Общество

Уяр кунсемпе усă курса районти ял хуçалăх предприятийĕсем уй-хирте чылай ĕç пурнăçларĕç. Пĕрчĕллă тата пăрçа йышши тырăсене акса пĕтернĕ хуçалăхсем те йышланчĕç, хăш-пĕр çĕрте техника кĕреймен, путакан вырăнсем анчах юлнă. Июнĕн 7-мĕшĕ тĕлне районĕпе 10 пин гектара яхăн пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши тырăсем акнă. «Дружба», «Рассвет» ЯХПКсем, «Сюрбеево» ООО, «Слава картофелю», «Комсомольские оващи» агрофирмăсем, Самаринăн фермер хуçалăхĕ «иккĕмĕш çăкăр» лартас енĕпе ĕçлеççĕ. Ку ĕçе 530 гектара лаптăк çинче пурнăçланă. 900 гектара яхăн куккурус акнă. Районта уй-хир ĕçĕсем малалла пыраççĕ. Хуçалăхсем мĕн акма-лартма палăртнине çывăх вăхăтра вĕçлессишĕн тăрăшаççĕ. Р.Басников.  

Вăрçă хыççăнхи ачасем йывăр вăхăтра çитĕннĕ пулсан та тулли вăй-халпа, хавас кăмăл-туйăмпа  пурăнма май çитернĕ. Ачалăх мĕнне лайăххăн пĕлме те тӳр килмен вĕсен. Апла пулин те вĕсем тĕрлĕ пăрăнăçсенчен чыслăн тухса пурнăçа йĕркелесе пынă, йывăр ĕçре пиçĕхсе кăмăлĕсене çирĕплетнĕ. Йăлмахвари хресчен çемйинче 1945 çулта çут тĕнчене килнĕ Вера Александровна Ефремован пурнăçĕ пирки сăмах пуçласан чи малтанах çакна каламалла: вăл пачах та çăмăл килмен, апла пулин те ĕçре иртнĕ кун-çулне хĕрарăм пачах та хурламасть… Вера, нумай ачаллă çемьере çитĕннĕ май, мĕн пĕчĕкренех ĕçе кӳлĕннĕ, малтанах кил-çуртра пулăшнă, каярах — колхозра. Шкулта вĕреннĕ вăхăтрах колхоз ани çинче тăрăшнă. 1963 çулта шкултан вĕренсе тухнă, çав çулах фермăра ĕçлеме пикеннĕ. Çăмăлах пулман çамрăк хĕре дояркăра ĕçлеме,

Июнĕн 4-мĕшĕнче «Кĕтне» ФСК-ра Чăваш Республикин  пĕрлештернĕ волейбол командин  членĕ, Артем Филиппов  ячĕпе волейбол турнирĕ йĕркеленĕ. Турнира  район пуçлăхĕ Ремис Мансуров,  район администрацийĕн пуçлăхĕн социаллă ыйтусемпе ĕçлекен çумĕ Юрий Митюков, Комсомольски  ял тăрăхĕн пуçлăхĕ Мария Илларионова,  Артем Филиппов ашшĕ Геннадий Филиппов  уçнă, вĕсем спортсменсене ăнăçу суннă. Чи малтанах турнира хутшăнакансене районти «Островок» ташă ушкăнĕ  чăваш ташшипе  савăнтарнă. Унтан  Комсомольски тата Шупашкар хулин хĕрсен волейбол  командисем туслă вăйăра вылянă, пĕр-пĕрин ăсталăхĕпе паллашнă.    Кăçалхи турнира республикăри тата унăн тулашĕнчен 10 команда килсе çитнĕ. Çавна май  вăйăсене  «Кĕтне» 

Районти шкулсенче вĕренӳ çулĕ вĕçленчĕ, юлашки шăнкăрав та янăрарĕ. Ачасем чăтăмсăррăн кĕтекен çуллахи вăрăм каникул пуçланчĕ. Çавăнпа та кашни ача, ашшĕ-амăшĕ ăшă çу кунĕсем хаваслă та асра юлмалла, пăтăрмахсăр, инкек-синкексĕр иртчĕр тесе тăрăшмалла. Чăваш Республикинче патшалăх çул-йĕр авто-инспекцийĕпе тата çак ыйтупа тимлекен министерствăсемпе, ведомствăсемпе йĕркелекен «Внимание — каникулы!» профилактика мероприятийĕ те çак тĕллевпех çыхăннă. Вăл майăн 16-мĕшĕнчен пуçласа июнĕн 10-мĕшĕччен иртет. Çакна та палăртса хăвармалла: каникул вăхăтĕнче çул çитмен ачасем хутшăннипе пулакан аварисен йышĕ ӳсет. Тепĕр чухне шăпăрлансем аслисен тимлĕхĕ çитменнипе çул çине тухса каяççĕ, водительсемшĕн пысăк хăрушлăх кăларса тăратаççĕ. Аваринче ачасем аманни вара питĕ пысăк инкек. Çулталăк пуçланнă

Майăн 13-мĕшĕнче район администрацийĕ тата Хĕрарăмсен сюзĕн районти уйрăмĕ пуçарнипе районти ЗАГС уйрăмĕнче Пĕтĕм тĕнчери Çемье кунне халалласа «Çемьере тăнăçлăх чи хакли»  савăнăçлă мероприяти иртрĕ.  Уява районта  пурăнакан хисеплĕ çемьесене тата пурнăç парнелекен хĕрарăмсене йыхравларĕç.  Çемье уявне  Чăваш енри  Хĕрарăмсен союзĕн председателĕ Наталья Николаева ĕçлĕ визитпа килсе çитни те ахальтен мар.  Наталья Алексеевна пухăннисене уяв ячĕпе саламларĕ, районти маттур та пултаруллă, ĕçчен хĕрарăмсене, обществăлла ĕçре хастар çемьесене  Тав хучĕсемпе чысларĕ. Район администрацийĕн пуçлăхĕ Александр Осипов пуçтарăннисене уяв ячĕпе саламларĕ, район тата республика пурнăçне хастар хутшăнакан çемьесене парнесем парса чысларĕ. Каçал тăрăхĕнче тĕпленн

