Общество

Яваплӑ ӗҫре вӑй хума хатӗр

Яваплӑ ӗҫре вӑй хума хатӗр

Чӑваш Республикин Правительство ҫуртӗнче «Наставник кунӗ» иртнӗ. Унӑн тӗллевӗ — ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакансене тата унӑн ветеранӗсене пулӑшу кӳресси. ЧР Пуҫлӑхӗ Олег Николаев СВО ветеранӗн, запасри офицерӑн Руслан Валиуллинӑн наставникӗ пулма килӗшнӗ.  «Сирӗн наставник пуласси маншӑн пысӑк чыс та яваплӑх. Паян эпир сирӗн пурнӑҫри ҫӗнӗ тапхӑра пуҫлатпӑр. Вӑл унчченхи пекех «службӑпа» ҫыхӑнса тӑрӗ», — уҫнӑ шухӑшне Олег Алексеевич. Руслан Валиуллин Пуҫлӑхӑн пулӑшуҫинче ӗҫлесе ҫар ҫыннисене тата СВО ветеранӗсене пулӑшассипе ҫыхӑннӑ ыйтусене татса парӗ. Вӑл хӑйне ҫакӑн пек яваплӑ тивӗҫе шаннӑшӑн тав тунӑ. Пирӗн муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин «Время СВОих» программӑна хутшӑнакан, халӗ  Комсомольски тата Елчӗк районӗсен ҫар комиссарӗн ӗҫӗсене пурнӑҫлакан Рияз Ф
Выльӑх апачӗ хатӗрлеҫҫӗ

Выльӑх апачӗ хатӗрлеҫҫӗ

Округри ял хуҫалӑх предприятийӗсем ҫумӑрсем хыҫҫӑн выльӑх апачӗ хатӗрлес енӗпе малалла ӗҫлеҫҫӗ. Нумай ҫул ӳсекен курӑксене пӗрремӗш хут ҫулса пӗтернӗ. Паха утӑ хатӗрленӗ, сенажа хывнӑ. Хальхи вӑхӑтра пӗр ҫул ӳсекен курӑксене ҫулаҫҫӗ. Июлӗн 10-мӗшӗ тӗлне округри пӗрлешӳллӗ хуҫалӑхсем 5742 тонна утӑ янтӑланӑ, 12704 тонна сенаж хурса хӑварнӑ. Ял ӗҫченӗсем выльӑх-чӗрлӗх валли апат хатӗрлес енӗпе малалла ӗҫлеҫҫӗ. Вӗсем ҫанталӑкӑн  кашни уяр кунӗпе туллин усӑ курма тӑрӑшаҫҫӗ. Минзаит Зайнуллин.
Хаҫат-журнал сараҫҫӗ, тӗрлӗ енлӗ пулӑшу параҫҫӗ

Хаҫат-журнал сараҫҫӗ, тӗрлӗ енлӗ пулӑшу параҫҫӗ

Комсомольскинчи почта уйрӑмне чылайранпа  Маргарита Анатольевна Индюкова ертсе пырать.  Кунта тӑрӑшуллӑ ӗҫченсем вӑй хураҫҫӗ. Альбина Иванова, Эльвира Кувшинова, Людмила Тихонова, Татьяна Павлова, Роза Такмакова, Ирина Терентьева,  Фериде Тимергалеева,  Алевтина Андреева Комсомольски, Эткер, Кӗҫӗн Каҫал, Виҫпӳрт, Ҫӗнӗ Шӑхран, Киров, Дубовка  ялӗсенче  пурӑнакансем хаҫат-журналсене, ҫырусене вӑхӑтра илсе тӑччӑр тесе ырми-канми тӑрӑшаҫҫӗ. 1994 ҫултан пуҫласа июль уйӑхӗн иккӗмӗш вырсарникунӗнче Раҫҫей почтин кунне паллӑ тӑваҫҫӗ. Кӑҫал вӑл июлӗн 13-мӗшне лекет. Мӗн ӗлӗкренех почта обществӑшӑн пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑннӑ. Вӑл аякра вырнаҫнӑ ялсемпе хуласем хушшинчи ҫыхӑнӑва йӗркелеме пулӑшнӑ. Малтанхи вӑхӑтсенче пӗр-пӗр хыпара кирлӗ ҫӗре ҫитерме юланутсемпе, ка
Канашлу иртнӗ

Канашлу иртнӗ

Июлӗн 10-мӗшӗнче район администрацийӗн ларусем иртекен залӗнче Обществӑлла палата  ларӑвӗ иртнӗ. Унта палата членӗсем хутшӑннӑ. Вӗсем муниципаллӑ округра  Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн суйлавӗ  вӑхӑтӗнче  лару-тӑрӑва сӑнаса тӑма обществӑлла штаб йӗркелессине  пӑхса тухнӑ тата  суйлав  вӑхӑтӗнче  пӑхса тӑракансен списокне  ҫирӗплетнӗ. Унпа пӗрлех хумхантаракан ытти ыйтусене те тишкернӗ, кирлӗ йышӑнусем тунӑ.
Кооператорсем уявра савӑннӑ

Кооператорсем уявра савӑннӑ

Июль уйӑхӗ тӗрлӗ уявсемпе пуян. Вӗсенчен пӗри — Потребительсен кооперацийӗн кунӗ. Пирӗн округра ӑна ҫулсерен анлӑн та хаваслӑн ирттереҫҫӗ. Кӑҫал та ҫак уяв умӗн райпо тытӑмӗнче тӑрӑшакансем тата ветерансем савӑнӑҫлӑ мероприятие пуҫтарӑннӑ. Муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин кооператорсене саламласа малашне те халӑха пахалӑхлӑ пулӑшусем кӳрес тесе ырми-канми тӑрӑшма, профессире ҫитӗнӳсем туса пыма суннӑ. Вӑл нумай ҫул ҫак ӗҫре тӑрӑшакансене потребительсен кооперацине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑшӑн тав туса Хисеп грамотисем панӑ. Комсомольски райпо Канашӗн председателӗ Светлана Грачева та пуҫтарӑннисене ӑшшӑн саламланӑ. Райпо тытӑмӗ лайӑх ӗҫлесе пынинче, паллах, унӑн ӗҫченӗсем пысӑк вырӑн йышӑнаҫҫӗ. Уявра «Хлебозавод» ООО пекарьне Елена Тихоновӑна — «Потребительсен коопера
Мотоцикл ачасем валли мар

Мотоцикл ачасем валли мар

Шкул ачисен ашшӗ-амӑшӗ ачисем техника патне туртӑннине асӑрхаса скутер, мопед е питбайк туянса парать. Анчах вӗсем ывӑл-хӗрӗсен пурнӑҫӗшӗн хӑрушӑ пулма пултарни ҫинчен шутламаҫҫӗ. Арҫын ачасемшӗн питбайк чи кӗтнӗ парнесенчен пӗри пулӗ. Анчах та манмалла мар: питбайк — спорт инвентарӗ, унпа ахаль ҫулсем тӑрӑх ярӑнма юрамасть. Транспорт хатӗрӗсем пысӑк хӑрушлӑхпа ҫыхӑннӑ, ҫавӑнпа та вӗсемпе ҫӳреме права илмелле. Вӑл е ку категориллӗ водитель удостоверенине паччӑр тесен экзамен тытмалла. Акӑ, сӑмахран, мопедпа 16 ҫул тултарсан, «М» категориллӗ водитель прави илсен ҫӳреме ирӗк пур. Мотоциклпа 18 ҫула ҫитсе «А» категориллӗ водитель удостоверенийӗ илсен ҫеҫ ҫӳреме юрать. Енчен те 16 ҫула ҫитнӗ ҫамрӑк водитель правине илмесӗр мопед, мотоцикл е автомобиль рулӗ умне ларсан ӑна РФ КоАПӗн 12.7 ст
Пӗлме интереслӗ

Пӗлме интереслӗ

2010 ҫулта ирттернӗ Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх ҫыравӗн кӑтартӑвӗсем тӑрӑх Раҫҫейре 1 миллион та 435 пин чӑваш пурӑннӑ. 2020 ҫулта ирттернӗ ҫыравра вара 1 миллион та 67 пин чӑваша регистрациленӗ. Ҫав вӑхӑтрах чӑвашла калаҫакансен шучӗ 700 пине яхӑн ҫеҫ тесе палӑртнӑ. Ҫавӑнпа та ЮНЕСКО чӑваш чӗлхине пӗтме пултаракан чӗлхесен шутне кӗртет. Чӑвашсен 64 проценчӗ пирӗн республикӑра пурӑнать, ыттисем вара тӗрлӗ регионсенче тӗпленнӗ, уйрӑмах Тутарстан, Пушкӑрт республикисенче, Ульяновск тата Самар облаҫӗсенче чӑвашсем йышлӑ.   
Таврапӗлӳ сехечӗ пулнӑ

Таврапӗлӳ сехечӗ пулнӑ

Кӑҫал паллӑ тюрколог Николай Ашмарин ҫуралнӑранпа 155 ҫул ҫитет. Ҫакна халалласа нумаях пулмасть Ҫӗнӗ Мӑрат ял библиотекинче «Чӑваш чӗлхи пӗлӗвӗн генийӗ» ятпа таврапӗлӳ сехечӗ ирттернӗ. Библиотекарь каласа панинчен ачасем Николай Ивановичӑн биографийӗ тата пултарулӑхӗ ҫинчен нумай интересли пӗлнӗ. Н.Ашмарин — чӗлхесен тӗпчевҫи, тюрколог, чӑваш чӗлхин пӗлӗвне пуҫарса яраканӗ. Вӑл хӑй вырӑс пулсан та чӑваш чӗлхине лайӑх пӗлнӗ, ӑна юратнӑ, тӗпченӗ. Унӑн ӑслӑлӑх ӗҫӗсемпе Раҫҫейре ҫеҫ мар, урӑх ҫӗршывсенче те интересленсех паллашнӑ. Тюркологи докторӗ, профессор вӑтӑр ҫул ытла чӑваш чӗлхин словарьне тӑвас тесе тӑрӑшнӑ. Вӑл тӗрлӗ ялсене ҫитсе учительсемпе, хутла пӗлекен ҫынсемпе тӗл пулса ӑна валли материал пуҫтарнӑ, 17 томлӑ словарь кӑларма вӑй ҫитернӗ. Ҫав вӑхӑтрах чӑваш фольклорӗпе те инте
Пулӑшуҫа хута ярасшӑн

Пулӑшуҫа хута ярасшӑн

Чӑваш Енри нумай функциллӗ центрсенче искусствӑлла интеллект урлӑ ӗҫлекен сасӑ пулӑшуҫине хута яма планлаҫҫӗ. Терминалсемпе нумай функциллӗ центрсен сайтӗнче ҫынсене пулӑшакан ИИ-ассистента «Яндекс» компани 2 ҫул хушшинче ӗҫе кӗртӗ. Ҫакӑн ҫинчен Шупашкарти экономика форумӗнче пӗлтернӗ. Ҫӗнӗ ИИ-сервис пулӑшусем тӑрӑх онлайн-консультацисем ирттерӗ, ҫынсенчен килекен ыйтусене тӗрӗслӗ, заявленисене шаблонсем тӑрӑх ҫырса тултарӗ. Ҫавӑн пекех НФЦсенчи терминалсенче сасӑ навигацийӗ пулӗ. Чи пӗлтерӗшли: ҫӗнӗ технологи чӑвашла каланине вырӑсла, вырӑслине чӑвашла куҫарма пултарӗ. Форумра пӗлтернӗ тӑрӑх, шӑнкӑравлакан чӑвашла каланине ИИ-ассистент нумай функциллӗ центрӑн операторӗсем валли вырӑсла куҫарса парӗ, кайран оператор мӗн каланине шӑнкӑравлакана чӑвашла пӗлтерӗ. Ҫакӑ, паллах, республикӑр
Красновсем

Красновсем

Пирӗн тӑрӑхра район, республика, ҫӗршыв ырлӑхӗшӗн тӑрӑшса ырӑ ят ҫӗнсе илнӗ ҫынсем сахал мар. Эпӗ Кӗҫӗн Каҫал ялӗнче тымар илнӗ Красновсем пирки каласа парасшӑн. Вӗсем Кӗтне сывлӑшӗпе сывласа    ӳссе хӑйсен ӗмӗрӗнче нумай усӑллӑ ӗҫ тунӑ, ҫӗршыв ырлӑхӗшӗн тӑрӑшнӑ. Ҫемье пуҫӗ Василий Григорьевич Краснов Кӗҫӗн Каҫал ялӗнче 1924 ҫулта хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ. Ачалӑхӗ ун йывӑр пулнӑ. Ашшӗ, граждан вӑрҫинчен аллине амантса таврӑннӑскер, пилӗк ачана тӑлӑха хӑварса ҫамрӑклах пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Амӑшӗ ҫурма суккӑр пулнӑ, йывӑр ӗҫсене тӑвайман, килтен те сайра тухса ҫӳренӗ. Килти ӗҫсенче те, хирте те ачисем тӑрӑшнӑ. Аслисемпе тан вӑй хурсан та вӗсем ача вырӑнӗнчех пулнӑ ҫав. Хӑйсен лаша пулманнипе хирсене кирлӗ пек сухаласа акайман. Ҫавӑнпа та  пысӑк тухӑҫ пирки ӗмӗтленме те пултарайман,
Ӗнерхи кунсӑр паянхи ҫук

Ӗнерхи кунсӑр паянхи ҫук

Пирӗн хамӑр пурӑнакан тӑрӑх историне пӗлмелле, ӑна пулас ӑру валли сыхласа хӑварса ҫитермелле. Эпир, таврапӗлӳҫӗсем, тӑтӑшах пӗр-пӗринпе курса калаҫатпӑр, тӗл пулса тӗрлӗ ыйтусене   сӳтсе яватпӑр. Комсомольскинчи «Ҫӗр тата ҫынсем» музейра округри таврапӗлӳҫӗсем пысӑк тӗлпулу ирттернӗччӗ. Унта вӗсем хальхи вӑхӑтра хамӑр тӑрӑхра пурӑнмасан та тӑван ен историне тӗпчекен хисеплӗ ентешсене, Ҫӗнӗ Мӑрат вӑтам шкулӗ ҫумӗнчи «Эткер» шырав отрячӗн членӗсене чӗннӗччӗ. Унта малтанах округ пуҫлӑхӗн социаллӑ ыйтусемпе ӗҫлекен ҫумӗ Н.А.Комиссарова пурне те саламларӗ, пурте хамӑр несӗлсен, ҫуралнӑ вырӑнсен  темиҫе ӗмӗрсем хыҫне юлнӑ кун-ҫулне тӗпчес, паян пурӑнакансене каласа парас енӗпе пархатарлӑ пысӑк ӗҫ тунишӗн тав турӗ. Вӗсене округ пуҫлӑхӗн ячӗнчен  Комсомольски районне ту
УВАЖАЕМЫЕ РОДИТЕЛИ!

УВАЖАЕМЫЕ РОДИТЕЛИ!

В течении лета в Чувашии  зафиксировано уже несколько несчастных случаев с детьми на водоемах, в том числе со смертельным исходом. Безопасность жизни детей на водоемах во многих случаях зависит ТОЛЬКО ОТ ВАС! Наступила жаркая погода. Убедительная просьба: соблюдать правила безопасности при купании в водоемах и провести разъяснительную работу о правилах поведения детей на природных и искусственных (в бассейнах, аквапарках и проч.) водоемах и о последствиях их нарушения. Этим Вы предупредите несчастные случаи с Вашими детьми на воде, от этого зависит жизнь Ваших детей сегодня и завтра. Категорически запрещено купание детей:  — без надзора взрослых; — в местах, не предназначенных для купания и местах, оборудованных предупреждающими надписями: «Купание запрещено»; — в
Условия размещения

Условия размещения

предвыборных агитационных материалов в Комсомольской районной газете «Каҫал ен» в период избирательной кампании 2025 года по выборам Главы Чувашской Республики Для размещения предвыборных агитационных материалов в газете «Каҫал ен» на бесплатной основе резервируется печатная площадь в размере не менее 10 процентов от общего объема еженедельной печатной площади издания на период с 16 августа по 11 сентября 2025 года. Для размещения предвыборных агитационных материалов в газете «Каҫал ен» на платной основе резервируется печатная площадь в размере не менее 10 процентов от общего объема еженедельной печатной площади издания на период с 16 августа по 11 сентября 2025 года. Стоимость 1 кв. см печатной площади. резервируемой для целей предвыборной агитации: без НДС — 500 рублей 00 копее
Йышпа тӑрӑшсан ҫитӗнӳсем савӑнтараҫҫӗ

Йышпа тӑрӑшсан ҫитӗнӳсем савӑнтараҫҫӗ

Комсомольски райповӗ яланах хастарлӑхпа, ӗҫченлӗхпе палӑрса тӑнӑ. Кунти ӗҫченсем маттур та пултаруллӑ, ҫирӗп вӑй-халлӑ. Аслӑрах ҫулхисем кӑна мар, ҫамрӑксем те ӗҫре ҫивӗч. Вӗсем паха опытпа паллашса аталанаҫҫӗ. Ахальтен мар коллектив республикӑра иртекен конкурссене, уявсене хутшӑнать, ыттисен опычӗпе паллашать, ҫӗннине ӑша хывать, вырӑнта ӗҫе кӗртет. Паянхи кун-ҫул уттипе тан утма тӑрӑшать райпо. Вӗсен тӗллевӗ — халӑха тӗрлӗ таварпа туллин тивӗҫтересси, суту-илӳпе обществӑлла апатлану ҫурчӗсене, хатӗрлев комбинатне ҫӗнетесси, ҫӗнӗ производство комплексӗсем туянасси, автомашинӑпа техника паркне пуянлатасси. Пӗтӗмӗшле илсен,  яллӑ вырӑнсенче пурӑнакан ҫынсене куллен кирлӗ таварпа  вӑхӑтра тивӗҫтересси. Ҫакна пурнӑҫлама ялсенче суту-илӳ магазинӗсем ӗҫлеҫҫӗ, инҫерех вырнаҫнӑ ялсене
Иккӗмӗш ҫур ҫулта та пӗрле пулар!

Иккӗмӗш ҫур ҫулта та пӗрле пулар!

