпе çыхăннă ыйтусене татса парать. Пĕрмаях килсе тăракан çынсене банк ĕçченĕсем хăнăхса çитнĕ ĕнтĕ, вĕсем кашнине кăмăллăн кĕтсе илеççĕ, тимлĕн итлеççĕ. Пĕр кунхине пирĕн те Перекет банкĕн çак уйрăмне çитме тÿр килчĕ. Талон илнĕ хыççăн нумаях та кĕтмерĕмĕр, 9-мĕш номерлĕ кабина умне пырса лартăмăр. Пире çак ĕçре пысăк опыт пуçтарнă банк ĕçченĕ Люзия Шакирова ырă кăмăлпа кĕтсе илчĕ. Эпир ватă кинемейпе /ăна утма йывăрланс

Ытларикун, сентябрĕн 22-мĕшĕнче, Чăваш Патшалăх оперăпа балет театрĕнче Чăваш Республикин Пуçлăхĕн тивĕçĕсене вăхăтлăх пурнăçлакан Олег Алексеевич Николаева должноçе йышăнассипе çыхăннă церемони иртнĕ. Ун вăхăтĕнче халăх кандидачĕ Чăваш Республикин Конституцийĕпе килĕшÿллĕн присяга тытнă: «Чăваш Республикин Пуçлăхĕн полномочийĕсене пурнăçланă чухне, Раççей Федерацийĕн Конституцине, Федераци саккунĕсене, Чăваш Республикин Конституцине тата Чăваш Республикин саккунĕсене пăхăнма, çавăн пекех Раççей Федерацийĕн Президенчĕн Указĕсене тата Раççей Федерацийĕн Правительствин йышăнăвĕсене пурнăçлама, этем тата гражданин прависене, ирĕклĕхĕсене хисеплеме тата пурнăçа кĕртсе пыма, Чăваш Республикин Пуçлăхĕн пысăк тивĕçне чыслăн пурнăçлама, халăхшăн шанчăклăн ĕçлеме тупа тăватăп», — тенĕ регион Ертÿç

Сентябрĕн 27-мĕшĕнче воспитательсем тата шкулчченхи вĕренÿ ĕçченĕсем профессиллĕ уявне паллă тăваççĕ. Тин çеç пурнăç çулĕпе утма пуçланă пепкесене ача садĕнче ăшшăн кĕтсе илеççĕ, тивĕçлĕ воспитани параççĕ. Ачасене пĕр-пĕринпе килĕштерсе выляма, тĕрлĕ ĕçе пĕрле пурнăçлама та воспитательсем пуçласа хăнăхтараççĕ, обществăра хăйсене тытма вĕрентеççĕ. Çак ĕçре чăннипех те ачасене чун-чĕререн юратакан çынсем çеç тăрăшма пултараççĕ. Вĕсенчен пĕри —«Пучах» ача садĕнче 22 çул ытла тăрăшакан Наталия Пантелеймоновна Долгова. Наталия Пантелеймоновна ача садне кашни кунах тулли кăмăлпа утать. Ачасене яланах хаваслăн кĕтсе илет, йĕрекенсен кăмăлне самантрах çавăрса ярать. Пĕчĕкскерсемпе яланах пĕр чĕлхе çăмăллăнах тупать. Ахальтен мар вăл ĕçлекен ушкăнри пепкесем ача садне савăнса çÿреççĕ. «Пучах» ач

Районти кашни ялтах çулсерен мĕнле те пулин ырă улшăну пулатех, урамсене тикĕслеççĕ, çул сараççĕ, илемлетеççĕ, тавралăха хăтлăлатаççĕ, çуртсемпе общество объекчĕсене çĕнĕ сăн кĕртеççĕ, кану паркĕсем, ача-пăчапа спорт лапамĕсем уçаççĕ тата ытти те. Кăçал республикăри кашни ялах 100 пин тенкĕ уйăрса пачĕç. Çак йышăнăва Чăваш Республикин Пуçлăхĕн тивĕçĕсене вăхăтлăх пурнăçлакан Олег Николаев Чăваш автономи облаçне туса хунăранпа 100 çул çитнине халалланăччĕ. Ача-пăча лапамĕ, палăк, спорт площадкисем тата ытти те — çакă йăлтах ял-сала сăн-сăпатне улăштарма май парĕ. Унпа мĕнле усă курассине муниципалитетсем хăйсем татса параççĕ. Çак тĕллевпе республика бюджетĕнчен 300 миллион тенкĕ уйăрма палăртнăччĕ. Асăннă укçа-тенкĕ муниципалитетсене июлĕн пĕрремĕш çурринче çитесси çинчен пĕлтер- нĕччĕ. Х

Эпĕ хаçат-журнал, кĕнеке вулама питĕ юрататăп, çавăнпа та библиотекăна час-часах çÿретĕп. Уйрăмах политикăпа, историпе çыхăннă кĕнекесене, юридици, ăслăлăх литературине кăмăллатăп. Кăçал коронавируса пула чылай вăхăт вулавăша çÿреме май пулмарĕ. Чир-чĕрпе çыхăннă лару-тăру самайлансан эпĕ тÿрех Комсомольски тĕп библиотекине çул тытрăм. Вулавăш алăкĕсем тинех уçă пулни, паллах, питĕ савăнтарчĕ. Унран та ытла библиотека çĕнелсе илемленни кăмăла çĕклерĕ. Темиçе уйăх çынсене йышăнман вăхăтра кунти ĕçченсем питĕ пысăк ĕç туса ирттернĕ: пÿлĕмсене пĕтĕмпех юсаса çĕнетнĕ, çĕнĕ кĕнекесем илсе килнĕ, тĕрлĕ тематикăллă стеллажсем вырнаçтарнă. Çавăн пекех вулав залне те питĕ илемлĕ йĕркеленĕ. Пысăк, çутă залран халĕ тухас та килмест. Кашни пÿлĕмре юсав тăвас тесе мĕн чухлĕ кĕнеке каллĕ-маллĕ йăтман-ш