Районти пур пĕрлешӳллĕ хуçалăхсенче те техника хирсене тухнăччĕ. Çĕр ĕçченĕсем пысăк хавхаланупа ĕçе пуçăннăччĕ. Çанталăк йĕпе-сапаллă пулни çурхи ака-суха ĕçĕсене чылай чăрмав кӳчĕ. Çумăрсем çусах тăнипе хире кĕреймеççĕ. Çапах та ял хуçалăх предприятийĕсем кашни уяр кунпа туллин усă курма тăрăшаççĕ. Майăн 16-мĕшĕ тĕлне районĕпе 3292 гектар пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши тырăсем акнă. Вăл шутран 1142 гектар çурхи тулă, 1446 гектар урпа, 533 гектар сĕлĕ, 35 гектар вика, 105 гектар пăрçа. Çавăн пекех кишĕр (10 гектар), нимĕç пăрçи (21 гектар), хĕвелçаврăнăш (250 гектар), нумай çул ӳсекен курăксем (182 гектар) акнă. Пĕтĕмĕшле илсен 1128 гектар нумай çул ӳсекен курăксене, 1702 гектар кĕр тыррисене апатлантарнă, 3261 гектар нумай çул ӳсекен курăксене, 1451 гектар кĕр тыррисене, 5657 гектар çĕртмен

Комсомольски ялĕнче, вăрман хĕрринче вырнаçнă «Тимоша» ятпа пĕлекен çăлкуçа çĕнетсе тĕпрен юсанă. Çак ĕçе «Молодая Гвардия» хастарĕсем ятарлă конкурса хутшăнса çĕнсе илнĕ грант укçи-тенкипе пурнăçлама пултарнă.  Унта канăва усăллă ирттерме  беседка вырнаçтарнă, çăлкуç тавра карта тытса çавăрнă, тирпей-илем кӳнĕ. Майăн 16-мĕшĕнче çăлкуçа савăнăçлă лару-тăрура уçма палăртнă.  Программăра уяв концерчĕ  тата тĕхĕмлĕ апат-çимĕç пулĕ.     

Майăн 11-мĕшĕнче «Кĕтне» ФСКра районти çамрăк армеецсен «Орленок» тата «Зарница» çарпа спорт ăмăртăвĕсене савăнăçлă лару-тăрура уçнă. Тупăшусене районти шкулсенчен килнĕ 18 команда хутшăнать. Вĕсем майăн 13-мĕшĕччен спортăн тĕрлĕ енĕсемпе хăйсен пултарулăхне кăтартĕç. Çавăн пекех ачасен тăван çĕршыв историне, паттăрĕсене пĕлнине те çирĕплетмелле тата ытти конкурссенче те ăсталăхпа палăрмалла пулĕ.    

Римма Васильевна Филиппова 1942 çулхи апрелĕн 29-мĕшĕнче Шупашкар районĕнчи Ырашпулăх ялĕнче çуралнă. Шупашкарта 1947 çулччен пурăннă. Кайран амăшĕпе Çĕнĕ Шăхрана, унтан Йăлмахвана куçса килнĕ. Ачаллах амăшне колхоз ĕçĕнче пулăшма çӳренĕ. Шкулта 7 класс пĕтернĕ хыççăн хăй те ĕçе çӳреме пуçланă. 1960 çулсенче сысна ферминче тăрăшнă. 1962 çулта, качча тухнă хыççăн, Красноярск хулине упăшкипе пĕрле куçса кайнă. 1963 çулта, хула пурнăçĕ килĕшменнипе Йăлмахвана таврăннă, çурт вырăнĕ илсе пурăнма пуçланă. — Ачасем çуралчĕç, — каласа парать Римма Васильевна. — Вĕсен  çывăхĕнче пулас тесе хамăр хыçри шкулта 1972—1979 çулсенче техничкăра ĕçлерĕм. Çав вăхăтрах, 1961—1991 çулсенче, колхозра пай илсе вăй хутăм, ачасем пулăшма çӳрерĕç, ĕçлеме вĕренчĕç. Кирпĕч заводĕнче те вăй хутăм. 1982—1999 çу

Хырай Ĕнел ялĕнче пурăнакансем, район çыннисем  Аслă Отечественнăй вăрçă ветеранĕ, Николай Димитриевич Краснов ятне лайăх пĕлеççĕ. Вăл нумай çул ялти шкулта учитель, директор пулса тăрăшнă. Тăван çĕршывăн Аслă вăрçинче те çапăçнă, нумай наградăсене тивĕçнĕ. Шел пулин те, вăл Аслă Çĕнтерĕвĕн 77-мĕш çулне кĕтсе илеймерĕ, февральте пурнăçран уйрăлчĕ. Ентешсем унăн ятне манмаççĕ, çавна май ветерана хисеплесе майăн 9-мĕшĕнче  Чăваш республикин тава тивĕçлĕ учителĕ, Хырай Ĕнел ялĕн хисеплĕ гражданинĕ, Николай Краснов пурăннă çурт çине Асăну хăми вырнаçтарнă. Çакă хăй çук пулсан та ăна хисепленине, ял халăхĕ ун ятне асра тытнине туллин çирĕплетет.