Округри почта ҫыхӑну уйрӑмӗсенче «Каҫал ен» хаҫата 2025 ҫулхи иккӗмӗш ҫур ҫулта илсе тӑма ҫырӑнтарасси малалла пырать — почтальон урлӑ  5 уйӑха ҫырӑнма май пур, вулаканӑм.  «Каҫал  ене»  6 уйӑха альтернативлӑ майпа ҫырӑнма вара кая юлман-ха (хакӗ — 420 тенкӗ). Округ хаҫатне альтернативлӑ майпа илсе тӑрас тесен редакцине килсе ҫырӑнмалла,  ӑна редакциренех, е центрти тӗрлӗ  лавккасенчен илсе тӑма май пур. Районти хӑш-пӗр ялсенче  хаҫат-журналпа тивӗҫтерме вӑхӑтлӑха почтальон ҫуккине кура хаҫат редакцийӗ сире, хисеплӗ вулаканӑмӑрсем,  хаҫата альтернативлӑ майпа ҫырӑнма ыйтать. «Каҫал ен» хаҫат кашни килтех пултӑр! Хисеплӗ те хаклӑ вулаканӑм!  2025 ҫулхи иккӗмӗш ҫур ҫулта та пӗрле пулар! ХАҪАТ РЕДАКЦИЙӖ.
Малалла та ҫирӗппӗн аталанса  пымалла пултӑр

Малалла та ҫирӗппӗн аталанса  пымалла пултӑр

Чӑваш автономине йӗркелесенех Чӑвашпотребсоюз системине те туса хунӑ. Ҫавна май кӑҫал вӑл 105 ҫул тултарчӗ. Ҫак ятпа июнӗн 27-мӗшӗнче Шупашкарта чӑваш патшалӑх филармонийӗнче савӑнӑҫлӑ мероприяти пулса иртрӗ. Унта Чӑвашпотребсоюз ӗҫлеме пуҫланӑранпа  паянхи кунччен мӗнле аталанса пынине кӑтартакан пуян экспозиципе интересленсе паллашрӑмӑр. Уйрӑмах 1941—1945 ҫулсенчи Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ ҫулӗсем пирки каласа паракан  стендсем  умӗнче чылайччен чарӑнса тӑтӑмӑр. Коопераци ӗҫченӗсем тылра фронта пысӑк пулӑшу панӑ. Вӗсем потребкоопераци ячӗллӗ танк колонни тата «Комсомолец Чувашии» авиаэскадрилья тума укҫа хывнӑ. 1941 ҫулхи июнӗн 1-мӗшӗ тӗлне Комсомольски райповӗнче 143 ҫын ӗҫленӗ. 62-шӗ вӑрҫӑн малтанхи кунӗсенчех фронта тухса кайнӑ. Вӗсенчен пӗри — райпотребсоюзӑн пӗр
Суту-илӳре – 40 ҫул

Суту-илӳре – 40 ҫул

«Нумаях пулмасть ҫеҫ шурӑ ҫӑкӑр илсе килчӗҫ, ҫемҫе. Чейпе ӗҫме пӗремӗксем те пур», — ӑшшӑн калаҫса кӗтсе илчӗ туя ҫине тайӑнса кӗрекен  ват ҫынна райпон Шурут-Нурӑсри «Куллен кирлӗ таварсем» магазин заведующийӗ  Зоя Николаевна Макова. Сӑмах ҫине сӑмах, мӗнле пурӑнни пирки ыйтса пӗлчӗ. Тавар туянакансем сахал чухне апат-ҫимӗҫ туянма килнӗ ҫынсем кунта хӑйсен чунне пӑшӑрхантаракан ыйтусемпе калаҫса та чӗрине лӑплантараҫҫӗ. 40 ҫул пӗр вырӑнта сутуҫӑра ӗҫлесе Зоя Николаевна ял ҫыннисене лайӑх пӗлсе ҫитнӗ. Кама мӗн кирлине, ытларах мӗнле япала туяннине чухлать. Вуншар ҫул каяллипе танлаштарсан магазина ҫынсем сахалрах ҫӳреме пуҫлани  хумхантарать ӑна. Пӗрре — уйрӑм предпринимательсен лавккисем пур, тепре — ялта ҫын шучӗ чакса пырать. Палӑртнӑ тавар сутмалли плана тултарма та йывӑр
Хисеплӗ мӑшӑр, ҫирӗп ҫемье

Хисеплӗ мӑшӑр, ҫирӗп ҫемье

Вӗсен юрату историйӗ нумай ҫул каялла пуҫланнӑ. Шанчӑксемпе, ӗмӗтсемпе тулнӑ икӗ чӗре пӗрлешнӗренпе кӑҫал 59 ҫул ҫитнӗ. Ҫӳҫсене кӗмӗл тӗс ҫапнӑ пулсан та паян кун та вӗсем пӗр-пӗрин ҫине ӑшшӑн пӑхаҫҫӗ, пӗр-пӗрне хисеплесе, шӑкӑл-шӑкӑл калаҫса пурнӑҫ ҫулне такӑрлатаҫҫӗ. Сӑмахӑм паян Комсомольскинче пурӑнакан Перепелкинсем ҫинчен.   Ҫемье пуҫӗ Патӑрьел районӗнчи Анат Туҫа ялӗнче ҫуралнӑ. Ялти шкулта 8 класс пӗтерсен Канашри педучилищӗне вӗренме кӗнӗ, унтан Чӑваш патшалӑх педагогика институчӗн филологи факультетӗнче пӗлӗвне тарӑнлатнӑ. Ҫара кайса килнӗ хыҫҫӑн ҫамрӑк специалист Ҫӗнӗ Кипеҫ шкулӗнче ачасене вырӑс чӗлхи тата истори вӗрентме пикеннӗ. 1965 ҫулта ӑна комсомол райкомӗн 2-мӗш секретарьне, тепӗр ҫултан 1-мӗш секретарьне суйланӑ. 1970 ҫулта Геннадий Илларионович чун юратнӑ ӗҫе — пед
Паха опыт илеҫҫӗ

Паха опыт илеҫҫӗ

Чӑваш Енре ҫак кунсенче «Время СВОих» программӑн чи яваплӑ тапхӑрӗсенчен пӗри пуҫланнӑ: пысӑк конкурс витӗр тухнӑ ятарлӑ ҫар операцийӗн 33 ветеранӗ вӗренме пикеннӗ. Конкурсра кашни вырӑна 12 ҫын лекнине кура унта чи пултаруллисем, ҫивӗч ӑслисем мала тухни иккӗлентермест. «Время СВОих» программӑна хутшӑнакансем влаҫ органӗсенче, регионти предприятисемпе учрежденисенче пӗлӗвӗсене пуянлатӗҫ, стажировка тухӗҫ. Ятарласа уйӑрнӑ опытлӑ наставниксем вӗсене пӗлӳ парса кашни тапхӑртах пулӑшса пырӗҫ. Кашниех суйласа илнӗ ӗҫре паха опыт илме, ертсе пыракансен командинче тивӗҫлӗ вырӑн йышӑнма пултарӗ. «Пирӗн паттӑрсем илекен пӗлӳ ума лартнӑ тӗллевсене пурнӑҫлама май паракан ҫирӗп никӗс пулса тӑрасса шанатӑп. Эпир юнашар, яланах пулӑшма хатӗр. Шӑпах эпир командӑпа ӗҫлени республикӑн пуласлӑхӗ ҫин
Тивӗҫлӗ йышӑнусем тунӑ

Тивӗҫлӗ йышӑнусем тунӑ

Иртнӗ эрнере округ администрацийӗн  залӗнче ветерансен совечӗн анлӑ ларӑвӗ иртнӗ. Ӑна ветерансен совечӗн председателӗ Ю.С.Тимофеев уҫнӑ, вӑлах ертсе пынӑ. Малтанах ветерансене РФ Шалти ӗҫсен министерствин «Комсомольский» уйрӑмӗнчи ветерансен совечӗн председателӗ П.В.Лапшин ҫамрӑксене ҫарпа патриотизмла воспитани парас енӗпе пурнӑҫланӑ ӗҫсемпе паллаштарнӑ. Шалти ӗҫсен  «Комсомольский» уйрӑмӗн начальникӗ С.А.Ласточкин  пирӗн округра телефон урлӑ ултав серепине ҫакланнӑ тӗслӗхсем  пирки каласа панӑ, пурне те тимлӗрех пулмаллине асӑрхаттарнӑ. Германире тата Варшава договорне кӗрекен ҫарсенче службӑра пулнӑ ветерансен совечӗн председательне Н.И.Смирнова республикӑри шалти ӗҫсен ветеранӗсен «Честь, порядок и долг» медальпе наградӑланӑ. 1945 ҫулхи июнӗн 24-мӗшӗнче Муска
Пӗрлӗхре – пысӑк вӑй

Пӗрлӗхре – пысӑк вӑй

Округри ялсенче пурӑнакансем пушӑ вӑхӑт тупӑнсанах ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакансем валли маскировка сеткисем ҫыхакан вырӑнсене васкаҫҫӗ. Ку ӗҫ пур территори уйрӑмӗсенче те пырать.  Ҫавӑн пекех халӑх инҫетри ентешӗсене апат-ҫимӗҫпе, техника хатӗрӗсемпе, строительство материалӗсемпе те пулӑшу парать. Хирти Сӗнтӗр территори уйрӑмне кӗрекен Хирти Сӗнтӗрпе  Хирти ,нел, Нӗркеҫпе Янкасси, Ҫӗнӗ Кипеҫпе Тӗвенеш ялӗсенче пурӑнакансем ку ӗҫсене уйрӑмах лайӑх йӗркеленӗ. Нумаях пулмасть вӑл ялсенче пурӑнакансен ячӗпе ятарлӑ ҫар операцийӗ пыракан вырӑнтан тав ҫырӑвӗ килнӗ. Малой  ятпа ҫӳрекен боец вӗсене маскировка сеткисемшӗн тав тӑвать. Вӗсем юлташӗсен тата хӑйӗн пурнӑҫне хӳтӗлеме май панине палӑртать.  Хальхи вӑхӑтра та кунта маскировка сеткисем  ҫыхас ӗҫсем пыра
Сасӑлав пырать

Сасӑлав пырать

Ҫӗмӗрле хулинчи культурӑпа кану паркӗнче ӳсекен чи ватӑ юман «Раҫҫейри ҫулталӑк йывӑҫӗ» конкурса хутшӑнать. Вӑл 250 ҫулта, 26,5 метр ҫӳллӗш, вуллин сарлакӑшӗ — 1,3 метр. Пурӗ конкурса 70 йывӑҫа тӑратнӑ. Вӗсем хушшинче Чӑваш Енри юман хальлӗхе чи нумай сасӑ пуҫтарнисенчен пӗри — уншӑн 9400 ытла ҫын сасӑланӑ. Апла пулин те, ҫакӑнпа чарӑнса тӑрар мар, ҫирӗп те тӗреклӗ йывӑҫа конкурсра ҫӗнтерме пулӑшар. Ҫакна валли www.rosdrevo.ru сайта кӗрсе 33-мӗш номерлӗ йывӑҫа тупмалла, уншӑн сасса панине ҫирӗплетсе электрон почта ҫине килекен кода кӗртмелле. Сасӑлав августӑн 1-мӗшӗччен пырать. Пуян историллӗ чӑваш юманӗ мала тухса ҫӗршывӗпе палӑрасса шанатпӑр. 
Наркотиксен сиенӗ ҫинчен

Наркотиксен сиенӗ ҫинчен

Наркотиксене тата вӗсен саккунсӑр ҫавӑрӑнӑшне хирӗҫ кӗрешмелли кун умӗн  (июнӗн 26-мӗшӗ)   округра профилактика тӗлӗшпе тӗрлӗ мероприятисем йӗркеленӗ. Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел вӑтам шкулӗ ҫумӗнчи ачасен сывлӑхне ҫирӗплетмелли «Орлята» ҫуллахи лагерӗнчи ачасемпе вырӑнти культура ӗҫченӗсем Г.Н.Родионовӑпа Е.Н.Яковлева, Комсомольски округӗн администрацийӗнчи ачасем енӗпе ӗҫлекен Е.В.Самарина, Г.К.Гадельянова специалистсем тӗл пулнӑ. Вӗсем вӗренекенсене наркомани обществӑшӑн пысӑк хӑрушлӑх кӑларса тӑратни ҫинчен каласа панӑ. Вӑл ҫын организмне пысӑк сиен кӳни пирки чарӑнса тӑнӑ. Наркотик сӗнекенсем пулсан мӗнле утӑмсем тумаллине ӑнлантарнӑ. Наркотиксен сиенӗ ҫинчен калакан буклетсем валеҫсе панӑ. Ҫавӑн пекех наркотиксене хирӗҫ тӑмалли уйӑхлӑх вӑхӑтӗнче Киров поселокӗнчи  Н.Краснова
Фронтовая сестра милосердия

Фронтовая сестра милосердия

(Окончание. Начало в 22, 24-ом номерах). И в течение двадцати с лишним лет поддерживал связь с юными следопытами клуба «Поиск» Ибресинского интерната и добрым словом отзывался в письмах о проявленной заботе и внимании к нему медперсонала эвакогоспиталя. В те годы старшей пионервожатой в школе-интернате пос. Ибреси работала моя землячка из села Старочелны-Сюрбеево Нарспи Акчурина, и под ее руководством велась переписка детишек интерната с Героем войны. Тогда еще мало кто знал в стране о героической судьбе летчика Алексея Маресьева. Первым, кто обнародовал широкому кругу читателей страны величие мужества, несгибаемый характер воли, упорство в достижении цели отважного летчика, был писатель Полевой Борис Николаевич, написавший книгу «Повесть о настоящем человеке». Будучи военкором газе
Суйлава хутшӑнассине пӗлтернӗ

Суйлава хутшӑнассине пӗлтернӗ

Олег Николаев Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн суйлавне хутшӑнма кандидатурине тӑратнӑ. Регионти суйлав комиссийӗ Олег Николаевӑн докуменчӗсене  июнӗн 25-мӗшӗнче йышӑннӑ. Вӑл Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн суйлавне хӑй тӗллӗн (самовыдвижение) хутшӑнать. Хӑйӗн телеграм-каналӗнче  Олег Николаев ҫак йышӑну юлашки ҫулсенче халӑхпа пӗрле  республикӑшӑн пӗлтерӗшлӗ ӗҫсем чылай пурнӑҫланипе ҫыхӑннине  палӑртнӑ.  Вӑл каланӑ тӑрӑх,  ертсе пынӑ вӑхӑтра чылай пӗлтерӗшлӗ пуҫарусем пурнӑҫланаҫҫӗ, ҫулсем сараҫҫӗ,  вӗренӳ, культура  учрежденийӗсем ҫӗкленеҫҫӗ, промышленноҫ тата агропромышленноҫ секторӗсем аталанаҫҫӗ,  ҫавӑн пекех бизнеспа социаллӑ сферӑна пулӑшу кӳреҫҫӗ.
Уй-хирте ӗҫ вӗрет

Уй-хирте ӗҫ вӗрет

Ҫак кунсенче округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин  «Луч» ял хуҫалӑх производство кооперативӗнче уй-хир ӗҫӗсем епле пурнӑҫланнипе кӑсӑкланнӑ.  Ҫавна май Анатолий Семенов председательпе тӗл пулнӑ, уй-хире ҫитсе курнӑ. Паянхи кун ял хуҫалӑх кооперативӗнче выльӑх-чӗрлӗх апачӗ хатӗрлес енӗпе ҫине тӑрса ӗҫлеҫҫӗ. Хуҫалӑхра 100 гектар куккурус тата 330 гектар нумай ҫул ӳсекен курӑк акнӑ,  120 гектар хӗвелҫаврӑнӑш ҫитӗнет. Ҫаксем выльӑх-чӗрлӗх валли хатӗрлемелли чи паха культурӑсем. Хуҫалӑхра паянхи кун хӗрӳ ӗҫ вӑхӑчӗ, кунта ӗнесене сумалли зала хута яма хатӗрлеҫҫӗ. Строительство ӗҫӗсене пикеннӗ те ӗнтӗ. Хуҫалӑхра сӑвакан ӗнесем 135 пуҫ.
Ял 100 ҫул тултарнӑ, ентешӗсене пуҫтарнӑ

Ял 100 ҫул тултарнӑ, ентешӗсене пуҫтарнӑ

Июнӗн 21-мӗшӗнче Вутлан ялӗ 100 ҫул ҫитнине паллӑ турӗҫ. Вӑл Чӑваш Республикин  Пуҫлӑхӗ О.Николаев пуҫарнӑ «Яркое лето Чувашии» проектпа йӗркелекен мероприятисен йышӗнче хӑйнеевӗрлӗхпе, хаваслӑхпа иртнӗ. Пуҫтарӑннисене округ пуҫлӑхӗ Н.Н.Раськин, Тукай территори уйрӑмӗн начальникӗ С.В.Кондратьева, Комсомольскинчи больницӑн тӗп врачӗ, депутатсен Пухӑвӗн депутачӗ И.И.Ефремова, Ҫӗнӗ Мӑрат вӑтам шкулӗн директорӗ А.С. Борисов, ӗҫ ветеранӗ, «Заря» колхоза нумай ҫул ертсе пынӑ Г.М.Киргизов тата ытти хӑнасем те саламланӑ. Ял халӑхне малашне те хастар пулма ӑнӑҫу суннӑ. Пултаруллӑ ҫынсене наградӑсемпе парнесем парса чысланӑ. Уяв кунӗнче кунӗпех хаваслӑ юрӑ-кӗвӗ шӑраннӑ. Сцена ҫине вырӑнти юрӑҫӑсемпе пӗрле Тукай территори уйрӑмӗнчи художество пултарулӑх коллективӗсем тухса татах та савӑк
Чи тухӑҫлисем паллӑ

Чи тухӑҫлисем паллӑ

Чӑваш Республикинче «Агро — 100» клуба кӗнӗ ял хуҫалӑх предприятийӗсене палӑртнӑ. 2024 ҫулта республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсем туса илнӗ мӗн пур продукци калӑпӑшӗнче клуба кӗртнӗ чи лайӑх 100 предприятин тӳпи 57,2 процент шутланать. Вӗсенче 5347 ҫын тӑрӑшать, 208,5 пин гектар ҫӗрпе усӑ кураҫҫӗ. Клуба Комсомольски округӗнчи  9  хуҫалӑх кӗме пултарнӑ% «Слава картофелю» агрофирма, «Комсомольские овощи» ООО, «Рассвет»,  «Восток», «Слава», «Луч», «Асаново» ЯХПКсем, «Искра», «Урожай» колхозсем.
Медицина пулӑшӑвӗ юнашарах

Медицина пулӑшӑвӗ юнашарах

Июнӗн 24-мӗшӗнче ЧР Пуҫлӑхӗ Олег Николаев пуҫарнипе ӗҫе кӗртнӗ «Сывлӑх патне утӑм» проект пурнӑҫа кӗме пуҫланӑ. Вӑл медицина пулӑшӑвне ҫынсене тата та ҫывӑхрах тума тивӗҫ. Проект чирсенчен сыхланассине ҫӗнӗ мелпе пурнӑҫлама май парать. Ҫынсем хӑйсем пурӑнакан вырӑн ҫывӑхӗнчех медицина пулӑшӑвӗ илме пултарӗҫ. Ҫапла республикӑри хуласемпе округсенче ҫӑвӗпех мобильлӗ ФАПсемпе «Сывлӑх пункчӗсем» ӗҫлӗҫ. Вӗсенче ҫынсем пуҫламӑш тӗрӗслев витӗр тухма, анализсем пама, терапевтран, педиатртан тата ытти хӑш-пӗр специалистран консультаци илме пултараҫҫӗ. Енчен те сисчӗвлентерекен паллӑсене асӑрхасан ҫынсене тӗплӗнрех тӗрӗсленме яраҫҫӗ. Пирӗн муниципаллӑ округра «Сывлӑх пункчӗсем» июнӗн 24-мӗшӗнче Комсомольскинче тата июнӗн 25-мӗшӗнче Аслӑ Ҫӗрпӳелӗнче ӗҫленӗ. Шур халатлӑ ӗҫченсем икӗ кунта 30
Паттӑрсем яланах асра

Паттӑрсем яланах асра

Нумаях пулмасть Комсомольскинче Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ Геройӗсен — Иван Андреевич Кабалинӑн тата Константин Михайлович Антоновӑн, Георгий Николаевич Черновӑн ячӗсемпе асӑну хӑмисем уҫнӑ. Паттӑр ентешсем пирӗн ҫӗршывӑн ирӗклӗхӗшӗн кӗрешсе пысӑк хӑюлӑх кӑтартнӑ. Вӗсем пирӗншӗн чыспа тивӗҫлӗх тӗслӗхӗсем пулса тӑраҫҫӗ. Ҫӗнӗ асӑну хӑмисем ҫине ятарлӑ QR-код вырнаҫтарнӑ. Ун тӑрӑх кашни ентешӗн пурнӑҫӗ, паттӑр ӗҫӗсем ҫинчен пӗлме пулать. Ҫапла халӗ округра пурӑнакансен тата хӑнасен тӑшмана ҫӗнтерессине пысӑк тӳпе хывнӑ хӑюллӑ ентешсен шӑпи ҫинчен ытларах пӗлме май пур. Совет Союзӗн Геройӗсен паттӑрлӑхне яланах асра тытар, вӗсемпе мӑнаҫланар!
«Асӑну ҫурти» акци

«Асӑну ҫурти» акци

Июнӗн 22-мӗшӗнче, Хурлӑхпа асӑну кунӗнче округ центрӗнче «Асӑну ҫурти» акци иртрӗ. Унта округ администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Раськин,  депутатсен Пухӑвӗн депутачӗсем, территори уйрӑмӗсен специалисчӗсем,  округ администрацийӗн специалисчӗсем, кадетсем, педагогсем, «Молодая Гвардия»  членӗсем,  округра пурӑнакансем хутшӑнчӗҫ. Вӗсем кашниех ҫурта ҫутса пуҫне  хунӑ ентешсене асра тытнине ҫирӗплетрӗҫ. Пурте пирӗн асра, мирлӗ пурнӑҫ парнеленӗ   ентешсене эпир  нихӑҫан та манмастпӑр.
Ҫак куна нихҫан та манма юрамасть

Ҫак куна нихҫан та манма юрамасть

Июнӗн 22-мӗшӗ — Хурлӑх кунӗ. 84 ҫул каялла ҫак кун нимӗҫ фашисчӗсем систермесӗр пирӗн ҫӗршыв ҫине сӗмсӗррӗн тапӑнса кӗнӗ. Халӑха пысӑк хурлӑх кӑтартнӑ Аслӑ  Отечественнӑй вӑрҫӑ пуҫланнӑ. Ҫӗнӗ Шӑхран ялӗнче пурӑнакансем вӑрҫӑра пирӗн пуласлӑхшӑн пуҫӗсене хунӑ тата мирлӗ пурнӑҫа таврӑнсан хӑйсене шеллемесӗр яла аталантарассишӗн вӑй хунӑ ветерансене асӑнса лартнӑ палӑк умне пуҫтарӑнчӗҫ. Кунта йӑлана кӗнӗ «Асӑну ҫурти» акци ирттертӗмӗр. Хаяр вӑрҫӑ тискерлӗхне аса илсе, унта вилнӗ салтаксене асӑнса пӗр минут шӑп тӑтӑмӑр. Ҫуртасем ҫутса палӑк умне чӗрӗ чечексем хутӑмӑр. Ҫав тискер те хаяр кунсем пирки калаҫрӑмӑр. Ялта выҫӑллӑ-тутӑллӑ пурӑнсан та ватти-вӗтти тылра хастар ӗҫленине, Ҫӗнтерӗве ҫывхартма пулӑшнине аса илтӗмӗр. «Асӑну ҫурти» ҫунса пирӗн тав туйӑмӗсене палӑртрӗ. Ҫак синкерлӗ куна н
Ырӑ туни ҫӗре ӳкмест

Ырӑ туни ҫӗре ӳкмест

Ҫын хӑйне сывлӑх енчен япӑх туйсан сиплев учрежденийӗсене ҫитме тӑрӑшать. Анчах та пурнӑҫра темӗнле лару-тӑру та сиксе тухма пултарать: чипер ҫӳренӗ ҫӗртех аптраса ӳкесси те, ӑнсӑртран суранланасси те, инкеке лекесси те... Кун пек чухне тӳрех васкавлӑ пулӑшу ӗҫченӗсене шӑнкӑравлатпӑр. Чӑваш Республикин сывлӑх министерствин «Васкавлӑ медицина пулӑшӑвӗн тата медицина катастрофисен республикӑри центрӗ» бюджет учрежденийӗн Патӑрьелӗнчи уйрӑмӗн ӗҫченӗсем пирӗн округри ялсене вӑхӑтра ҫитме тӑрӑшаҫҫӗ. Шӑнкӑрав пулнӑ вырӑна хӑш бригада ҫывӑхарах, ҫавӑ пулӑшу пама васкать. Уйрӑмра пысӑк квалификациллӗ,  чылай ҫул ӗҫлесе паха опыт пухнӑ ӗҫченсем тӑрӑшаҫҫӗ. Вӗсенчен пӗри — Елена Геннадьевна Осипова. Дубовка хӗрӗ Шупашкарти медицина училищине вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн районти васкавлӑ пулӑшу уйр
Ҫынна ытлашши шанни укҫасӑр хӑварать

Ҫынна ытлашши шанни укҫасӑр хӑварать

Кӑҫалхи 5 уйӑхра республикӑра информаципе телекоммуникаци технологийӗсемпе усӑ курса 1575 преступлени тунӑ. Ултавҫӑсене шанса ҫынсем пурӗ пӗрле 446 миллион ытла тенкӗпе «сывпуллашнӑ». Республикӑра пурӑнакансем ытларах чухне «банк ӗҫченӗсем» е «ҫыхӑну операторӗсем» шӑнкӑравланипе, Интернетра тавар туянас е «савнипе» паллашас тесе, телефонсене е банк карттисене ҫухатса, валюта биржинче сутӑ туса, Интернет урлӑ укҫа ӗҫлесе илес тесе шар курнӑ. Июнь уйӑхӗнче те улталанакансем чылай пулнӑ. Акӑ, Шупашкара хӑнана килнӗ Чукотка автономи округӗн ҫынни 1,5 миллион тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ. Хӗрарӑма шӑнкӑравлакансем вӑл унччен ӗҫленӗ предприятире тӗрӗслев пулни, ун вӑхӑтӗнче вӑл халӗ те унта ӗҫленине ҫирӗплетекен суя документсем тупни ҫинчен пӗлтернӗ. Бюджетран ӑна валли ӗҫ укҫи уйӑрнине кура тӗрӗслев
Фронтовая сестра милосердия

Фронтовая сестра милосердия

Мне и еще двум подругам призывная комиссия Комсомольского РВК предложила пройти подготовку на курсах медицинских сестер в Чебоксарах. Я и раньше мечтала поступить в медучилище, а тут как раз подвернулся случай. После окончания курсов я получила направление на работу в качестве медицинской сестры в военный госпиталь поселка Ибреси. Работа оказалась не из легких, но, как гласит пословица: «Взялся за гуж, не говори, что не дюж». Целыми сутками дежурили в палатах тяжелораненых фронтовиков, накладывали бинты на кровоточащие осколочные раны, выполняли и другие предназначения лечащих врачей, оказывали необходимую помощь по просьбе больного. В экстренных случаях мы становились безвозмездными донорами переливания крови тяжелораненым. И так каждый день. Молодые солдаты, проходившие излечение,
Уважаемые работодатели!

Уважаемые работодатели!

Комсомольский кадровый центр «Работа России» напоминает, в соответствии с «Законом о занятости населения в Российской Федерации» от 12.12.2023 года №565-ФЗ работодателям, численность работников которых превышает 35 человек, устанавливается квота для приема на работу инвалидов в размере от 2 до 4 процентов от среднесписочной численности работников. Правила выполнения работодателями квоты для приема на работу инвалидов регламентированы Постановлением Правительства Российской Федерации от 30 мая 2024 г. №709.  Численность работников, которые должны быть трудоустроены в целях исполнения квоты, рассчитывается работодателем ежеквартально, до 10-го числа месяца, следующего за отчетным кварталом, исходя из среднесписочной численности работников за предыдущий квартал без учета работнико
Республика Пуҫлӑхӗ шкул тӑвас ӗҫпе паллашнӑ

Республика Пуҫлӑхӗ шкул тӑвас ӗҫпе паллашнӑ

Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ  Олег Николаев, Раҫҫей Федерацийӗн Патшалӑх Думин депутачӗ Анатолий Аксаков, Чӑваш Республикин  физкультурӑпа спорт министрӗ Василий Петров тата ытти яваплӑ ӗҫченсем  муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗпе Николай Раськинпа Комсомольскинчи 2-мӗш вӑтам шкула тӑвас ӗҫсем мӗнле пынипе вырӑна ҫитсе паллашнӑ. Чӑваш Республикин бюджетӗнчен 640 вырӑнлӑ вӑтам шкула тума  1,27 миллиард ытла укҫа-тенкӗ уйӑрнӑ. Ку ӗҫре «ПМК-8» строителӗсем тӑрӑшаҫҫӗ. Шкул никӗсне хурас, дренаж, канализаци тӑвас ӗҫсене вӗҫленӗ. Хальхи вӑхӑтра кирпӗч стенасене купалама пуҫланӑ. ,ҫсем мӗнлерех пурнӑҫланни ҫинчен «ПМК-8» директорӗ тӗплӗн каласа пачӗ.  Республика Пуҫлӑхӗ унта ӗҫсем аван пынине, малашне те ӑнӑҫлӑ  ӗҫлесе пымаллине  палӑртрӗ. «Кунта вӗренекенсемшӗн ҫеҫ мар, мӗн
Аталану ҫулӗпе – халӑхпа пӗрле

Аталану ҫулӗпе – халӑхпа пӗрле

Комсомольски муниципалитет округӗнче юлашки пилӗк ҫулта ял халӑхӗн пурнӑҫ условийӗсене лайӑхлатас, ялсенче, саласенче  пурӑнакансен ыйтӑвне  туллин тивӗҫтерес тесе сахал мар ӗҫ пурнӑҫланӑ. Ҫакна пӗтӗмпех  наци проекчӗсен,  республикӑри  пуҫару бюджечӗн тата   ытти программисемпе килӗшӳллӗн тума вӑй ҫитернӗ. Сывлӑх сыхлавӗн объекчӗсене хута янӑ, культура, вӗренӳ учрежденийӗсене  ҫӗнетнӗ, ача-пӑча площадкисем вырнаҫтарнӑ, сывлӑха ҫирӗплетмелли вырӑнсем,  ҫулсем тунӑ, юсанӑ, масар территорийӗсене хӑтлӑх кӳнӗ. Пӗтӗмӗшле каласан, округ  сӑн-сӑпатне улӑштарас, инфратытӑма пуянлатас, ҫамрӑксене ялта тӗпленме кирлӗ услови туса парас,  ҫӗнӗ проектсене   хута ярас  тӗллевпе чылай  ӗҫ пурнӑҫланӑ.  Апла пулин те малашн
Пулӑшу яланах вырӑнлӑ

Пулӑшу яланах вырӑнлӑ

Ятарлӑ ҫар операцийӗ пуҫланнӑранпах округра пурӑнакансем хамӑр хӳтӗлевҫӗсене май ҫитернӗ таран пулӑшма тӑрӑшаҫҫӗ. Пирӗн пурӗ 28 специализациленӗ пулӑшу пункчӗ ӗҫлет. Округ ҫыннисем 50 тонна ытла апат-ҫимӗҫ, 4 пин ытла окоп ҫурти хатӗрлесе ҫапӑҫусем пыракан вырӑнсене ӑсатнӑ. Ҫавӑн пекех автомобильсемпе мототехника, утиялсемпе плащсем тата ытти те салтаксем патне ҫитнӗ. Акатуй уявӗнче «НУР» кооператив пуҫарӑвӗпе пирӗн хӳтӗлевҫӗсем патне черетлӗ автомашина, бензопӑчкӑсем, аккумуляторсем тата ытти кирлӗ техника хатӗрӗсем ӑсатнӑ. Унсӑр пуҫне нумаях пулмасть округ администрацийӗ те «Шевроле-Нива» автомашинӑна СВОна ярса панӑ пулнӑ. Ҫавӑн пекех ятарлӑ ҫар операцийӗнчен таврӑнакан салтаксене пулӑшасси те малти вырӑнта. Республикӑра ку енӗпе «Шаг в мирную жизнь» проект пуҫарнӑ. Унӑн тӗллевӗ
Ахаль ӗҫ мар,  чун туртӑмӗ

Ахаль ӗҫ мар,  чун туртӑмӗ

Ҫыннӑн чи хаклӑ тупри — сывлӑх. Ӑна мӗн пӗчӗкрен упрама, тӗрлӗ чир-чӗртен сыхланма, сипленме пулӑшакансем — медицинӑра тӑрӑшакансем. Кашни ҫулах июнӗн виҫҫӗмӗш вырсарникунӗнче эпир вӗсене уявпа саламлатпӑр, пархатарлӑ ӗҫӗшӗн тав тӑватпӑр, професси тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ ҫӗрте ӑнӑҫу сунатпӑр. Июнӗн 17-мӗшӗнче Комсомольскинчи культура ҫуртӗнче шурӑ халатлӑ ӗҫченсем уява пуҫтарӑннӑ. Муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин, округри депутатсен Пухӑвӗн председателӗн ҫумӗ Вячеслав Кополухин, Комсомольски муниципаллӑ округӑн Обществӑлла палата председателӗ Кияметдин Мифтахутдинов тата районти тӗп больницӑн тӗп врачӗ Инна Ефремова вӗсене ӑшшӑн саламланӑ, ҫынсен сывлӑхне сыхлас ӗҫре малашне те тӑрӑшса вӑй хума, тимлӗ пулма, ҫитӗнӳсем тума суннӑ.  Чи пултаруллӑ та тӑрӑшуллӑ ӗҫченсем тӗрл
Сумлӑ премие тивӗҫнӗ

Сумлӑ премие тивӗҫнӗ

Пирӗн ентеш, Республика онкологи диспансерӗн химиотерапи уйрӑмӗн заведующийӗнче тӑрӑшакан Светлана Орлова медицинӑри чи сумлӑ наградӑсенчен пӗрне — «Призвание» премие тивӗҫнӗ. Вӑл «За подвижничество в медицине» номинацире мала тухнӑ.  Мӗнпе палӑрнӑ-ха Светлана Александровна? Вӑл тата Шупашкарти, Хусанти, Мускаври тухтӑрсем пӗрле тӑрӑшнипе 4-мӗш тапхӑрти усал шыҫӑпа чирлӗ пациента ҫӑлса хӑварма май килнӗ. Пациент халиччен пулман нумай тапхӑрлӑ сиплев витӗр тухнӑ, ӑна урӑх ҫыннӑн пӗверне куҫарса лартнӑ. Раҫҫейре ҫакӑ питӗ сайра тӑвакан операцисен шутне кӗрет. Хирургсен ушкӑнӗ ҫӗнӗ йышши медицина технологийӗсемпе усӑ курса, пысӑк професси ӑсталӑхӗ кӑтартса сиплеве ӑнӑҫлӑн ирттернӗ. Медицина ӗҫченӗн кунӗ умӗн Раҫҫей Правительство ҫуртӗнче преми финалисчӗсем РФ Правительство Председателӗ
Кӑҫал та пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ

Кӑҫал та пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ

Иртнӗ эрнере Патӑрьел округӗнчи «Исток» агрофирмӑра машинӑпа сӗт сӑвакансен республикӑри 31-мӗш конкурсӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсенчи фермӑсенчи пултаруллӑ ӗҫченсем хутшӑннӑ. Вӗсем  ӗне сумалли машинӑсене сӳтсе пуҫтарас, вӗсемпе ӗне сӑвас ӑсталӑха кӑтартас енӗпе тупӑшнӑ. Ҫавӑн пекех конкурсра теори енӗпе те ыйтусене хуравлама тивнӗ. Пирӗн округ чысне унта «Рассвет» ял хуҫалӑх кооперативӗнчи  П.В.Зверев хӳтӗленӗ. Петр Васильевич конкурсри пур ӗҫсене те пысӑк ӑсталӑхпа пурнӑҫланӑ, арҫын доярсем хушшинче 1-мӗш вырӑн ҫӗнсе илнӗ. Ку уншӑн пирвайхи ҫӗнтерӳ мар. Иртнӗ ҫул та вӑл пӗрремӗш вырӑна тухнӑ. Ҫавӑнпа та кӑҫалхи ӑмӑрту ялавне те вӑл хӑпартма тивӗҫнӗ. «Рассвет» хуҫалӑх округра выльӑх-чӗрлӗх отраслӗ енӗпе чи ӑнӑҫлисенчен пӗри. Унти ӗҫченсем ҫулсеренех
Из семьи крылатых

Из семьи крылатых

(Окончание. Начало  в 14—21 номерах). Как потом признавался своим сослуживцам полка полковник Мозговой С.А.: «Составлять боевые характеристики, разбираться в прежних заслугах бойца, о подробностях последнего вылета звена Будакова на штурмовку, гибели экипажа и обращаться в высшие инстанции тогда просто не было времени, в каждую минуту мысли и действия были направлены в сторону фронта». Трудный боевой путь через пламя огненной войны, полыхавшей на просторах Европы, прошел летный состав 593-го гвардейского Новогеоргиевского штурмового авиаполка и победно завершил его в предместье Берлина. Все летчики бывшего звена Будакова Н. были удостоены звания Героя Советского Союза. Будучи на малой родине Будакова Н.В. в 1985 году его однополчане проводили встречи с местным населением, школьника
Ял паркӗнче уяв иртрӗ

Ял паркӗнче уяв иртрӗ

Июнӗн 9-мӗшӗ Йӑлмахвасемшӗн чӑн-чӑн уяв пулчӗ: кунта Сӑр хӳтӗлев чиккине тунӑ ҫӗрте вӑй хунӑ ентешсене асӑнса лартнӑ палӑка уҫрӗҫ тата Германири Совет ҫар ушкӑнӗ 80 ҫул тултарнине округ шайӗнче уявларӗҫ. Мероприятие округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин, Германири Совет ҫар ушкӑнӗн вырӑнти уйрӑмӗн председателӗ Николай Смирнов, халӑх академикӗ Павел Зайцев, ял ҫыннисем хутшӑнчӗҫ. Чи малтан ГСВГ членӗсене хисеплӗ наградӑсем: медальсем тата грамотӑсем парса чыс турӗҫ. Уява ертсе пыракан Дарья Грибова Сӑр чикки ҫинчен тӗплӗнрех каласа кӑтартрӗ. Павел Зайцев хӑйӗн аслашшӗ 22 ял ҫыннипе пӗрле Сӑр чиккинче оборона заказне пурнӑҫлани ҫинчен асӑнса хӑварчӗ. Колхоз председателӗ пулнӑ Тимофей Зайцева пултарулӑхӗшӗн Хисеп грамоти парса чысланӑ. Вӑл ҫемье архивӗнче паянхи кун та упранать. Ӗҫ паттӑрӗс
Ӗҫе чунтан парӑннӑ

Ӗҫе чунтан парӑннӑ

Медицина ӗҫченӗн  профессийӗ яланах уйрӑм шутра пулнӑ.  Вӗсемшӗн пурнӑҫа ҫӑласси — кулленхи ӗҫ.  Йӑнӑшма та юрамасть кунта,  кун пек ӗҫре чи хакли — этем пурнӑҫӗ.  Ку  професси,  паллах,  хӑйӗн ӗҫне парӑннӑ ҫын суйласа илет, вӑл унӑн пӗлтерӗшне те,  чӑнлӑхне те ӑнланать,  йывӑрлӑхсенчен хӑрамасть. Татьяна Сергеевна Тимергалеева — Комсомольски тӗп больницин  функционаллӑ диагностикин тухтӑрӗ.  Хӑйӗн пӗтӗм пурнӑҫне медицинӑна халалланӑ.  Татьяна Сергеевна  профессине пӗтӗм чӗререн парӑннӑ. Вӑл 50 ҫул ӗнтӗ кашни кун ӗҫе килет,  унта ӑна пациентсем кӗтеҫҫӗ. Каҫал тӑрӑхӗнче ӑшӑ кӑмӑллӑ тухтӑра пӗлмен ҫын ҫук. Вӑл кашни пациентпа пӗлсе калаҫать, сывлӑха тӗплӗн тӗрӗслет.   1976 ҫулта вӑл пуҫласа Йӗпреҫри больницӑра
Фронтовая сестра милосердия

Фронтовая сестра милосердия

Ее судьба во многом перекликается (схожа) с судьбой медицинских сестер Луганской и Донецкой республик возвращающих к новой жизни и в строй сражающих бойцов ВСО после тяжелых фронтовых ранений, унаследовавших характер сестер милосердия Отечественной войны 1941—1945 г. г. Бывшая медсестра Ибресинского эвакогоспиталя Мария Гавриловна Петрова (Ананьева) — уроженка деревни Александровка, рассказывала: «На второй день начала Второй мировой войны с фашистской Германией в газетах было опубликовано Обращение ЦК ВЛКСМ «Товарищ, комсомол!» призывавший юношей и девушек встать на защиту Родины. Многие мои близкие подруги долго не раздумывая обратились в райвоенкомат с просьбой направить их на фронт. Вместе с другими добровольцами записалась и я в ряды защитников родного Отечества. (Продолжение с
Автомашина парса пулӑшнӑ

Автомашина парса пулӑшнӑ

Округра пурӑнакансем ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакан ентешсене  тӗрлӗ енчен пулӑшса пыраҫҫӗ. Ку енӗпе туса ирттерекен ырӑ ӗҫсем пирки эпир хамӑр хаҫат страницисенче пӗлтерсех тӑратпӑр. Ял ҫыннисем ятарлӑ ҫар операцинче пулнисемпе отпуска килсен тӗлпулусем йӗркелеҫҫӗ, ҫитӗнекен ӑрӑва патриотизмла воспитани парас тӗллевпе шкулсенче те пулаҫҫӗ. Округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин та вӗсемпе тӑтӑшах тӗл пулса калаҫать, йывӑрлӑхсем пирки ыйтса пӗлет. Ҫак кунсенче те вӑл кӗске вӑхӑтлӑха тӑван тӑрӑха таврӑннӑ  ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакан ентешсемпе тӗл пулнӑ. Калаҫу вӑхӑтӗнче вӗсене пулӑшас ыйтусене те  пӑхса тухнӑ. Ҫавна май ентешсене пулӑшса «Нива» маркӑллӑ ҫӑмӑл  автомашинӑна ҫар чаҫне панӑ. Унпа пирӗн ентеш,  Юрий Петрович водитель ҫула тухӗ. Вӑл  2024 ҫулта хӑ
Пулӑшма яланах хатӗр

Пулӑшма яланах хатӗр

Июнӗн 8-мӗшӗнче социаллӑ пулӑшу паракан ӗҫченсем професси кунне уявлаҫҫӗ. Уяв ҫывхарса пынӑ май ӗҫченсене округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин саламларӗ. Ӗҫе тӳрӗ кӑмӑлпа, ҫак сферӑра чылай ҫул ӗҫлекенсене Хисеп грамотисемпе чысларӗ. Паянхи кун асӑннӑ сферӑра тӑрӑшакансем социаллӑ пулӑшу парас енӗпе тӑрӑшса ӗҫлеҫҫӗ. Районти  социаллӑ пулӑшу паракан центр специалисчӗсемпе ӗҫченӗсем ватӑсене килте пулӑшу кӳрес, социаллӑ центрсенче пурӑнакан ватӑсемпе инвалидсене пӑхас, тӗрлӗ ыйтусем ҫине консультаци парас,  ҫемьсемпе ачасене пулӑшас тӗллевпе ӗҫлеҫҫӗ.  Сӑмахран,  паянхи куна 85 ватӑ ҫын килте пулӑшу илет. Унпа пӗрлех Шурут ялӗнче вырнаҫнӑ  социаллӑ центрта 11 ҫын пурӑнать.  Вӗсен ватлӑх кунӗсене туллин ирттерме кунта пур услови те пур.  Ашшӗ-амӑшӗсене, ачасене йывӑр вӑхӑтра пулӑшу  кӳрес тесе те
Хӳхӗм калча —  хир илемӗ

Хӳхӗм калча —  хир илемӗ

Кӑҫал  ҫанталӑк ҫурхи ака-суха вӑхӑтӗнче ҫӗр ӗҫченне ҫумӑрпа та, хӗвелпе те хавхалантарсах тӑчӗ. Ҫакӑ мӗн акни-лартнине тикӗссӗн шӑтса тухма май пачӗ. Июнӗн 4-мӗшӗнче  округра иртнӗ калчасене пӑхмалли смотра хутшӑнакансене уй-хир ешӗл калчасен кавирӗпе кӗтсе илчӗ. Смотра уҫнӑ май округ пуҫлӑхӗ Н.Н.Раськин пуҫтарӑннисене ял хуҫалӑх предприятийӗсене ҫитсе курнӑ май пӗр-пӗрин опычӗпе паллашма, агротехника ӗҫӗнче усӑ куракан ҫӗнӗлӗхсене шута илме, хӑйсен шухӑшӗсемпе, сӗнӗвӗсемпе паллаштарма сӗнчӗ. Ку мероприятие округ пуҫлӑхӗн ҫумӗсем — территорисене аталантарас тата тирпей-илем кӳрес управлени начальникӗ А.Г.Кузьмин, ял хуҫалӑх, экономика, пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен пайӗн начальникӗ Ф.Ф.Зейнетдинов, ял хуҫалӑх тата экологи уйрӑмӗн начальникӗ М.М. Зайнуллин, специалистсем, 
Ҫырусем ҫырнӑ

Ҫырусем ҫырнӑ

«Письмо в будущее» акци «Лучшие на селе»  агрослетӑн  чуна тивекен саманчӗсенчен пӗри пулса тӑнӑ. Мероприятие хутшӑнакансем,  ял хуҫалӑх историне туса хуракансем  чӗререн ҫырнӑ ҫырусене   Чӑваш республикин  Патшалӑх  архивӗнче 2030 ҫулччен — Аслӑ Ҫӗнтерӳ 85 ҫул тултарнине уявличчен упрӗҫ.  Ҫамрӑксен мӗнле ӗмӗчӗсем пурнӑҫланӗччӗҫ унччен.  Кӗтетпӗр.
Вӗренӳ программине ҫул уҫӑ

Вӗренӳ программине ҫул уҫӑ

Агрослетра «Агропродакшн» вӗренӳ программине старт панӑ.  Вӑл ял тематикине ҫутатакан ҫӗнӗ блогерсене валли.   «Шӑпах ҫакӑнта,  Чӑваш Енре, эпир яла юратакансемшӗн, ун ҫинчен каласа пама хатӗррисемшӗн  «Агропродакшн»  программӑна хута яратпӑр. Ҫамрӑксем  хӑйсен пӗчӗк тӑван ҫӗршывне юратнине  уйрӑм бренд туса хурса  ҫитӗнӳсем урлӑ ун пирки каласа пама пултараҫҫӗ»,  — тенӗ Раҫҫейри ял ҫамрӑкӗсен  союзӗн председателӗ Дмитрий Пекуровский чӑваш блогерӗсене унта  хутшӑнма чӗнсе. Вӗренӳ программинче  практика заданийӗсем, эксперт анализӗсем,  онлайн-интенсивсем,  агроблогер-амбассадорсемпе паллашни,  пӗр-пӗринпе тата   федерацин тӗп аграри мероприятийӗсене хутшӑнасси пулӗ.   Программӑна хастар хутшӑнакансем Ленинград облаҫӗнче иртекен Пӗтӗм
Ҫемье телейне куҫ пек упраҫҫӗ

Ҫемье телейне куҫ пек упраҫҫӗ

Пирӗн хушӑра 50, 60 ҫул ытла пурнӑҫ сукмакне пӗрле такӑрлатакан мӑшӑрсем пур. Вӗсем пирӗншӗн юратупа шанчӑклӑхӑн, ӑнланупа килӗшӗвӗн тӗслӗхӗ пулса тӑраҫҫӗ. Вӑхӑт тӗрӗслевӗ витӗр тухнӑ чӑн-чӑн юрату пурри хавхалану кӳрет. Вӑрманхӗрри Чурачӑк ялӗнче пурӑнакан Елизавета Андреевнӑпа Анатолий Петрович Коноваловсем 63 ҫул алла-аллӑн тытӑнса, шӑкӑл-шӑкӑл калаҫса пурнӑҫ ҫулӗ тӑрӑх пӗрле утаҫҫӗ. Мӑшӑр 1961 ҫулхи октябрӗн 26-мӗшӗнче Хырхӗрри ял Советӗнче ҫемье ҫавӑрнине регистрациленӗ. Унтанпа ҫулсем шыв юххи пек хӑвӑрт иртсе пыни те сисӗнмен. Пурнӑҫра савӑнмаллисем те, хурланмаллисем те пулнӑ, апла пулин те Коноваловсем яланах ҫемье ӑшшине упраса, пур йывӑрлӑха та пӗрле парӑнтарса юрату хӗлхемне сӳнме паман. Паян кун та вӗсем пӗр-пӗриншӗн тӗрек пулса ҫемье телейне куҫ пек упраҫҫӗ.  «Ҫем
Пур ҫӗрте те палӑрса тӑнӑ

Пур ҫӗрте те палӑрса тӑнӑ

Комсомольски ялӗнче пурӑнакан Владимир Николаевич Ананьева  хӑй ӗмӗрӗнче районти чылай предприятипе организацире, учрежденире  ӗҫлеме тӳр килнӗ. Кирек ӑҫта пулсан та вӑл пултаруллӑхпа, ҫаврӑнӑҫуллӑхпа палӑрса тӑнӑ. Шаннӑ ӗҫе вӑхӑтра тата пахалӑхлӑ тума тӑрӑшнӑ. Комсомольскинчи вӑтам шкулта 8 класс пӗтернӗ хыҫҫӑн вӑл Канашри профтехучилищине ҫул тытнӑ. Унтан 1973 ҫулта вӑтам пӗлӳпе пӗрлех техника специальноҫӗ илнӗ хыҫҫӑн пӗр вӑхӑт Канашри вакунсем юсакан заводра электросварщик пулса ӗҫлет. Тӑван тӑрӑх хӑй патнех туртнӑ пулинех. Комсомольскине таврӑнса вӑл «Сельхозтехника» пӗрлешӗве ӗҫе кӗрет. Кунтанах Совет ҫарне каять. Ҫартан таврӑнсан тӗрлӗ ҫӗрте  тӑрӑшать. 1989 ҫулта Владимир Николаевич Комсомольски район тӗп больницине ӗҫе вырнаҫать. Ӑна тӗп врачӑн хуҫалӑх енӗпе ӗҫлек
Ветерансем паянхи кун та стройра

Ветерансем паянхи кун та стройра

Кӑҫал Раҫҫейре Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин, Чӑваш Енре Ҫӗнтерӳпе патриотлӑх ҫулталӑкӗсем тесе палӑртнӑ. Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра Ҫӗнтерӳ тунӑранпа 80 ҫул ҫитнине уявларӑмӑр. Пирӗншӗн, Германире тата  Варшава договорне кӗрекен ҫӗршывсенче тӑнӑ совет ҫарӗсен ушкӑнӗсенче службӑра пулнӑ ветерансемшӗн, июнӗн 10-мӗшӗ тепӗр пысӑк пулӑмпа палӑрса тӑрать. Ҫак кун Совет Ҫарӗ 1945 ҫулта официаллӑ Германире тӑма пуҫланӑ. Апла пулсан унтанпа 80 ҫул ҫитет. Нимӗҫ захватчикӗсене хӑйсен тӗп хулинче ҫапса салатнӑ хыҫҫӑн  унта малтанлӑха фронтра ҫапӑҫнӑ салтаксем пулнӑ. Вӗсене демобилизаципе килӗсене яма пуҫласан ҫӗнӗрен ҫара илнӗ салтаксем Германире службӑра тӑма пуҫлаҫҫӗ. Кайран вара, 1955 ҫултан Варшава договорне кӗрекен ҫӗршывсенче те (Болгари Халӑх Республики, Чехословаки Социализмлӑ Республ
Из семьи крылатых

Из семьи крылатых

Продолжение. Героическая гибель летного экипажа взволновала всех летчиков полка. В день гибели воздушных бойцов на аэродроме состоялся митинг, посвященный памяти боевых друзей. Летчики, которые были свидетелями гибели экипажа Будакова Н. рассказали о случившемся и высказали свои предположения о том, что летчики могли бы спастись из горящего самолета, воспользовавшись запасными парашютами, но они предпочли смерть, чем фашистский плен. Летчики авиполка поклялись жестоко отомстить за гибель боевых товарищей. Получив новое задание после окончания митинга, долго не раздумывая штурмовики под командованием лейтенанта Костина взмыли в воздух, достигли дороги по которой двигалась длинная колонна вражеских автомашин, груженых военной техникой и сопровождавшими грузы солдатами фашистского фюрера.
Раҫҫей ҫар историйӗн ҫак уйӑхри кунӗсем

Раҫҫей ҫар историйӗн ҫак уйӑхри кунӗсем

Июнӗн 4-мӗшӗ. Ҫак кун 1916 ҫулта Пӗрремӗш тӗнче вӑрҫинче Алексей Алексеевич Брусилов ертсе пынипе вырӑс ҫарӗсем наступлени пуҫланӑ. Июнӗн 18-мӗшӗ. Ҫак кун 1855 ҫулта вырӑс ҫарӗсем Севастополе хӳтӗленӗ май акӑлчансен, французсен тата турккӑ ҫарӗсен тапӑнӑвне Малахов курган патӗнче чарса лартнӑ. Июнӗн 22-мӗшӗ. Ҫак кун 1941 ҫулта фашистла Германи СССР ҫине тапӑннӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ Отечествӑлла вӑрҫӑра пуҫ хунисене асӑнмалли кун. Июнӗн 29-мӗшӗ. Ҫак кун Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ Отечествӑлла вӑрҫӑра фашистсене хирӗҫ ҫапӑҫнӑ партизансемпе подпольщиксене асӑнмалли кун.
Округ уй-хирӗсенче

Округ уй-хирӗсенче

Майӑн 29-мӗшӗ тӗлне пӗрлешӳллӗ хуҫалӑхсем ҫӗр улмие  458 гектар лартнӑ. Н. Самарин фермер хуҫалӑхӗнче, «Рассвет» ЯХПК-ра, «Комсомольские овощи» ООО-ра  ҫӗр улми лартса пӗтернӗ. Ҫавӑн пекех хуҫалӑхсенче 20 гектар кишӗр тата  15 гектар севок акнӑ,  37 гектар сухан лартнӑ.  Нумай ҫул ӳсекен курӑксем 364 гектар ҫинче, пӗр ҫул ӳсекеннисем 1213 гектар ҫинче ҫитӗнеҫҫӗ. Ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ытти культурӑсене акасси малалла пырать. Кашни хуҫалӑхах ҫанталӑкӑн уяр кунӗпе туллин усӑ курма тӑрӑшать. Минзаит Зайнуллин.
Тӗл пулса калаҫни паха

Тӗл пулса калаҫни паха

Ӑрусем хушшинчи ҫыхӑнӑва упрани ҫемье хаклӑхӗсене сыхласа хӑварма пулӑшать, ҫемьене тата та ҫирӗплетет. Аслисен пурнӑҫ опычӗпе паллашни ҫамрӑксене те кӑткӑс лару-тӑрусенче пулӑшать. Ҫакна тӗпе хурса Комсомольскинчи «Кӗмӗл ӳсӗм» центра ҫӳрекенсем час-часах ачасемпе тата ҫамрӑксемпе тӗлпулусем йӗркелеҫҫӗ, пӗр-пӗринпе хутшӑнса вӑхӑта усӑллӑ ирттереҫҫӗ. Майӑн 26-мӗшӗнче, Ачасене хӳтӗлемелли кун ҫывхарса пынӑ май, центрта Мӑнуксен кунӗ йӗркеленӗ. Асанне-кукамайсем мероприятие юратнӑ мӑнукӗсемпе пӗрле килнӗ. Икӗ ӑру ҫыннисем вӑхӑта усӑллӑ та интереслӗ ирттернӗ: Комсомольскинчи ача-пӑча искусствӑсен шкулӗн преподавателӗ Татьяна Иванова ертсе пынипе уҫӑ сывлӑшра зарядка тунӑ, ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакан  ентешсем валли пурте пӗрле маскировка сеткисем ҫыхнӑ. «Пӗрле тӗл пулса калаҫни, хут
Каникулта инкек ан пултӑр

Каникулта инкек ан пултӑр

Ачасемшӗн ҫулла — ҫулталӑкри чи кӗтнӗ вӑхӑт. Каникул вӑхӑтӗнче чун каниччен канма, кунӗпе туссемпе урамра выляма, шыва кӗрсе савӑнма  пулать-ҫке. Анчах та ҫуллахи вӑхӑтра ачасем инкеке лекнӗ тӗслӗхсем ҫулсеренех пулни асӑрханулӑхпа тимлӗх ҫинчен манмалла маррине аса илтерет. Ӑшӑ кунсем тинтерех ҫеҫ пуҫланчӗҫ пулсан та республикӑра инкек пулса ӗлкӗрнӗ те. Шупашкарта 3-мӗш хутри хваттер чӳречинчен 3 ҫулхи хӗрача ӳкнӗ. Республикӑра кашни ҫулах ҫакӑн пек тӗслӗхсем пулаҫҫӗ, ҫавӑнпа та аслисен хӑрушсӑрлӑх ҫинчен нихӑҫан та манас марччӗ:  — килте пӗчӗк ача пуррисен чӳречесем ҫине ятарлӑ ҫӑрасем вырнаҫтармалла — вӗсене ҫитӗннисем ҫеҫ уҫайччӑр; — пӳлӗме уҫӑлтарма чӳречене яри уҫса хунӑ пулсан ачана пӳлӗмре пӗччен хӑвармалла мар, сӑнасах тӑмалла; — ачана них
Из семьи крылатых

Из семьи крылатых

И в наше летное звено пришел приказ — срочно приготовиться к вылету и штурмовыми ударами с воздуха уничтожить смертельно опасные грузы. Заправив бензобаки самолетов топливом, загрузив боеприпасы и проинструктировав своих воздушных стрелков о поставленной задаче, в полдень того же дня наше летное звено покинуло свою базу. Все из нас «стреляные воробьи» с большим опытом боевых действий, слетанные групповым полетом. Полет совершали «ромбом» — впереди, как всегда, командир звена Будаков Н., слева от него, как обычно, Нагулян Михаил, несколько подле от них в паре прикрытия — я и Гришин Михаил. В полете все время меняем набор высоты, считая это лучшим способом не попасть под обстрел зенитных батарей противника. В час дня командир звена вывел нас к железнодорожной станции, а затем с захода «верт
Комсомольски округӗ 2-мӗш вырӑнта

Комсомольски округӗ 2-мӗш вырӑнта

Чӑваш Республикин физкультурӑпа спорт министерстви муниципаллӑ округсенче халӑх Пӗтӗм Раҫҫейри  ГТО физкультурӑпа спорт комплексӗн нормисене тултарас енӗпе мӗнле ӗҫленин черетлӗ рейтингне палӑртнӑ. Кӑҫалхи 1-мӗш кварталти кӑтартусем тӑрӑх Комсомольски округӗ 2-мӗш вырӑнта тӑрать. Спорт комплексӗн нормативӗсене пурнӑҫлас  тӗлӗшпе вӗренекенсемпе пӗрлех ӗҫ коллективӗсенче тӑрӑшакансем те хастар хутшӑнаҫҫӗ. Ҫакна пурнӑҫлама спорт фестивалӗн кунӗсем те сахал мар иртеҫҫӗ.

Юратнӑ ӗҫне чунтан парӑннӑ

Хӑш-пӗр ҫынсемшӗн професси чун-чӗрен пайӗ пулса тӑрать. Нумай ҫул пӗр ӗҫре вӑй хурса, куллен хӑйсен тивӗҫӗсене пурнӑҫласа вӗсем ял ҫинче хисепе тивӗҫеҫҫӗ. Кӗҫӗн Каҫалта пурӑнакан Зоя Марина ӗмӗрне аптекӑра ӗҫлесе ирттернӗ. Унӑн тӑрӑшулӑхӗ, юратнӑ ӗҫе чунтан парӑнни, ҫынсене пулӑшма яланах хатӗр пулни — пуриншӗн те ырӑ тӗслӗх. Зоя Марина 1931 ҫулта Шупашкар районне кӗрекен Кӳкеҫ ялӗнче ҫуралнӑ. 8 класлӑ шкула пӗтернӗ хыҫҫӑн Шупашкарти фармацевтика шкулне вӗренме кӗнӗ. 1950 ҫулта ӑна ӑнӑҫлӑн пӗтерсе провизор пулӑшуҫи пулса тӑнӑ. Ҫамрӑк специалиста направленипе Инҫет Хӗвелтухӑҫне Хабаровск хулине ӗҫлеме янӑ. Унта вӑл аптекӑра рецептар-контролерта 3 ҫул тӑрӑшнӑ. Тӑван тӑрӑхран инҫетре пурнӑҫа тӗпрен улӑштаракан тӗлпулу пулса иртнӗ, хӗр чӑваш каччипе — Комсомольски районӗнче ҫуралса ӳснӗ
Ҫӗнтерӳ уявӗ мӑнаҫлантарать

Ҫӗнтерӳ уявӗ мӑнаҫлантарать

Ҫамрӑк армеецсен парачӗ, ретроавтомобильсен куравӗ, салтак пӑтти, уяв концерчӗ... Совет халӑхӗ Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра ҫӗнтернӗренпе 80 ҫул ҫитнине халалланӑ Комсомольскинчи уява халӑх йышлӑн пуҫтарӑнчӗ. Хаяр вӑрҫӑ вучӗ сӳннӗренпе темиҫе ӑру ылмашӑнчӗ пулсан та ҫак куна эпир яланах асра тытатпӑр. Ҫӗнтерӳ уявӗ куҫҫульлентерет те, мӑнаҫлантарать те.  Иртнӗ ӗмӗрӗн 40-мӗш ҫулӗсенчи пекех халӗ те пирӗн халӑх тӑшманпа кӗрешет, ҫӗршыв ирӗклӗхӗшӗн юн тӑкать. Украина ҫӗрӗнче ҫӗршыв чысне хӳтӗлекенсем — паянхи кун геройӗсем. Ҫавӑнпа та уява йыхравланӑ хаклӑ хӑнасем хушшинче тыл ветеранӗсемпе «вӑрҫӑ ачисем» ҫеҫ мар, ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакансем тата вӗсен ҫемйисем пулчӗҫ. «Паян Раҫҫей каллех ирӗклӗхшӗн тата мирлӗ пурнӑҫшӑн кӗрешет. Аслӑ Ҫӗнтерӳ тунӑ салтаксен мӑнукӗсемпе мӑнмӑнук
Уй-хир ешӗл тумпа витӗнет

Уй-хир ешӗл тумпа витӗнет

Округри ял хуҫалӑх предприятийӗсемпе фермер хуҫалӑхӗсен хирӗсем ешӗл тумпа витӗнсе пыраҫҫӗ. Майӑн 15-мӗшӗнче тӗпрен илсен пӗрлешӳллӗ хуҫалӑхсем пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши тырӑсене акассине вӗҫленӗ. Вӗсене 9430 гектар ҫине акса хӑварнӑ. Вӑл шутран: 3459 гектар ҫурхи тулӑ, 4243 гектар урпа, 1249 гектар сӗлӗ, 479 гектар пӑрҫа йышши тырӑсем. Хальхи вӑхӑтра округра ҫӗрулми лартас ӗҫсем пыраҫҫӗ. «Слава картофелю» агрофирма, «Рассвет» ял хуҫалӑх кооперативӗ, Н.Г.Самаринӑн фермер хуҫалӑхӗ 165 гектар ҫине «иккӗмӗш  ҫӑкӑр» лартнӑ. «Комсомольские овощи» агрофирма 20 гектар кишӗр акнӑ.  Ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ытти культурӑсене акасси малалла пырать. Минзаит Зайнуллин.
Проектсем ӗҫе кӗмелле

Проектсем ӗҫе кӗмелле

Аслӑ экономика канашӗн президиумӗ ҫӗнӗ форматпа пӗрремӗш хут пуҫтарӑннӑ. Ларура Чӑваш Республикин Экономикӑпа социаллӑ пурнӑҫ аталанӑвӗн 2020—2025 ҫулсенчи комплекслӑ программине (КПСЭР) пурнӑҫлассине, унӑн инфраструктура тата инвестици проекчӗсене тарӑннӑн пӑхса тухнӑ. Стратеги докуменчӗсене хатӗрленӗ чухне социологи ыйтӑмӗсене, тишкерӳ ӗҫне, аталану ҫул-йӗрӗсене, округсемпе хуласен хастарӗсен сӗнӗвӗсене шута илӗҫ. Чӑваш Енӗн комплекслӑ программине 600 ытла инвестици тата 2350 ытла инфраструктура проекчӗ кӗрет. Программӑна пурнӑҫлас ӗҫри ҫитӗнӳ республикӑра пурӑнакан кашни ҫыннах унта хутшӑннинчен килет. Олег Николаев, Чӑваш  Республикин  Пуҫлӑхӗ: «Ҫулталӑк вӗҫленнӗ ҫӗре кашни муниципалитет хӑйӗн аталанӑвӗн мастер-планне хатӗрлеме тивӗҫ. Эпир ҫак программӑсене хӳтӗлеме стр

Ҫемье кунне уявларӗҫ

Майӑн 15-мӗшӗнче Комсомольскинчи этнобиблиотекӑра Пӗтӗм тӗнчери ҫемье кунне уявларӗҫ. Унта Михеевсен, Столяровсен, Соколовсен, Ефремовсен, Морозовсен тата Кокоревсен ҫемйисем тӗрлӗ конкурссенче тупӑшрӗҫ, викторинӑра пӗлӗвне тӗрӗслерӗҫ. Ҫавӑн пекех «Манӑн ҫемье йывӑҫҫи»  ӑсталӑх класӗ иртрӗ. Унта хутшӑнакансем пурнӑҫ йывӑҫҫи ӳкерсе ҫемье композицийӗсем хатӗрлерӗҫ. Инна ЯДРОВА.
Иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ

Иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ

Майӑн 5—6-мӗшӗсенче Ҫӗнӗ Шупашкарти 1-мӗш номерлӗ спорт шкулӗнче Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра Ҫӗнтерӳ тунӑранпа  80 ҫул ҫитнине  халалласа «В.Г.Надеждина мемориалӗ» Пӗтӗм Раҫҫейри ҫӑмӑл атлетсен ӑмӑртӑвӗ пулса иртнӗ. Пирӗн округри «Кӗтне» спорт шкулӗн воспитанници  Карина Ильина унта хутшӑннӑ. Вӑл 800 метра чупса 2007—2009 ҫулсенче ҫуралнӑ хӗрачасем хушшинче  иккӗмӗш вырӑн ҫӗнсе илнӗ. Маттур спортсменкӑна саламлатпӑр, малашне те ӑнӑҫусем сунатпӑр. (Хамӑр инф.).

Ҫемье ӑшши – чи пахи

«Ылтӑн» туй — ҫемьешӗн питӗ паллӑ, пӗлтерӗшлӗ кун. Ҫак уявччен пӗр-пӗринпе килӗштерсе, шӑкӑл-шӑкӑл калаҫса пурӑнакан ҫемьесем чӑннипех те телейлӗ. Вӗсенче ӑнлану, ӑшӑлӑх, шанчӑклӑх хуҫаланать. Ҫак кунсенче Нӗркеҫ ялӗнче пурӑнакан Любовь Арсентьевнӑпа Николай Андреевич Морозовсем те «ылтӑн» туйне уявланӑ. Хирти Сӗнтӗр территори уйрӑмӗн начальникӗ Валентина Салмина мӑшӑра уяв ячӗпе ӑшшӑн саламласа Комсомольски муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗн Николай Раськинӑн Тав хутне тата парне панӑ. Валентина Алексеевна юбилярсене ҫирӗп сывлӑх, иксӗлми телей тата ҫемье ӑшши суннӑ.  Морозовсем ырми-канми ӗҫӗпе ял ҫинче хисеп ҫӗнсе илнӗ. Ҫемье пуҫӗ мӗн тивӗҫлӗ канӑва тухичченех «Гигант» колхозра водительте вӑй хунӑ. Унӑн пӗтӗмӗшле ӗҫ стажӗ — 45 ҫул. Любовь Арсентьевна нумай ҫул «Госсортучастокра» ӗҫл
Из семьи крылатых

Из семьи крылатых

(Продолжение) Перед строем летного состава авиаэскадрильи за проявленное мужество в воздушных боях, командир полка полковник Мозговой С. торжественно вручил Будакову Н. орден Красной Звезды. Тут же младшего лейтенанта ожидало и другое известие. Командир авиаэскадрильи, Герой Советского Союза, майор Васильев Н. ознакомил присутствующих с приказом о назначении Будакова Н. ведомым звена штурмовых самолетов, а коммунисты, хорошо знавшие бесстрашие летчика в воздушных боях, видевшие в нем глубокую порядочность, отзывчивость и неравнодушие к вопросам сослуживцев, вскоре избрали Николая Владимировича своим парторгом. Не однажды Будаков Н. водил свое звено отважных «соколов» на штурмовку наземных целей врага и на уничтожение фашистских стервятников в воздухе. В руках умелого летчика штурмо
Унӑн сӑнарӗ – пирӗншӗн тӗслӗх

Унӑн сӑнарӗ – пирӗншӗн тӗслӗх

Ҫӗршыври нумай-нумай ҫемье пекех Аслӑ Чурачӑкри Мария Мироновнӑпа Григорий Лукиянович Лукияновсем те малашлӑха, мирлӗ пурнӑҫа шаннӑ. ,мӗчӗсемпе тӗллевӗсем те чылай пулнӑ вӗсен. Ҫемье пуҫӗ, пӗчӗккӗллех ашшӗсӗр тӑрса юлнӑскер, ачаранах нуша-терт курса ӳснӗ. Апла пулсан та ялти пуҫламӑш шкула пӗтерме май тупнӑ.  1931 ҫулта вӑл Улатӑрти счетоводсем хатӗрлекен  3 уйӑхлӑх курса вӗренме кайнӑ. Ун хыҫҫӑн ялти потребительсен обществи ҫумӗнчи столовӑй заведующийӗнче ӗҫленӗ.  Хӗрлӗ Ҫарта службӑра пулнӑ хыҫҫӑн яла таврӑннӑ. «Заветы Ильича» колхозра тӑрӑшаканскере председатель пулма суйлаҫҫӗ. Кайран вӑл Аслӑ Чурачӑк ял Совечӗн секретарӗнче, Йӗпреҫ  РПС райсоюзӗн председателӗнче, Чкаловски ҫу завочӗн Комсомольски районӗнчи инспекторӗнче ӗҫлет. Финн вӑрҫи пуҫлансан каллех ӑна ҫара

Пӗрлӗхре – вӑй

Малта пыракан опыта анлӑн сарма тата пӗтӗмлетме 2022 ҫултан пуҫласа тӑван чӗлхене вӗрентекенсен «Пӗрлӗхре — вӑй» регионсем хушшинчи форумӗ иртет. Кӑҫал та вӑл питӗ тухӑҫлӑ пулнӑ, 200 ытла педагог пӗрле пуҫтарӑнса чӗлхесене вӗрентес ӗҫе лайӑхлатассипе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явнӑ (сӑн ӳкерчӗкре — уяв саманчӗ). Форумра Пушкӑрт Республикинчен, Тутарстанран, Мордови Республикинчен, Чӗмпӗр тата Иркутск облаҫӗсенчен килнӗ специалистсем хӑйсен опычӗпе паллаштарнӑ, тӑван чӗлхепе литературӑна аталантарма, халӑх йӑли-йӗркине упрама пулӑшакан мелсене сӳтсе явнӑ. Ача сачӗсенче ӗҫлекенсем, пуҫламӑш классене вӗрентекенсем те форумӑн пултарулӑх лабораторийӗсене хутшӑнса хӑйсен пӗлӗвне пуянлатнӑ. Ҫавӑн пекех И.Я.Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ тата ӑсталӑх
Паттӑр парттисем – астӑвӑм паллисем

Паттӑр парттисем – астӑвӑм паллисем

Элпуҫ территори уйрӑмӗнче пурӑнакансемшӗн майӑн 6-мӗшӗ пурин асӗнче те юлмалли самантпа палӑрса юлчӗ. Хирти Явӑш вӑтам шкулӗнче кунта пӗлӳ, воспитани илсе ҫитӗннӗ, кайран ятарлӑ ҫар операцийӗнче Тӑван ҫӗршыва хӳтӗлесе паттӑррӑн пуҫ хунӑ  салтаксене асӑнса «Паттӑрсен парттисене» уҫрӗҫ. Рузалин Зинетьянович Азизов, Раниф Фидаилович Феткуллин, Шамиль Рауфович Фаряхов  шкулта вӗреннӗ чухне пур енӗпе те лайӑххипе палӑрса тӑнӑ. Ҫӗршыв ыйтсан  вӗсем ӑна хӳтӗлеме тухса кайнӑ. «Ҫак парттӑсем ахаль сӗтел-пукан анчах мар. Вӗсем асӑну, мӑнаҫлӑх, тав тунин символӗсем. Кашни вӗренекенех вӗсене перӗнсен ӑрусен ҫыхӑнӑвне туйса, Тӑван ҫӗршыв хаклӑлӑхне ӑнланса илме пултартӑр. Вилнӗ паттӑрсем тӗслӗх пулса тӑччӑр», —  терӗ шкул директорӗ  Н.Г.Ильин. Мероприятие уҫнӑ ҫӗрте патт
Асӑну хӑми ҫинче – 6 ят

Асӑну хӑми ҫинче – 6 ят

Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн округри ялсенче вӑрҫӑ паттӑрӗсене асӑнса нумай мероприяти йӗркелерӗҫ. Шурут ялӗнче те асра юлмалли пулӑм пулса иртрӗ — Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра ҫапӑҫнӑ летчик-ентешсен ячӗпе Асӑну хӑми уҫрӗҫ. Йӑлмахва ялӗнче пурӑнакан Павел Зайцев (унӑн салтак ҫулӗсем шӑпах авиаципе ҫыхӑннӑ пулнӑ) тата Комсомольскинчи Валерий Павлов таврапӗлӳҫӗсем тӑрӑшнипе Шурут территори уйрӑмӗнче ҫуралса ӳснӗ 6 летчикӗн ятне уҫӑмлатма май килнӗ. Вӗсем: Антон Иванович Анисимов, Александр Михайлович Белкин, Климентий Иванович Коновалов, Егор Федотович Смирнов, Сергей Кузьмич Федоров тата Харитон Николаевич Улжусев. Шӑпах вӗсен ячӗсене Асӑну хӑми ҫине кӗртнӗ. Территори уйрӑмӗн начальникӗ Сергей Маштанов хӑйӗн сӑмахӗнче вӑрҫӑ паттӑрӗсене асра тытасси пирӗн тивӗҫ пулнине палӑртрӗ, пурне те мирлӗ тӳ
Ҫӗнӗ палӑк уҫрӗҫ

Ҫӗнӗ палӑк уҫрӗҫ

Пирӗн округри Киров поселокӗ Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ хыҫҫӑн, 1948 ҫулта пуҫланса кайнӑ. Хамӑр районти Нӗркеҫ, Хирти Сӗнтӗр, Хирти Ӗнел, Тӗвенеш тата  Елчӗк районӗнчи  ялсенчен кунта куҫса килнисем хушшинче хаяр вӑрҫӑра Тӑван ҫӗршыв ирӗклӗхӗшӗн ҫапӑҫнисем те пулнӑ. Чылайӑшӗн ҫывӑх ҫыннисем фронтра пуҫ хунӑ. Вӑрҫӑра вилнисен ячӗсене малтан пурӑннӑ ялсенчи палӑксем ҫинче палӑртнӑ-ха. Анчах та Киров поселокӗнче вӗсене палӑртнӑ ятарлӑ вырӑн пулман. Кӑҫал Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра Ҫӗнтерӳ тунӑранпа 80 ҫул ҫитнӗ май кунти пуҫаруллӑ ҫынсем, ял-йыш тӑрӑшнипе палӑк тума шутланӑ. Ӑна Ҫӗнтерӳ  уявӗн кунӗ умӗн, майӑн 8-мӗшӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫрӗҫ. Кӑҫал Раҫҫейре Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин, Чӑваш Енре Ҫӗнтерӳпе патриотлӑх ҫулталӑкӗсем пулнӑ май ку уйрӑмах пысӑк пӗлтерӗшлӗ. Палӑка уҫнӑ

Паттӑрсем умӗнче пуҫ тайрӗҫ

Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ О.А.Николаев Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра вилнисене тата унта хутшӑннисене асӑнса лартнӑ асӑну вырӑнӗсемпе палӑксене тирпей-илем кӗртме хушнӑччӗ. Темиҫе ҫул каялла Ҫӗнӗ Шӑхран ялӗнчи кивӗ палӑка та ҫӗнетнӗччӗ. Анчах та унта вӑрҫӑ паттӑрӗсен ячӗсем ҫукчӗ. Г.В.Атласкин пуҫарӑвӗпе кӑҫал унта ӗҫсем пуҫланчӗҫ. В.Миронов, Ю.Васильев, А.Петров, П.Чукмарев, Олегпа Анатолий Смирновсем,  В.Ильин тата ялти ытти  хастар ҫынсем тӑрӑшнипе, Григорий Васильевич ертсе пынипе кӗске вӑхӑтрах палӑк патӗнче ялтан вӑрҫӑ хирне тухса кайнӑ ҫынсен ячӗсене ҫырнӑ стелӑсем вырнаҫтарчӗҫ. Халӗ ватти-вӗтти унта пырса ҫапӑҫу хирӗсенчен таврӑнайманнисен тата фронтран килсен мирлӗ ӗҫре тӑрӑшнӑ ҫынсен ячӗсене вуласа вӗсен умӗнче пуҫ тайма пултарать. Ялти хӗрарӑмсем палӑк умне чечексем л

Реализуется проект по профориентации

Куда пойти учиться, чтобы завтра не остаться без работы? Найдется ли для меня место на этом рынке труда? Чему нужно учиться уже сегодня, чтобы завтра быть востребованным? Решение данной задачи может быть найдено при условии, что в систему профессиональной ориентации и содействия профессиональному самоопределению обучающихся будут вовлечены не только школы, но и образовательные организации среднего профессионального и высшего образования, а также компании-работодатели — т.е. будет присутствовать преемственность и согласованность действий всех участников на каждом из этапов этого процесса. Справиться с этими задачами школьникам Чувашии поможет проект Единая модель профориентации «Билет в будущее», который реализуется с этого года в рамках федерального проекта «Профессионалитет» нац
Медальпе чысланӑ

Медальпе чысланӑ

Ҫак кунсенче округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин РФ Хӗҫ-пӑшаллӑ вӑйӗсен ветеранӗсен пӗтӗм Раҫҫейри обществӑлла организацийӗн Канашӗн председателӗн Виктор Ермаков генералӑн ячӗпе муниципаллӑ округри ветерансен Канашӗн председательне Юрий Тимофеева тата спорт ветеранне Василий Пундякова «1941—1945 ҫулсенчи Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра ҫӗнтернӗренпе 80 ҫул» медальсемпе чысланӑ. Николай Никандрович ветерансене ӑшшӑн саламланӑ, ырлӑх-сывлӑх суннӑ, истори астӑвӑмне упрани, ватӑсене сума суни, ҫитӗнекен ӑрӑва паттӑрлӑхпа патриотлӑх хаклӑхӗсене тӗпе хурса воспитани пани паянхи кун пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулнине палӑртнӑ. (ХАМӐР ИНФ.).
Аса илтерсе тӑрӗ

Аса илтерсе тӑрӗ

Майӑн 5-мӗшӗнче округра Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра Ҫӗнтерӳ тунӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалласа  Пӗтӗм Раҫҫейри Халӑх фрончӗ ЧР Пуҫлӑхӗн администрацийӗпе пӗрле йӗркеленӗ «Огонь памяти» патриотла акци иртнӗ.  Ҫак кун Шупашкартан  Комсомольскине символла астӑвӑм ҫулӑмӗ илсе килнӗ. Ӑна  Мускаври Кремль стени ҫывӑхӗнчи Александровски садри вилӗмсӗр ҫулӑмран чӗртнӗ. Патриотла акцие округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин, шкул ачисем, педагогсем, ҫар конфликчӗсене хутшӑннӑ ветерансем, территори уйрӑмӗсен начальникӗсем хутшӑннӑ. Вӗсем символла ҫулӑма  ялсене, вӗренӳ учрежденийӗсене илсе ҫитернӗ. Ҫак ҫулӑм ялкӑшса Ҫӗнтерӳ уявне халалланӑ савӑнӑҫлӑ мероприятисенче  халӑх тунӑ паттӑрлӑха аса илтерсе тӑрӗ.
Ҫураки малалла пырать

Ҫураки малалла пырать

Округри ял хуҫалӑх кооперативӗсемпе фермер хуҫалӑхӗсенче ҫурхи ака-суха ӗҫӗсем малалла пыраҫҫӗ. Ҫӗр ӗҫченӗсем мӗн палӑртнине вӑхӑтра тата пахалӑхлӑ акса-лартса хӑварасшӑн. Майӑн 6-мӗшӗ тӗлне  округри пӗрлешӳллӗ хуҫалӑхсем 7992 гектар (палӑртнин 84,8 проценчӗ чухлӗ) пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши тырӑсем акнӑ. Вӑл шутран: ҫурхи тулӑ — 2927 гектар, урпа — 3589 гектар, сӗлӗ — 1107 гектар, пӑрҫа тата вика — 369 гектар. Хуҫалӑхсенче ҫавӑн пекех выльӑх апачлӗх культурӑсем 1087 гектар акнӑ. «Комсомольские овощи» агрофирмӑра 20 гектар кишӗр, В.В. Кузнецовӑн, В.В. Михайловӑн фермер  хуҫалӑхӗсенче 37 гектар сухан вӑрлӑхне ҫӗр айне хывса хӑварнӑ. Округра сидератлӑ тата техникӑлла культурӑсем те акаҫҫӗ. Самаринӑн фермер хуҫалӑхӗнче 35 гектар ҫине ир пулакан ҫӗрулми лартнӑ. Кӗҫех кӑҫал «ик
Наградӑсене тивӗҫнӗ

Наградӑсене тивӗҫнӗ

Вырӑнти хӑйтытӑмлӑх кунӗ ячӗпе Шупашкарта иртнӗ мероприятие пирӗн округ делегацийӗ те хутшӑннӑ. Пуҫтарӑннисене Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ Олег Николаев саламланӑ. Тӗллевсем нумай пулнине, вӗсене пурнӑҫлас тесе ҫине тӑмаллине палӑртнӑ. Ӗҫтешсене хастарлӑхшӑн тата ӗҫе парӑннӑшӑн тав тунӑ. Уйрӑмах пултаруллӑ ӗҫченсене патшалӑх наградисем парса чысланӑ. Округ администрацийӗн организаципе контроль ӗҫӗсен пайӗн специалист-эксперчӗ Любовь Пушкина «Вырӑнти хӑйтытӑмлӑх управленийӗнчи хастар службӑшӑн» палла тивӗҫнӗ. Александровка территори уйрӑмӗн начальникне Любовь Поляковӑна вырӑнти хӑйтытӑмлӑх аталанӑвӗн Пӗтӗм Раҫҫейри ассоциацийӗн (ВАРМСУ) Хисеп грамотипе наградӑланӑ. Н.Н.Владимиров сенаторӑн  Тав хучӗпе округ администрацийӗн строительство тата архитектура секторӗн заведующине Александр Тяка
Вӑрҫӑ паттӑрӗсем

Вӑрҫӑ паттӑрӗсем

Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ пӗтнӗренпе 80 ҫул ҫитет. Пирӗн ҫӗршывра паллӑ тӑвакан пысӑк, аслӑ уяв сахал мар, анчах пуринчен те чапли, пӗлтерӗшли вӑл — Ҫӗнтерӳ кунӗ. Ҫулсем иртӗҫ, ӗмӗрсем ылмашӗҫ — пурпӗрех куҫҫуль пек ҫутӑ, ҫӑлкуҫ евӗр таса, ҫуркунне пек хаваслӑ уяв пирӗн асра. Ҫак уява ҫывхартма пирӗн районтан сывлӑшри икӗ стрелок-радист та хутшӑннӑ. Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнчи статистика пӗлтернӗ тӑрӑх 5—7 вӗҫев хыҫҫӑн пилотсене ытти юлташӗсем улӑштарсах тӑнӑ. Ҫапӑҫусем хаяр та хӗрӳ пулнӑ. Илья Петрович Петров 1915 ҫулта Ҫӗнӗ Шӑхран ялӗнче ҫут тӗнчене килнӗ. 1937 ҫулхи сентябрӗн 15-мӗшӗнче Комсомольски район ҫар комиссариачӗ урлӑ Хӗрлӗ Ҫара каять. 1938 ҫулхи майӑн 1-мӗшӗнче полкри шкулта ҫар присягине тытать. Ҫав ҫулхи сентябрь уйӑхӗнчен пуҫласа пӗр ҫулталӑк хуш
Уявпа саламларӗҫ

Уявпа саламларӗҫ

Пушар хуралӗнче ӗҫлекенсене уяв ячӗпе округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин, шалти ӗҫсен «Комсомольский» уйрӑмӗн начальникӗ Сергей Ласточкин саламларӗҫ, ҫирӗп сывлӑх, вӑй-хал сунчӗҫ. Малтанах кунта вӑй хуракансемпе  пӗрле Пӗтӗм Раҫҫейри  «Сад памяти» акцие хутшӑнса  вӑрҫӑра вилнисене асӑнса территорире чӑрӑш хунавӗсем лартса хӑварчӗҫ. Коллективра пултаруллӑ та хӑюллӑ  ӗҫченсем тӑрӑшаҫҫӗ. В.Е.Степанов, А.В.Прохоров, С.П.Жуков, Н.В.Ананьев, В.Ф.Акчурин, М.Т.Табаев, Н.Н.Яковлев тӗрлӗ шайри наградӑсене тивӗҫрӗҫ. Пушар хуралӗнче тӑрӑшакансене Комсомольски культура ҫуртӗнче ӗҫлекенсем, Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗнчи 7-мӗш «к» класра вӗренекенсем юрӑ-ташӑ парнелерӗҫ. Иван Ананьев.

Мӑн кукаҫи ялан асра

Манӑн мӑн кукаҫи, Ахвандей Савандеевич Абдюшев, Елчӗк районӗнчи Лаҫ Таяпа ялӗнче 1910 ҫулхи августӑн 3-мӗшӗнче хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ. Анчах та ятне пӗр ҫулталӑкран ҫеҫ ҫыртарнӑ. Ҫавӑнпах ӗнтӗ ҫуралнине ӗнентерекен свидетельство ҫинче мӑн кукаҫи 1911 ҫулхи октябрӗн 15-мӗшӗнче ҫеҫ ҫут тӗнчене килни курӑнать. Мӑн кукаҫин ҫамрӑк чухнехи пурнӑҫӗ ҫав тери йывӑр пулнӑ. Унӑн амӑшӗ 1921 ҫулти выҫлӑх асапне тӳссе тиф чирӗпе чирлесе вӑхӑтсӑр ҫӗре кӗнӗ. Ҫапла вара мӑн кукаҫи ҫамрӑклах, 10 ҫултах ҫурма тӑлӑха тӑрса юлнӑ. Ашшӗ тепре авланнӑ. Апла пулин те пӗтӗм хуҫалӑх ӗҫӗ мӑн кукаҫи ҫине тиеннӗ, вӑл ҫамрӑклах йывӑр ӗҫе кӳлӗннӗ. Ашшӗпе пӗрле ака-суха тунӑ. Ҫулсем иртнӗ. Мӑн кукаҫи 18 ҫула ҫитсе пынӑ вӑхӑтра Мускава ӗҫлеме тухса кайнӑ. Унта тӗрлӗ стройкӑсенче вӑй хунӑ. Уяв кунӗсенче Мускаври Кр
Хаҫатҫӑсем те фронтра юн тӑкнӑ

Хаҫатҫӑсем те фронтра юн тӑкнӑ

Районти  колхозсем, предприятисемпе организацисем, учрежденисем вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче тылра мӗнле ӗҫленине ҫутатнипе пӗрлех фронтран килекен хыпарсене те пӗлтерсе тӑнӑ «Октябрь ялавӗ» хаҫат. Унти журналистсемпе типографи ӗҫченӗсенчен чылайӑшӗ малтанхи кунсенчех фронта тухса кайнӑ пулин те тылра  юлнӑ корреспондентсем хаҫата вулакан патне вӑхӑтра ҫитернӗ. Ҫапӑҫури  шӑплӑх вӑхӑтӗнче ҫырнӑ хайлавӗсене Тукай ялӗнче ҫуралса ӳснӗ В.Викторов (Ҫиҫӗм Ваҫҫи)  тӑтӑшах ярса пама тӑрӑшнӑ.  Редакцин приказсен кӗнекинче вӑл 1942 ҫулхи майӑн 1-мӗшӗнчен Рабочипе Хресчен Хӗрлӗ Ҫарне тӑнине ҫирӗплетнӗ. «...Халь пирӗн ҫирӗп каччӑ Вӑрҫать Гитлер ҫарӗпе. Турать вӑл —  маттур гвардеец Тӑшмана ҫут хӗҫӗпе. Хӗр ӗҫлет пӗр ывӑнмасӑр, Ҫывӑрмасӑр ҫӗрӗпе. Хӗрлӗ Ҫара пулӑшать вӑл Хӑйӗ
Вӑрҫӑра 6 ывӑлне ҫухатнӑ

Вӑрҫӑра 6 ывӑлне ҫухатнӑ

Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ кашни ҫемьене хурлӑх, нуша илсе килнӗ. Кам ывӑлӗсене, кам мӑшӑрне ҫапӑҫу хирӗсенчен кӗтсе илеймен. Ҫӗнӗ Шӑхранти Дарья Осиповна Васильева вара вӑрҫӑра 6 ывӑлне ҫухатнӑ. Амӑшӗн чӗри ҫав хуйха мӗнле чӑтнӑ-ши? Паянхи кун вӑл пирӗн хушӑра ҫук ӗнтӗ. Паттӑр ывӑлсем ҫитӗнтернӗ хӗрарӑм пирки Совет Союзӗ вӑхӑтӗнче нумай ҫырнӑ, ун пирки аса илнӗ.  Вӑл чӑтӑмлӑ амӑшӗн тӗслӗхӗ пулса тӑнӑ. Халӗ, ҫулсем иртнӗҫемӗн, «нимӗн те манӑҫман, никама та манман» тетпӗр пулин те, ун ҫинчен аса илместпӗр.  Вӑрҫӑра хӑйӗн тӗрекӗсене, ултӑ ывӑлне ҫухатнӑ хӗрарӑмӑн  йӑх-несӗле тӑсакан ҫывӑх тӑванӗсем  юлманпа пӗрех. Масар ҫинче унӑн вилтӑприне  тивӗҫлипе пӑхса тӑманнипе  хӗресӗ те ҫӗрӗшнӗ. Кун пирки округри влаҫ органӗсенче ӗҫлекенсемпе калаҫрӑм та, «пирӗн ун пе
Из семьи крылатых

Из семьи крылатых

Как упоминалось в предыдущих номерах нашей газеты, Будаков Николай Владимирович  был призван на фронт из Баку в первые дни войны. Изначально военную службу он проходил в 232-м авиационном полку в составе войск Закавказского фронта. В послужной характеристике наградного листа на Будакова Н., подписанного командиром авиаполка подполковником Бочаровым, указывалось: «Старший сержант Будаков Н. с первых дней службы в полку проявил себя смелым летчиком, идущим решительно на выполнение любого задания, летает грамотно, потерь ориентировок не имеет, цели противника поражает с высокой точностью. Только в июле 1941 г. он совершил 25 боевых успешных вылетов на бомбометание по скоплениям вражеских войск и технике врага». А далее в наградном листе указывалось, что 26 февраля 1942 года пилот Будако
Палӑк

Палӑк

Вениамин Северов (Аслӑ Ҫӗрпӳел  территорийӗнчи Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра вилнисене асӑнса лартнӑ палӑка) Палӑксем... Палӑксем... Пур ҫӗрте... Тӗрлӗ мрамор... Ахаль чул... Гранит... Халӑха куҫҫульпе-ҫке йӗртеҫҫӗ, Тӳрленми сурансене чӗртеҫҫӗ. Мӗншӗн-ши? Эп чӗнместӗп... Ан ыйт. Шӑплӑх ҫеҫ калаҫӗ пӗр санпа, Е шӑпчӑк ҫепӗҫ юрӑ шӑрантарӗ. Ҫҫулсерен эс ларӑн чечеклӗ сӑнпа, Пырӗҫ пурте пуҫ тайма. Икӗ ял хушшинчи чул палӑк — Ман умра автоматлӑ салтак. «Ку пирӗн  Алеша», —  тет халӑх, Вӑл тӑрать ӗмӗрхи хуралта.
Куҫҫульпе вуланӑ ҫырусем

Куҫҫульпе вуланӑ ҫырусем

Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче арҫынсемпе пӗрле хӗрарӑмсем те тӑшмана хирӗҫ паттӑррӑн ҫапӑҫнӑ. Аслӑ Ҫӗрпӳел тӑрӑхӗнчен вӑрҫӑ хирне 6 хӗрупраҫ кайни паллӑ. Вӗсенчен пӗри — ман ҫывӑх тӑван Маша аппа — Мария Александровна Северова. Ҫав тискер вӑрҫӑ тамӑкӗнчен ӑна тӗрӗс-тӗкел каялла таврӑнма тӳр килмен. Вилтӑприйӗ те ун пиртен инҫетри Калинин облаҫӗнчи Медведово ялӗнчи масар ҫинче. Аппа фронтран янӑ ҫырӑвӗсенчен иккӗшӗ анчах ҫемйинче упранса юлнӑ. «Вӑрҫа вилме мар, ҫӗнтерме каяҫҫӗ», — тенӗ Маша аппа, ӑна кӗтсе илеймессине пӗлнӗн ҫӳҫне тӑрмала-тӑрмала татӑлса йӗрекен амӑшне лӑплантарма тӑрӑшса. Ҫҫамрӑк хӗр, йӗркеллӗ пурӑнса та курманскер, хӑй ҫирӗмрех вилсе выртасси пирки тӗлленме те пултарайман. Пӗтӗм шухӑшӗ малашлӑх ҫинче пулнӑ. «Ну, анне, кунта Каҫалтан киле пырса каясси кӑна мар», — ҫы
Ҫӗнӗ проект ӗҫе кӗрет

Ҫӗнӗ проект ӗҫе кӗрет

Чӑваш Республикин Цифра аталанӑвӗн министерстви малта пыракан цифра технологийӗсене тӗпчеме, лайӑхлатма тата анлӑн ӗҫе кӗртме пулӑшакан специалистсене илӗртес тӗллевпе ҫӗнӗ проект пуҫарать. Ку ҫӗнӗлӗх «Даннӑйсен экономики тата патшалӑхӑн цифра трансформацийӗ» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн пурнӑҫланать. Вӑл ИТ-компанисен аталанӑвне пулӑшу кӳме тивӗҫ.  Паянхи кун шӑпах вӗсем регионшӑн пысӑк пӗлтерӗшлӗ шутланаҫҫӗ. Ҫӗнӗ йышши цифра  технологийӗсене ӗҫе кӗртнипе юлашки  ҫулсенче пирӗн пурнӑҫра чылай улшӑнусем пулса иртрӗҫ. Проект тӑрӑх специалистсене грантсем, налук ҫӑмӑллӑхӗсем, лайӑх условисемлӗ ипотека пама пуҫлӗҫ. Ҫавӑн пекех тухӑҫлӑ пуҫарусене тӗрев парӗҫ. Ку вырӑнти специалистсем шухӑшласа кӑларакан ҫӗнӗ цифра технологийӗсене тата та ӑнӑҫлӑрах тума пулӑшӗ. Ҫӗнӗ экспертсем тӑ
Республикӑра туризм аталанӗ

Республикӑра туризм аталанӗ

Чӑваш ене  туризма аталантарма 143 миллион тенкӗ субсиди уйӑрнӑ.  Вӑл укҫа-тенкӗрен 60 миллионне «Неизведанная Чувашия% вся республика из окна автомобиля» турмаршрутӑн инфраструктурине аталантарма ярӗҫ. Кемпингсемпе кемпингстоянкӑсем тума, туристсене кӗтсе илсе пурӑнма кирлӗ оборудованисем туянма, информцентрсене тирпей-илем кӗртме, санитари модулӗсем тума, инклюзивлӑ турмаршрутсем йӗркелеме усӑ курӗҫ. Юлнӑ 83 миллион тенки «Туризм тата тараватлӑх» наци проекчӗн бизнес пуҫарӑвӗсене пулӑшма кайӗ. Республикӑра туризма аталантарас енӗпе ку пысӑк пулӑшу. Апла пулсан ку енӗпе ӗҫсем лайӑхланӗҫ, пирӗн тӑрӑха курма килекенсем те йышланӗҫ.

Ҫулсене юсаҫҫӗ

Ҫак кунсенче пирӗн округра вырӑнти пӗлтерӗшлӗ ҫулсем ҫинчи лакӑм-тӗкӗмсене юсама пикеннӗ. Ҫул-йӗр бригадисем чи малтанах Комсомольскинчи Завод урамне йӗркене кӗртнӗ. Ҫывӑх вӑхӑтра ытти урамсенче те, ҫавӑн пекех тӗрлӗ ялсенче те ҫакӑн пек ӗҫсем пурнӑҫлӗҫ.
Бесплодие после искусственного аборта

Бесплодие после искусственного аборта

Частой причиной дальнейшего бесплодия является процесс искусственного прерывания беременности (аборт). После аборта вероятность бесплодия достаточно высока, в процентном соотношении бесплодие после аборта достигает 15 %, даже при условии отсутствия осложнений при аборте. Медики отмечают частые случаи бесплодия именно при первом аборте (аборте при первой беременности), с последующим возникновением различных нарушений репродуктивных функций у женщин (осложнений при беременности, выкидышей, бесплодия).  Осложнения после абортов могут развиться у женщины спустя некоторое время (через несколько месяцев и даже несколько лет). У 18% женщин через два месяца после сделанного аборта разовьется хроническое воспаление придатков матки, у 11% — эрозия шейки матки, у 7% — эндоцервицит, у 4% — ра
Тӗллевлӗ вӗрентеҫҫӗ

Тӗллевлӗ вӗрентеҫҫӗ

Апрелӗн 28-мӗшӗнче Комсомольскинчи халӑха ӗҫпе тивӗҫтерекен центрӑн ӗҫченӗсем Асанкасси вӑтам шкулӗнче 9—11-мӗш классенче вӗренекенсемпе профориентаци тӗлпулӑвӗ ирттерсе тӗллевлӗ вӗренӳ ҫинчен калаҫнӑ. Тӗллевлӗ вӗренӳ ӗҫ параканпа килӗшӳ ҫырса аслӑ е вӑтам професси вӗренӳ учрежденийӗнче ӑс пухма май парать. Кун  пек чухне ӗҫ паракан студента уйӑхсерен стипенди тӳлесе е урӑх майлӑ пулӑшса тӑрать. Диплом илсен тӗллевлӗ мелпе вӗреннӗ ҫыннӑн ҫак ӗҫ паракан патне ӗҫе вырнаҫса 3—5 ҫултан кая мар вӑй хумалла. Паянхи кун тӗллевлӗ вӗренӳ кадрсем ҫитменнине пӗтерме тата выпускниксене хамӑр регионтах хӑварма пулӑшать.
Килӗшӳсем алӑ пуснӑ

Килӗшӳсем алӑ пуснӑ

Халӑхсем хушшинчи «ИННОПРОМ. Центральная Азия» промышленноҫ куравӗнче Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗ Олег Николаев пирӗн республикӑшӑн ҫӗнӗ майсем уҫакан пысӑк пӗлтерӗшлӗ килӗшӳсене алӑ пуснӑ, ҫав шутра Узбекистанри Бухара тата Кашкадарья облаҫӗсемпе килӗштерсе ӗҫлеме йышӑннӑ. Ҫавӑн пекех Узбекистанӑн Шыв хуҫалӑхӗн министерствипе меморандум ҫырнӑ. Вӑл электротехника кластерне кӗрекен чӑваш предприятийӗсене Узбекистанӑн шывпа тивӗҫтерессипе ҫыхӑннӑ ыйтӑвӗсене татса парас ӗҫе хутшӑнма май парӗ. Кунта тӗрлӗ хӑватлӑ насуссем тӑвасси тата вӗсен ӗҫне автоматизаци мелӗпе ертсе пырасси ҫинчен сӑмах пырать. Унсӑр пуҫне Узбекистан Республикишӗн пӗлтерӗшлӗ ытти проектсене ӗҫе кӗртессине те сӳтсе явнӑ. Ҫакӑ икӗ еншӗн те усӑллӑ пулӗ.   Олег Николаев, Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ: «Чӑваш Ен суту-и
Пахалӑхлӑ акса хӑварасшӑн

Пахалӑхлӑ акса хӑварасшӑн

Ҫанталӑк пӗр евӗр тӑмасть пулин те округри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ҫурхи ака-суха ӗҫӗсем малалла пыраҫҫӗ.  Ҫӗр ӗҫченӗсем мӗн палӑртнине вӑхӑтра та пахалӑхлӑ лартса-акса хӑварасшӑн. Апрелӗн 29-мӗшӗ тӗлне округри пӗрлешӳллӗ хуҫалӑхсем 6711 гектар ҫине (палӑртнин 71 проценчӗ) пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши тырӑсем акнӑ. «Родина» ООО, «Искра», «Урожай» колхозсем, «Рассвет» ял хуҫалӑх предприятийӗ, А.Ю.Орешкинӑн, Г.В.Атласкинӑн фермер хуҫалӑхӗсем тыр-пул акассине вӗҫленӗ. Округри ял хуҫалӑх предприятийӗсем ҫӗрулми лартма пуҫланӑ.  Ҫак ӗҫе 20 гектар ҫинче пурнӑҫланӑ. Хуҫалӑхсем 20 гектар кишӗр, 37 гектар  вӑрлӑхлӑх сухан, 200 гектар горчица, 971 гектар выльӑх апачлӗх культурӑсем акнӑ. Ҫураки малалла пырать. Ял хуҫалӑх ӗҫченӗсем ытти культурӑсене те акма-лартма пуҫлӗҫ. Минзаит З
Вӗсен ӗҫӗ яваплӑ та пархатарлӑ

Вӗсен ӗҫӗ яваплӑ та пархатарлӑ

Вут-кӑвар сиксе тухсан ӑна хирӗҫ кӗрешме, ҫулӑма хӑвӑртрах сӳнтерме Комсомольскинчи 31-мӗш пушар чаҫӗн ӗҫченӗсем яланах хатӗр тӑраҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне ялсенче  те ирӗклӗ пушар хуралӗнче тӑрӑшакансем пур. Пирӗн районта пушар хуралне 1962 ҫулта йӗркеленӗ. Ӑна И.Е.Евграфов ертсе пынӑ. Приказсен кӗнекине пӑхсан вӑл вӑхӑтра унта начальниксӗр пуҫне унӑн ҫумӗ А.В.Будаков, А.С.Митюков, Н.Г.Чукмарев, В.Н.Егоров, А.Г.Гусячкин ӗҫлени паллӑ. Пушар чаҫӗ Ленин ячӗллӗ колхозӑн йывӑҫ ҫуртӗнче вырнаҫнӑ. Вӗсен аллинче пушар сӳнтермелли пӗр ГАЗ-63  автомашина анчах пулнӑ. 1967—1973 ҫулсенче пушар чаҫне А.С.Митюков ертсе пыма пуҫланӑ. Вӑл тӑрӑшнипе 1968 ҫулта кирпӗчрен купаланӑ ҫӗнӗ ҫурта куҫнӑ.  1973—1992 ҫулсенче пушар чаҫӗн начальникӗнче В.Б.Мамуткин (вӑл ӗҫленӗ ҫулсенче пушар хуралӗн хальхи
Пуйӑс ҫула тухнӑ

Пуйӑс ҫула тухнӑ

Ҫывхарса килекен Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн пирӗн республикӑри чукун ҫулсем тӑрӑх «Ҫӗнтерӳ пуйӑсӗ» иртнӗ. Вӑл Улатӑр, Ҫӗмӗрле, Вӑрнар, Канаш, Шупашкар хулисенче чарӑннӑ. Кашни чарӑнурах пуйӑса ҫӗнтерӳ юррисемпе кӗтсе илнӗ, курма пыракансем йышлӑн пулнӑ. Куҫса ҫӳрекен музейре ҫар техникине вырнаҫтарса лартнӑ платформӑсем, хирти кухня  тата фотозона пур. Пуйӑс Чулхуларан апрелӗн 23-мӗшӗнче ҫула тухнӑ. Вӑл Горький чукун ҫулӗ ҫинче вырнаҫнӑ 45 станцире пулӗ.    
Ирӗн-каҫӑн сывлӑх хуралӗнче

Ирӗн-каҫӑн сывлӑх хуралӗнче

Чирлесе ӳкесси, аманасси кӗтмен ҫӗртен пулать. Вӑхӑта та, ҫанталӑка та пӑхса тӑмасть вӑл. Кун пек чухне эпир тӳрех васкавлӑ пулӑшу ӗҫченӗсем патне шӑнкӑравлатпӑр,  килессе чӑтӑмсӑррӑн кӗтетпӗр. Вӗсем талӑкӗпех службӑра. Уяв кунӗсенче те ӗҫлеҫҫӗ. Ӗҫлеҫҫӗ ҫеҫ мар, ку вӑхӑтра, тепӗр чухне, ытларах та шӑнкӑравсем пулаҫҫӗ. Апрелӗн 28-мӗшӗнче Раҫҫейре  Васкавлӑ медицина  пулӑшӑвӗн службин ӗҫченӗсен кунне паллӑ турӗҫ. Ӗҫӗ ҫӑмӑл мар вӗсен, канӑҫсӑр та. Талӑкра вуншар ҫӗре ҫитме тивет. Ҫул ҫинчи аварисем, сасартӑк чирлесе ӳкнисем, йывӑр аманнисем... Пурне те асӑнса та пӗтереймӗн. Васкавлӑ пулӑшу фельдшерӗн  медицинӑн тӗрлӗ енӗсене лайӑх пӗлмелле. Кам чӗрепе аптраса ӳкнӗ, кам сывлӑш тухманнипе асапланать, кам...  Ватӑ ҫынсен вара темиҫе тӗрлӗ чир те пулма пултарать. Ҫын аптранин сӑлтавне ҫийӗнче
Паттӑрсене аса илчӗҫ, вӗсемпе хӑпартланчӗҫ

Паттӑрсене аса илчӗҫ, вӗсемпе хӑпартланчӗҫ

Округри муниципаллӑ  архив  ӗҫченӗсем Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗнчи 7-мӗш «к» класс ачисемпе (ертӳҫи Р.А.Автономова) пӗрле  Пӗтӗм Раҫҫейри «Ночь в архиве» акцие хутшӑнчӗҫ. Ӑна Раҫҫейри Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин, Чӑваш Енри Ҫӗнтерӳпе патриотлӑх ҫулталӑкӗсене халалларӗҫ. Мероприяти «Ҫӗр тата ҫынсем» музейре иртрӗ. Ӑна округ администрацийӗн архив ӗҫӗсен секторӗн заведующийӗ  В.Н.Шингалова уҫрӗ. Архив ӗҫченӗсем  «Герои Великой Отечественной  войны» электронлӑ презентаци, архивра упранакан вӑрҫӑ вӑхӑтӗнчи документсенчен «Тыл для фронта» выставка йӗркеленӗ. Архив специалисчӗ Т.В. Краснова Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ паттӑрӗсем пирки «Помним всех, вспомним каждого...» квест-задани, «Герои-уроженцы Комсомольского района» презентаци хатӗрленӗ. Ачасемпе Брест креп

Из семьи крылатых

3 февраля 1943 года воины и жители Сталинграда праздновали победу в честь разгрома элитных частей гитлеровских войск. За проявленное мужество, отвагу и меткость поражения вражеских целей младший лейтенант летного состава А. Будаков был удостоен ордена Красной Звезды. В начале марта на вооружение бомбардировочного полка стали поступать самолеты нового поколения «ИЛ-2». До этого бомбометатели полка знали о штурмовом грозном летающем танке «Илюха» лишь понаслышке. Многие авиаторы 654-го полка решили пройти переподготовку на освоение новой летной машины. Немногие из тех, кому было жаль расставаться с привычным «карпушей», как «отказники» были направлены со Сталинградского фронта на пополнение войск формировавшегося Воронежского фронта. Вождь фашистов Гитлер А., потерпев поражение под Сталингр

Сасӑлав пырать

Хамӑр пурӑнакан вырӑн илемлӗ те тирпейлӗ  пулни  пуриншӗн те паха.  Апрелӗн 21-мӗшӗнчен кӑҫал хӑтлӑх кӗртмелли вырӑнсемшӗн Пӗтӗм Раҫҫейри сасӑлав  пуҫланнӑ. Пирӗн округра пурӑнакансем Комсомольски ялӗн центрӗнчи «Таныш»  пасар  умӗнчи лаптӑка тирпей-илем кӗртессишӗн тата Комсомольскинче универсаллӑ спорт площадки тӑвассишӗн сасӑлама пултараҫҫӗ. Хӑвӑр сассӑрсене парас тесен zagorodsreda. ru платформӑна кӗрсе Патшалӑх пулӑшӑвӗн (Госуслуги) аккаунчӗ урлӑ палӑртмалла. Кӑҫал  республика сӑн-сӑпатне илем кӗртме май паракан  25 объектшӑн сассӑрсене пама пултаратӑр.
Олег Николаев, Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ:

Олег Николаев, Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ:

«Чӑваш Енри аграри секторӗ лайӑх хӑвӑртлӑхпа   ӳссе пырать. Эпир хамӑра тӗп апат-ҫимӗҫпе тивӗҫтернипе ҫеҫ мар, отрасле малалла аталантармалли майсене те хушса пыратпӑр. Регионӑн апат-ҫимӗҫ хӑрушсӑрлӑхне тивӗҫтерессинче вак тата вӑтам хуҫалӑхсем тӗп вырӑн йышӑнаҫҫӗ. 2020 ҫултан пуҫласа 2024 ҫулччен эпир вӗсене аталантарма 2 миллиард тенке яхӑн уйӑртӑмӑр. Ку вӑл ахаль инвестици мар, ҫӗр ҫинче ӗҫлекенсене, пирӗн ҫемьесене тӑрантаракансене, ӗҫ вырӑнӗсем тӑвакансене пулӑшни. Регионти Министрсен Кабинечӗ халӗ ял хуҫалӑхӗнче тӑрӑшакансене пулӑшма 44,7 миллион тенкӗ ямаллине ырларӗ. Ку пирӗн экономикӑна ҫирӗплетес, республикӑри пурнӑҫ шайне ӳстерес енӗпе пӗлтерӗшлӗ утӑм». 
Пӗтӗм Раҫҫейри форума хутшӑннӑ

Пӗтӗм Раҫҫейри форума хутшӑннӑ

Апрелӗн 21—23-мӗшӗсенче Мускавра, «Россия» наци центрӗнче «Малая Родина — сила России» Пӗтӗм Раҫҫейри 2-мӗш форум пулса иртнӗ. Унта ҫӗршыври пур регионсенчен те вырӑнти хӑйтытӑмлӑх пуҫлӑхӗсем, федераллӑ тата регионти влаҫ органӗсенче ӗҫлекенсем, бизнесра тӑрӑшакансем, обществӑлла организацисен тата экспорт обществин представителӗсем пуҫтарӑннӑ, вырӑнти самоуправлени ӗҫӗ-хӗлӗсене пӑхса тухнӑ, малашнехи тӗллевсене палӑртнӑ. Форум ӗҫне  пирӗн округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин та хутшӑннӑ.  Вӑл   «ВКонтакте» сайтра унта пысӑк пӗлтерӗшлӗ ыйтусене пӑхса тухнине палӑртать. «Сильное село — процветающая Россия: новые возможности для развития» панельлӗ сессире ял территорийӗсен малашлӑхӗ пирки сӑмах пынине пӗлтерет. Форумра  вырӑнти  муниципалитетсен ялти вырӑнӗ, агропромышленность к

Ҫураки вӑй илсех пырать

Ҫанталӑк кунран-кун ӑшӑтать. Округри ял хуҫалӑх предприятийӗсемпе фермер хуҫалӑхӗсен хирӗсем трактор-машина сассисемпе тулчӗҫ.  Пӗрлешӳллӗ хуҫалӑхсем пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши тырӑсем  валли ҫӗр хатӗрлесе акаҫҫӗ. Апрелӗн 24-мӗшӗ тӗлне округри ял хуҫалӑх предприятийӗсем 4313 гектар тӗш-тырӑпа пӑрҫа йышши культурӑсем (палӑртнин 47,5 проценчӗ чухлӗ) акнӑ. «Родина» ОООра  та  (сӑн ӳкерчӗкре) ӗҫсем хӗрӳ пыраҫҫӗ. Унта 120 гектар тулӑ, 100 гектар урпа акнӑ. «Рассвет» ЯХПК ҫур тыррисем акас ӗҫе вӗҫленӗ те. «Комсомольские овощи» агрофирмӑра 5 гектар кишӗр, «Слава картофелю» агрофирмӑра  200 гектар горчица акнӑ. Округӗпе 769 гектар выльӑх апачлӗх культурӑсем акнӑ. Ку ӗҫ малалла пырать. Н.Самаринӑн фермер хуҫалӑхӗнче ир пулакан ҫӗрулми лартма пуҫланӑ. Ҫак тымарҫи
Хунавсем лартнӑ

Хунавсем лартнӑ

Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра Ҫӗнтерӳ тунӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалласа Пӗтӗм Раҫҫейри «Астӑвӑм сачӗ» акци  пырать. Унӑн тӗллевӗ — вӑрҫӑра вилнӗ  ҫынсене асӑнса  27 миллион йывӑҫ хунавӗ лартасси.  Апрелӗн 22-мӗшӗнче, Ҫӗр кунӗнче, Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗнчи Ҫӗнтерӳ волонтерӗсем тата историе упракансем округ пуҫлӑхӗн социаллӑ ыйтусемпе ӗҫлекен ҫумӗпе, вӗрентӳ пайӗн начальникӗпе Н.А.Комиссаровӑпа тата «Комсомольски округӗнчи  пограничниксен тӑванлӑхӗ» обществӑлла организацин членӗсемпе, ӗҫ ветеранӗсемпе пӗрле Комсомольскинчи Ӑрусен паркӗнче йывӑҫ хунавӗсем лартнӑ. Вӗсем ӳссе пынӑҫемӗн  вӑрҫӑра ҫапӑҫса пуҫӗсене хунӑ салтаксем, тӑван тӑрӑха таврӑнсан мирлӗ ӗҫре ӗмӗрӗпех тӑрӑшнӑ ветерансем, тылра ырми-канми ӗҫлесе Ҫӗнтерӗве ҫывхартнӑ ҫынсем ҫинчен, вӗсен па
Пысӑк пӗлтерӗшлӗ уяв

Пысӑк пӗлтерӗшлӗ уяв

Кашни ҫӗршывӑн хӑйӗн гербӗ, ялавӗ, гимнӗ пур. Вӗсем патшалӑх символӗсем пулса тӑраҫҫӗ. 1992 ҫулта ЧР  Патшалӑх Канашӗн культура ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комиссийӗ Республика символӗсен конкурсӗнче унта тӑратнӑ вун-вун вариантран чи ӑнӑҫлисене суйласа илнӗ. Ҫав ҫулхинех Э.Юрьев ӗҫӗсене, гербпа ялава тата И.Тукташ сӑввипе Г.Лебедев кӗвӗленӗ «Тӑван ҫӗршыв» юрра Чӑваш Республикин патшалӑх символӗсем тесе саккунпах йышӑннӑ. Гербӑн та, ялавӑн та, гимнӑн та хӑйӗн пӗлтерӗшӗ пур.  Чӑваш Республикин ялавӗ тесен кашнин умӗнчех ҫутӑ сарӑпа  йӗпкӗн хӗрлӗ тӗслӗ вӗлтӗртетекен «тӑваткал» сӑнарланать. Сарӑ — хӗвел, ҫӗр ҫинчи пур чӗрӗ чуна та, ӳсен-тӑрана та пурнӑҫ парнелекен тӗс. Вӑл пуянлӑха, тӗрӗслӗхе, ӗненӗве, вӑй-хала пӗлтерет. Йӗпкӗн хӗрлӗ тӗс — чӑваш халӑх эрешӗсенче вӑй-хӑвата, хаст
Строительсен ӗҫ вӗрет

Строительсен ӗҫ вӗрет

2025 ҫулхи сентябрӗн 1-мӗшӗнчен Раҫҫейри шкулсем пӗр расписани тӑрӑх ӗҫлеме пуҫлӗҫ. Вӗренекенсен пурнӑҫӗ ҫӑмӑлланӗ, мӗншӗн тесен тӗрӗслев ӗҫӗсем малашне пӗтӗмӗшле вӑхӑтран 10 процент ҫеҫ йышӑнӗҫ. Ҫавӑн пекех ирхи зарядка та ырӑ йӑла пулса тӑрӗ. Шкулсем улшӑнусене хатӗрленнӗ вӑхӑтра Комсомольскинче пурӑнакансем ҫӗнӗ шкула туса пӗтерессе чӑтӑмсӑррӑн кӗтеҫҫӗ. Кунта ӗҫ вӗресе тӑрать. Хальхи вӑхӑтра ҫуртӑн никӗсне тӑваҫҫӗ, путвал урайне бетон сараҫҫӗ, кирпӗч перегородкӑсем хӑпартаҫҫӗ. Ҫавӑн пекех вырӑнти тасатакан сооруженисем, пусӑсем тӑвас ӗҫсем те малалла пыраҫҫӗ. Шывпа тивӗҫтерекен, хура шыва юхтарса кӑларакан, дренаж тытӑмӗсене тӑвасси те малалла пырать. Аса илтеретпӗр, проекта 2026 ҫулхи июлӗн 31-мӗшӗ тӗлне вӗҫлеме палӑртнӑ.
Перекетлӗхе мала хураҫҫӗ

Перекетлӗхе мала хураҫҫӗ

Чӑваш Енри суту-илӳпе промышленноҫ палати «Тухӑҫлӑ тата конкурентлӑ экономика» наци проектне кӗрекен «Ӗҫ тухӑҫлӑхӗ» федераллӑ проектпа килӗшӳллӗн перекетлӗ производствӑн инструменчӗсене ӗҫе кӗртме пулӑшать. Ҫак кунсенче иртнӗ «Производство начальникӗ» семинарта та перекетлӗх ҫинчен калаҫнӑ. Семинара республикӑри компанисен ертӳҫисем, цехсемпе производство участокӗсен начальникӗсем, мастерсем хутшӑннӑ. Унта цехсенчи ӗҫсене мӗнле йӗркелемеллине, планламаллине тата тӗрӗслесе тӑмаллине сӳтсе явнӑ, сахал тӑкак туса пысӑк тупӑш илме май паракан мелсене пӑхса тухнӑ, производство тытӑмне тухӑҫлӑн йӗркелеме пулӑшакан ҫӗнӗ йышши методикӑсемпе паллашнӑ. Федераллӑ проекта хутшӑнакан компанисен шучӗ республикӑра ӳссех пырать. Кӑҫал тата 6 предприяти перекетлӗх методикисене тӗпе хурса хӑйсен ӗҫӗс
Вӗренме илеҫҫӗ

Вӗренме илеҫҫӗ

Ҫак кунсенче республика Пуҫлӑхӗ Олег Николаев ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакансен мӑшӑрӗсемпе тата амӑшӗсемпе тӗл пулнӑ. Калаҫу ҫар ҫыннисен ачисене аслӑ пӗлӳ илме пулӑшасси тавра пынӑ. Олег Алексеевич республикӑра ятарлӑ ҫар операцийӗнчи ентешсене тата вӗсен ҫемйисене тӗрлӗ енлӗн пулӑшу кӳнине ҫирӗплетнӗ, пуласлӑха хамӑрӑн пӗрле тӑрӑшса, плансем туса, вӗсене пурнӑҫа кӗртсе тумаллине палӑртнӑ. Ҫавӑнпа та ачасене аталанма майсем туса парасси тӗп вырӑнта пулмалла.   СВОна хутшӑнакансем тата вӗсен ҫемйисем аслӑ вӗренӳ заведенийӗсене уйрӑм квотӑпа вӗренме кӗме пултараҫҫӗ. Пӗлтӗр ҫакӑн пек 360 вырӑн   уйӑрнӑ пулнӑ, ҫӑмӑллӑхпа 63 ҫын усӑ курнӑ. Кӑҫал 320 квота пулӗ. Тӗлпулура Олег Алексеевич салтак амӑшӗсемпе мӑшӑрӗсен ыйтӑвӗсене те туллин хуравланӑ. Пуҫтарӑннисем юридици пулӑшӑвӗ илесс

Йывӑр вӑхӑтра ҫухалса кайман

Арҫын ачасенчен чылайӑшӗ шкулта вӗреннӗ ҫулсенче вӑрҫӑ ҫинчен ӳкернӗ фильмсене курма юратать, хӑй те унти сӑнарсем пек хӑюллӑ та паттӑр пулма ӗмӗтленет. Комсомольскинчи Валерий Чуркин кинофильмсенчи лару-тӑру уншӑн чӑнлӑха ҫаврӑнасса, тен, шутлама та пултарайман. Ятарлӑ ҫар операцийӗ виҫҫӗмӗш ҫул тӑсӑлнине, пирӗн арҫынсем унта пурнӑҫӗсене шеллемесӗр ҫӗршывӑн ирӗклӗхӗшӗн кӗрешнине кура вӑл айккинче ҫеҫ тӑма пултарайман, пӗлтӗрхи сентябрь уйӑхӗнче контракт ҫырса фронта ҫул тытнӑ. Гварди кӗҫӗн сержанчӗ  В.Чуркин 3-мӗш мотострелоксен бригадин штурм ротин 2-мӗш взвочӗн стрелок-саперӗ пулса нумай хутчен ҫапӑҫӑва кӗнӗ, хӑйне яваплӑха туякан, хушнине тӗплӗн пурнӑҫлакан ҫар ҫынни пек кӑтартса панӑ. Кӑҫалхи апрелӗн 4-мӗшӗнче Валерий Чуркина икӗ ротӑна ҫапӑҫу линийӗ ҫывӑхне илсе ҫитерме х

Пӗтӗм Раҫҫейри  сасӑлав пуҫланнӑ

Хамӑр пурӑнакан вырӑн илемлӗ те тирпейлӗ  пулни  пуриншӗн те паха.  Апрелӗн 21-мӗшӗнчен кӑҫал хӑтлӑх кӗртмелли вырӑнсемшӗн Пӗтӗм Раҫҫейри сасӑлав  пуҫланнӑ. Кӑҫал  республика сӑн-сӑпатне илем кӗртме май паракан  25 объектшӑн сассӑрсене пама пултаратӑр. Пирӗн округра пурӑнакансем Комсомольски ялӗн центрӗнчи «Таныш»  пасар  умӗнчи лаптӑка тирпей-илем кӗртессишӗн тата Комсомольскинче универсаллӑ спорт площадки тӑвассишӗн сасӑлама пултараҫҫӗ. Хӑвӑр сассӑрсене парас тесен zagorodsreda. ru платформӑна кӗрсе Патшалӑх пулӑшӑвӗн (Госуслуги) аккаунчӗ урлӑ палӑртмалла. Ку енӗпе сире ялсенчи волонтерсем те пулӑшма пултарӗҫ. Вӗсем сире хӑтлӑх кӗртмелли вырӑн пирки каласа парӗҫ. Сирӗн шухӑшӑртан округ центрӗ мӗнле пуласси нумай килет.  Сасӑлав пӗтӗмлетӗвӗ

Ыйтӑм пырать

Округра Комсомольски ялӗнчи Мухтав монуменчӗн ҫӗнӗ сӑн-сӑпачӗ пирки ыйтӑм  (опрос) пуҫланнӑ. Унӑн 2 дизайнне хатӗрленӗ (сӑн ӳкерчӗксенче). Пӗрремӗшӗ  — 12 чул  паллӑсем вырнаҫтарни (округри 12 территори уйрӑмне палӑртать), иккӗмӗшӗ —  салтак палӑкӗ ҫийӗн шпиль — юпа вырнаҫтарни. Вӗсенчен сирӗн хӑвӑра килӗшекеннине суйласа илмелле. Хӑвӑр шухӑшӑрсене округ администрацийӗн сайтне, «ВКонтакте», «Телеграм» каналсене кӗрсе палӑртма пултаратӑр. Монумент палӑк анчах мар, пирӗн астӑвӑм та, Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра пирӗн пуласлӑхшӑн вилнисене пуҫ тайни, вӗсен ячӗсене асра тытни те. 
Вӑрҫӑра та, мирлӗ  пурнӑҫа та пархатарлӑ ӗҫ тунӑ

Вӑрҫӑра та, мирлӗ  пурнӑҫа та пархатарлӑ ӗҫ тунӑ

Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑран таврӑнсан тӗрлӗ фронтсенче ҫӗршыва хӳтӗленӗ ҫынсем  тӳрех мирлӗ ӗҫе кӳлӗннӗ. Ҫапӑҫу хирӗсенче аманнӑ салтаксене ҫӑлнӑ медицина ӗҫченӗсем шур халатсем тӑхӑнса сиплев учрежденийӗсенче ӗҫлеме тытӑннӑ. Вӗсем ӗмӗр тӑршшӗпех халӑх сывлӑхӗшӗн тӑрӑшнӑ. Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 80 ҫул ҫитнӗ май районти тӗп больница администрацийӗ тата  профсоюзӑн пуҫламӑш организацийӗ Пӗтӗм Раҫҫейри  «Ҫӗнтерӳ аллейи» акцие хутшӑннӑ.  Вӗсем Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫа хутшӑннӑ медицина ӗҫченӗсене асӑнса  савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура районти тӗп больница территорийӗнче аллея уҫнӑ. Мероприятире больницӑн тӗп врачӗ, округри депутатсен Пухӑвӗн депутачӗ Инна Ефремова сӑмах каланӑ . Ҫак йывӑҫсем вӑрҫӑран таврӑнсан районта сывлӑха сыхлас енӗпе тӑрӑшнӑ ҫынсен пархатарлӑ ӗҫне аса

Каждую семью затронула война

Приближается 80-ая  годовщина Великого  праздника — Дня Победы. Это — день памяти павших. Это — почтение ныне живущим героям. Это — ликование освобожденного народа. Это — вечное напоминание нам, молодым, какой ценой добывалась Великая Победа. Каждую семью затронула война, и в каждой семье из поколения в поколение, из уст в уста передаются рассказы о том страшном времени, что пришлось пережить нашим прадедушкам и прабабушкам. Нам уже не побеседовать с участниками войны, но память хранится в семейных рассказах, архивах и книгах. В нашей семье был свой герой, воин, победитель, родной дядя — Алексеев Николай Герасимович. Родился в деревне Беззубино 06.09.1926 г. в многодетной крестьянской семье. С раннего детства был приучен к труду, в школе учился хорошо, любил много читат
Хатӗрленӳ пырать

Хатӗрленӳ пырать

«Ҫӗнтерӗве пӗрле кӗтсе илер!» Ҫак девизпа Чӑваш Енре Ҫӗнтерӗве халалланӑ уяв мероприятийӗсем иртеҫҫӗ. Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗччен нумай та юлмарӗ. Ҫавна май Шупашкарта уява хатӗрлесе ирттерес енӗпе ӗҫлекен ушкӑнӑн ларӑвӗ иртнӗ. Унта вице-премьер Владимир Степанов та хутшӑннӑ. Ларура майӑн 1—9-мӗшӗсенче ирттермелли мероприятисен программине ҫирӗплетнӗ, «Вилӗмсӗр полк» акци вӑхӑтӗнче хӑрушсӑрлӑха тивӗҫтерессине те сӳтсе явнӑ. Муниципалитетсен ертӳҫисем округсенче хатӗрленӳ ӗҫӗсем мӗнле пынипе паллаштарнӑ. Мероприятире манӑҫа тухнӑ «Паттӑр ҫӑлтӑрӗ» акцие ҫӗнӗрен чӗртме сӗннӗ. Совет Союзӗ вӑхӑтӗнче хӗрлӗ ҫӑлтӑрсем фронта кайнӑ паттӑрсем ҫинчен аса илтернӗ. Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫисен ҫулталӑкӗнче ҫакӑн пек ҫӑлтӑрсем ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакан ентешсен ҫурчӗсем ҫине вырнаҫтарма йышӑннӑ.

Из семьи крылатых

(Продолжение) По окончании учебы в аэроклубе дирекция летного обучения назначила смышленого курсанта инструктором по подготовке кадров нового летного состава. Здесь Будаков Н. встретился со своей будущей женой — Анастасией Григорьевной, работавшей в буфете общежития. Не прошло и года совместного общения, как они поженились. У молодой четы родилось двое сыновей-погодков. Началась Великая Отечественная война. В первых числах июля 1941 года  Будаков Н. в числе других сослуживцев аэроклуба был призван на фронт, в авиацию. Обстановка военного времени определила судьбу и других сыновей Будаковых. Павел, работавший в Москве слесарем-наладчиком на водонасосной станции в Рублево, вечерами — после трудового дня посещал курсы обучения сержантского состава мотострелковых войск. В начале январе 19
Аслӑ техник пулнӑ, тӳпене те хӑпарнӑ

Аслӑ техник пулнӑ, тӳпене те хӑпарнӑ

Паян тепӗр летчик-герой, Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра пулса хӑйӗн ятне ӗмӗрлӗхех паттӑр ентешсен списокне кӗртсе хӑварнӑ Сергей Николаевич Ананьев ҫинчен ҫырса пӗлтеретӗп. Вӑл 1922 ҫулта ҫуралнӑ. Архиври документсенче ун пирки икӗ тӗрлӗ ҫырса кӑтартнӑ. Сӑмахран, вӑл ҫуралнӑ вырӑна малтанхи документсенче Аслӑ Каҫал ялӗ тесе палӑртнӑ, каярах Канаш хули тесе ҫырса хуни те пур. 1941 ҫулта ҫамрӑк каччӑ Канаш район военкомачӗ урлӑ Хӗрлӗ Ҫара каять. Ҫав ҫулах ӑна ВЛКСМ ретне илеҫҫӗ. 1943 ҫулхи ноябрӗн 17-мӗшӗнче 15-мӗш гварди бомбардировка авиацийӗн полкӗнче фотооборудованипе ӗҫлекен аслӑ техник должноҫне алла илсен ҫапӑҫӑва кӗрет. Полкра пулнӑ вӑхӑтра «Б-25» самолета каҫхи вӗҫевре тӗрлӗ объектсене ӳкерме кирлӗ фотооборудование 80 хутчен ӑнӑҫлӑн хатӗрленӗ, техника службин капитанӗ Ананьев хӑ
Участились случаи моешннических звоноков

Участились случаи моешннических звоноков

Управление Федеральной налоговой службы по Чувашской Республике предупреждает об участившихся случаях мошеннических звонков гражданам. Под предлогом подтверждения или уточнения записи на прием в обособленные подразделения Управления злоумышленники, представляясь сотрудниками службы, пытаются получить доступ к паспортным данным граждан и другим конфиденциальным сведениям (ИНН, СНИЛС). Управление Федеральной налоговой службы по Чувашской Республике обращает внимание на то, что специалисты налоговых органов не запрашивают персональные данные, не осуществляют запись на прием в налоговый орган по телефону, не спрашивают коды и не просят перейти по ссылкам, ведущим на сторонние сайты. Налогоплательщик записывается на прием в налоговый орган самостоятельно, используя электронный сервис ФНС

Христос чӗрӗлнӗ, Чӑн чӗрӗлнӗ

Мӑнкун — Христос тӗнне ӗненекенсемшӗн пысӑк уяв. Ҫак ятпа апрелӗн 20-мӗшӗнче округри пур чиркӳсенче те кӗлӗсем иртрӗҫ. Комсомольскинчи «Вознесения Господня» чиркӳре Мӑнкун кӗллине округ благочиннӑйӗ Сергий иерей ирттерчӗ. Халӑх йышлӑ пухӑнчӗ уяв кӗллине: аслисем те, ҫамрӑксем те, ачасем те. Пурте Аслӑ Мӑнкун уявне  чӑтӑмсӑррӑн кӗтни туйӑнчӗ. Сергий атте кӗлле тӗлӗнмелле хӑватлӑ ирттерчӗ. Юрлакансене итлесе тӑма кӑмӑллӑ пулчӗ. Унпа пӗрлех вара Сергий атте парнесем те чылай хатӗрленӗ — нумай ҫӑмарта валеҫрӗ. Аслисем те, ачасем те хаваспах ӑна йышӑнчӗҫ. Хӑватлӑ ҫулӑм илсе килни те кӗлӗре тӑракансене хавхалантарчӗ. Мӑнкуна хаваслӑ кӑмӑлпа кӗтсе илтӗмӗр. Тӑван округри благочиннӑя, Сергий аттене кӗлле ҫӳллӗ шайра йӗркеленӗшӗн тав тӑватпӑр. «Мӑнкун эрнинче «Христос чӗрӗлнӗ», «Чӑн чӗрӗ
Журналистсемпе  пресс-конференци ирттернӗ

Журналистсемпе  пресс-конференци ирттернӗ

Апрелӗн 17-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ Олег Николаев федераллӑ, регионти тата округсенчи массӑллӑ информаци хатӗрӗсенчи журналистсемпе, Чӑваш Енри шкулсенчи тата аслӑ шкулсенчи медиа студисенче вӗренекенсемпе пресс-конференци ирттернӗ. Тӗлпулу виҫӗ сехете яхӑн тӑсӑлнӑ. Вӑл вӑхӑтра Олег Алексеевич 30 ытла ыйту ҫине хурав панӑ. Массӑллӑ информаци хатӗрӗсенче ӗҫлекенсем халӑха интереслентерекен  ыйтусем ҫине хуравлама ыйтнӑ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ экономикӑпа, ҫул-йӗрпе, вӗрентӳпе, сывлӑх сыхлавӗпе, спортпа ҫыхӑннисем  пулнӑ. «Российская газета» корреспонденчӗ  Чӑваш Енӗн экономикӑри ҫитӗнӗвӗсем пирки ыйтсан  О.Николаев  ҫакна пысӑк, вӑтам, пӗчӗк предпринимательство ӑнӑҫлӑ ӗҫленипе, вӗсене аталанма, вӗсен бизнес-шухӑшӗсене вӑхӑтра шута илсе вӑя кӗртме пулӑшнипе
Ака ӗҫӗсем малалла пыраҫҫӗ

Ака ӗҫӗсем малалла пыраҫҫӗ

Округри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ҫурхи ака-суха ӗҫӗсем малалла пыраҫҫӗ. Пӗрлешӳллӗ хуҫалӑхсем нумай ҫул  ӳсекен курӑксене сӳрелеҫҫӗ, апатлантараҫҫӗ, ҫуртыррисем акма ҫӗр хатӗрлеҫҫӗ. Апрелӗн 17-мӗшӗ тӗлне округра 656 гектар пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши тырӑсем акнӑ. Вӑл шутран%  «Урожай» колхоз, «Слава картофелю» агрофирма  пурӗ 96 гектар ҫурхи тулӑ, «Урожай» колхоз, «Родина» ООО, «Рассвет» ЯХПК 310 гектар урпа, «Слава», «Асаново» ял хуҫалӑх кооперативӗсем, «Урожай» колхоз 170 гектар сӗлӗ, «Рассвет» ЯХПК тата «Урожай» колхоз 80 гектар пӑрҫа. Ҫанталӑка кура кӗҫех ытти хуҫалӑхсем те акана тухӗҫ. Минзаит Зайнуллин.
Ҫӗнтерӳ уявӗ, экономика аталанӑвӗ – тӗп ыйтусем

Ҫӗнтерӳ уявӗ, экономика аталанӑвӗ – тӗп ыйтусем

Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗччен — майӑн 9-мӗшӗччен — вӑхӑт нумаях та юлмарӗ. Кӑҫал Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра совет халӑхӗ нимӗҫ фашисчӗсене ҫапса аркатнӑранпа 80 ҫул ҫитет. Ҫак юбилей ҫулне ҫӗршывра анлӑн паллӑ тума палӑртаҫҫӗ. Апрелӗн  16-мӗшӗнче иртнӗ Пӗрлехи информаци кунӗнчи пӗрремӗш ыйту Ҫӗнтерӳ кунне уявлассипе ҫыхӑнни те ахальтен мар. Ҫӗршывра, ҫавӑн пекех пирӗн округра та ҫак паллӑ пулӑмпа ҫыхӑннӑ мероприятисене йӗркеленӗ, халӗ те пулаҫҫӗ. Вӗренӳ учрежденийӗсенче, культура ҫурчӗсенче, библиотекӑсенче Ҫӗнтерӗве халалласа Паттӑрлӑх урокӗсем, калаҫусем, вулав конференцийӗсем ирттереҫҫӗ. Кӗнекесен тата ачасен ӳкерчӗкӗсен выставкисем йӗркелеҫҫӗ. Вӗренекенсем музейсене ҫитсе кураҫҫӗ, ҫӗршыв шайӗнчи тӗрлӗ акцисене хутшӑнаҫҫӗ, тӗпчев ӗҫӗсем тӑваҫҫӗ. Округра Аслӑ Ҫӗнтерӳ уявне хатӗрленсе ир
Пилӗк ҫулти ӳсӗмсем курӑмлӑ

Пилӗк ҫулти ӳсӗмсем курӑмлӑ

ЧР Пуҫлӑхӗ Олег Николаев Чӑваш Енри организацисен ертӳҫисемпе регионӑн юлашки 5 ҫулти аталанӑвне тата малашлӑх валли плансене сӳтсе явнӑ. Олег Алексеевич палӑртнӑ тӑрӑх, чӑрмавсем нумай пулнине пӑхмасӑр республика аван кӑтартусем тунӑ. Ҫакӑн ҫине, паллах, малта пыракан технологисемпе активлӑн усӑ курни, республика Правительствипе бизнес сферинче тӑрӑшакансем вӑйӗсене пӗрлештерсе ӗҫлени те витӗм кӳнӗ. Республикӑн юлашки ҫулсенчи аталанӑвне РФ Президенчӗ Владимир Путин та ӗҫлӗ тӗлпулу вӑхӑтӗнче пысӑк хак панӑ. Регионӑн пӗтӗмӗшле продукчӗ 2 хута яхӑн, республика бюджечӗ 2 хутран ытла, регионта пурӑнакансен тупӑшӗсем те икӗ хута яхӑн  ӳснӗ. Пӗлтӗрхи экономика ӳсӗмӗн хӑвӑртлӑхӗпе Чӑваш Ен Атӑлҫи федераллӑ округӗнче 2-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Промышленноҫа пулӑшасси 30 хут нумайланнӑ, и
Пирӗн вӑй — пӗрлӗхре

Пирӗн вӑй — пӗрлӗхре

Апрелӗн 14-мӗшӗнче «Кӗмӗл ӑру» хутшӑну центрне ҫӳрекенсем «Ҫамрӑк гварди» организацин членӗсемпе пӗрле «Ҫӗнтерӳ чӳречисем» акцие хутшӑннӑ. Аса илтеретпӗр, «Ҫӗнтерӳ  чӳречисем» — кашни ҫулах Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн ирттерекен акци. Кӑҫал вӑл округра ҫамрӑк тата аслӑ ӑрусене пӗрлештернӗ. Вӗсем чӳречесене ҫӗнтерӳ символӗсемпе илемлетсе ветерансене тата Ҫӗнтерӗве ҫывхартма пулӑшнӑ кашни ҫынна тав сӑмахӗсем каланӑ. «Ҫамрӑк гвардеецсем» ҫак кун маскировка сечӗсем тӑвас ӗҫе те хаваспах хутшӑннӑ. Фронтри ентешсене пулӑшасси ҫинчен калас пулсан ялсенчи волонтерсен ӗҫне те палӑртса хӑварас килет. Акӑ, Нӗркеҫ тата Янкасси ялӗсенчи хастарсен ӗҫ вӗрет. Ҫак кунсенче вӗсем 250-мӗш маскировка тетелне ҫыхса пӗтернӗ. «Ҫак ӗҫе хутшӑнакан кашни ҫынна тав тӑватӑп. Ку вӑл пирӗн ҫӗршывӑн ирӗклӗхӗшӗн, ни
10 ҫул йӗркелӗхе тимлеҫҫӗ

10 ҫул йӗркелӗхе тимлеҫҫӗ

Йӗрке хуралӗнче тӑрӑшакансен ӗҫӗ ҫӑмӑл мар. Ҫынсем урамсенче, обществӑлла вырӑнсенче пӗр хӑрамасӑр ҫӳреме пултарччӑр, пурте саккун йӗркине пӑхӑнса пурӑнччӑр тесе вӗсем профилактика ӗҫӗ ҫине пысӑк тимлӗх уйӑраҫҫӗ. Ҫак ӗҫре вӗсене курӑмлӑ пулӑшу кӳрекенсем — халӑх дружинисем. Нумаях пулмасть Комсомольскинчи этнобиблиотекӑра округра «Халӑх дружини» туса хунӑранпа 10 ҫул ҫитнине уявларӗҫ. Мероприятие округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин, РФ ШӖМӗн «Комсомольский» уйрӑмӗн начальникӗ Сергей Ласточкин, дружинниксем, вӗсен штаб начальникӗ Мария Илларионова, Комсомольски 2-мӗш вӑтам шкулӗн 7-мӗш кадетсен класӗ хутшӑнчӗҫ. Валентина Боровкова пирӗн ҫӗршыври ирӗклӗ дружинӑн историйӗпе кӗскен паллаштарчӗ. Ҫак обществӑлла организацие XIX ӗмӗр вӗҫӗнчех туса хунӑ. 1991 ҫулта ӑна пӗтернӗ, 2000-
Патриотлӑх теми ҫамрӑксемшӗн интереслӗ

Патриотлӑх теми ҫамрӑксемшӗн интереслӗ

РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн хушӑвӗпе тунӑ «ВОИН» центр Чӑваш Енре ӗҫлеме пуҫланӑранпа ҫулталӑк ҫитрӗ. Ҫавна май ЧР Пуҫлӑхӗ Олег Николаев курсантсемпе тӗл пулнӑ. Пурӗ ҫӗршывӗпе ҫакӑн пек 21 центр пур. Пирӗн республикӑри уҫӑлнӑранпа нумай та вӑхӑт иртмен пулсан та вӑл тӳрех лайӑх старт илни курӑнать% пӗлтӗрхи ӗҫ кӑтартӑвӗсемпе пирӗн центр чи лайӑххисен шутне кӗнӗ. Ҫак хушӑра 3000 курсантпа 270 педагог вӗренӳ курсӗ тухнӑ, 250 ӑсталӑх класӗ иртнӗ. Ҫакӑ ҫамрӑксем патриотлӑх темипе питӗ интересленнине ҫирӗплетет. «ВОИН» центрта вӗсем вут-ҫулӑм, инженери тата тактика хатӗрленӗвне алла илеҫҫӗ, беспилотниксемпе ӗҫлеме, пӗрремӗш пулӑшу пама вӗренеҫҫӗ. Палӑртса хӑвармалла, республикӑра патриотла воспитани ҫине нумай тимлӗх уйӑраҫҫӗ. Ҫамрӑк армеецсен, кадетсен юхӑмӗсем пирӗн вӑйлӑ аталаннӑ.
Из семьи крылатых

Из семьи крылатых

О судьбе Будакова Н.В. и его единокровных братьях-фронтовиках Старшая сестра летчика-гастелловца Будакова Н. Александра, по мужу Турханова, проживавшая после войны с семьею в деревне Малые Кошелеи, вспоминала: «Родились и выросли мы в многодетной семье потомственных крестьян в деревне Крестниково Комсомольского района. Нас было в семье 5 сестренок и четверо братишек. Семья имела полгектара приусадебной земли, где выращивали картофель, овощи и отдельные виды зерновых культур. Невиданная засуха весной и летом 1921—1922 года охватила все Среднее Поволжье и районы Северного Кавказа. От стихийного бедствия и недорода урожая страдали не только горожане, но и сами земледельцы. Вся надежда была на приусадебный участок, но и он не обеспечивал семью достатком. Более того, определенную долю зерно
История памятника летчика-гастелловцам

История памятника летчика-гастелловцам

Тепло и радушно встретили почетных гостей колхозники солнечной Чувашии, все они были обеспечены бесплатным проживанием, питанием. 9 мая 1985 года, как сказано выше, у монумента гастелловцам состоялся многолюдный митинг. С импровизированной трибуны выступали приезжие однополчане, старожилы деревни, знавшие с детства Будакова Н., местные ветераны войны. Военный комиссар РВК Тутов В.А. вручил колхозникам, ветеранам войны юбилейные медали в честь 40-летия Победы. Под звуки траурной мелодии у постаментов памятников гастелловцам и другим погибшим фронтовикам-односельчанам было возложено множество венков и живых цветов от благодарных жителей всех 10 окрестных селений укрупненного колхоза «Россия». Три дня приезжие гости знакомились с большим хозяйством и тружениками сельхозартели, где единой

Польшӑна ирӗке кӑларма хутшӑннӑ

Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра юн тӑкнӑ, яла таврӑнсан мирлӗ ӗҫре вӑй хунӑ ҫынсем пирӗн хушӑра юлмарӗҫ. Анчах та вӗсен ачисем, мӑнукӗсем пурӑнаҫҫӗ. Вӗсем ашшӗсен, аслашшӗсемпе кукашшӗсен ячӗсене асра тытаҫҫӗ, наградисене упраҫҫӗ. Ҫак кунсенче редакцире Комсомольски ялӗнче пурӑнакан В.Н.Макарова пулчӗ, ашшӗн докуменчӗсемпе наградисене илсе килсе кӑтартрӗ. Эпӗ  вӗсемпе паллашнӑ май  Николай Александрович Чернов пирки «Октябрь ялавӗ» хаҫатра пичетленнӗ материалсене шыраса тупрӑм тата ытти ҫӑлкуҫсене те пӑхса тухрӑм. Вӑл чӑннипех те вӑрҫӑра паттӑр салтак пулса ҫапӑҫнине, тӑван тӑрӑхра тӳрӗ кӑмӑлпа тӑрӑшса ӗҫленине пӗлтӗм. Николайӑн ачалӑхӗ ҫӑмӑлах килмен. Вӑл ултӑ ҫулта чухнех ашшӗ тифпа чирлесе ҫӗре кӗрет. Амӑшӗ темӗнле хӗн пулсан та ывӑлне вӗрентме тӑрӑшать. Комсомольски вӑтам ш
Проектсем пурнӑҫланаҫҫӗ

Проектсем пурнӑҫланаҫҫӗ

«2025 ҫулта «Ял территорийӗсене комплекслӑ аталантарасси» патшалӑх программипе 1555 пуҫаруллӑ проект 3,3 миллиард тенкӗлӗх, вӑл шутран 80 проценчӗ республика бюджетӗнчен, ӗҫе кӗртме палӑртатпӑр. Чӑваш Ен ку енӗпе Атӑлҫи федераллӑ округра 1-мӗш вырӑн йышӑнать», — палӑртнӑ ЧР Пуҫлӑхӗ Олег Николаев. Пирӗн округра «Детский мир» ятпа 3, «Развитие сельской инфраструктуры» ятпа 7, «Наши дороги» ятпа 15, «Благоустройство села» ятпа 11, «Твой выбор» ятпа 10, «Удивительная вода» ятпа 2 проект ӗҫлеме пуҫланӑ. Малтанхи кӑтартусем те курӑмлӑ. Ҫӗнӗ Шӑхран ялӗнче масар ҫине каякан ҫул тунӑ, Хирти Выҫли ялӗнче масар ҫинче тирпей-илем кӗртме тытӑннӑ. Тукай Мишер ялӗнчи  Школьная урама асфальтлӑ ҫул сарнӑ. Унта 8314389 тенкӗпе  усӑ курнӑ. Вӑл шутран 1662877 тенкине пуҫаруллӑ проектпа ял ҫыннисенчен пуҫт