Культура

Нумаях пулмасть Чӑваш Ен делегацийӗ Беларусь Республикинче ӗҫлӗ ҫул ҫӳревпе пулни ҫинчен ҫырса пӗлтернӗччӗ. Ку визитӑн тӗллевӗ — ҫак ҫӗршывпа тӗрлӗ енлӗ ҫыхӑнӑва аталантарасси. Пӗлтӗр икӗ енлӗ суту-илӳ калӑпӑшӗ 94,6 миллион долларпа танлашнӑ — малашне ҫак кӑтартӑва тата та ӳстересшӗн. Ҫакна валли никӗс те пур. Беларусь Президенчӗ Александр Лукашенко та ЧР Пуҫлӑхӗпе Олег Николаевпа иртнӗ ӗҫлӗ калаҫура ҫакна ҫирӗплетнӗ. Пирӗн республикӑна белоруссем туса кӑларакан эмелсем, ҫав шутра ветеринарире усӑ кураканнисем, техника хатӗрӗсем тата ытти тавар кирлӗ. Беларусь Республикин ертӳлӗхӗ вара пирӗн хими таварӗсемпе, хӑмлапа, ҫӑнӑх-кӗрпепе, сухан-севокпа интересленет. Ҫавӑн пекех белоруссем Шупашкарти Травматологипе эндопротезировани тата ортопеди центрӗн, «Куҫ микрохирургийӗн» майӗсемпе усӑ к

Паянхи кун кашни халӑхшӑн историлле астӑвӑма упраса хӑварасси пӗлтерӗшлӗ вырӑнта тӑрать. Тӑван енӗн историне, хамӑрӑн тымарсене пӗлмесен ӑрусене пӗр-пӗринпе ҫыхӑнтаракан ҫип татӑлать, халӑхӑн аталанӑвӗ чарӑнать. Ҫавӑнпа та таврапӗлӳҫӗсем халӑхӑн историне, хамӑр пурӑнакан вырӑнта нумай ҫул каялла пулса иртнӗ пулӑмсене тӗпчесе пӗлме тӑрӑшаҫҫӗ.   Июлӗн 15-мӗшӗнче Комсомольскинчи этнобиблиотекӑн вулав залӗнче муниципаллӑ округри таврапӗлӳҫӗсен канашӗн пухӑвӗ иртнӗ. Унта нумай ҫул каялла пулса иртнӗ истори пулӑмӗсене аса илнӗ, палӑксемпе музейсен пӗлтерӗшӗ ҫинчен калаҫнӑ. Чӑнах та, историлле вырӑнсем пирӗн пурнӑҫра пысӑк вырӑн йышӑнаҫҫӗ. Иртнисӗр пуласлӑх ҫук, тетпӗр. Шӑпах музейсемпе палӑксем паянхи ӑрӑва авалхи пуян культурӑпа паллашма, хамӑрӑн несӗлсем ҫинчен ытларах пӗлме май

Округри чылай ялта Ял кунне уявласси йӑлана кӗнӗ. Вӑл уяв унта пурӑнакансене ҫеҫ мар, кунта ҫуралса ӳссе тӗрлӗ ҫӗре саланнӑ ентешсене, кӳршӗ ялсенчен килнӗ хӑнасене пӗр ҫӗре пӗрлештерет. Июлӗн 12-мӗшӗнче ҫакӑн пек уяв Хирти Явӑш ялӗнче те иртрӗ. Ӑна пуҫаруллӑ проектпа патшалӑх пулӑшнипе тата ял халӑхӗ пуҫтарнӑ укҫа-тенкӗпе тунӑ. Кӑҫалхи уяв ытти ҫулсенчисенчен хаваслӑрах та асра юлмалла пулнӑ. Савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура Элпуҫӗнчи «Туслӑх» культурӑпа кану паркне уҫнӑ. Ку тӑрӑхра пурӑнакансем ҫакна тахҫантанпах кӗтнӗ, ялтах ҫакӑн пек кану вырӑнӗ пурри питӗ кӑмӑллӑ пулӑм-ҫке. Уява Комсомольски муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗн ҫумӗ, территорисене тирпей-илем кӗртес тата аталантарас енӗпе ӗҫлекен управленин начальникӗ Альберт Кузьмин, администрацин вӗренӳ пайӗн начальникӗ Наталия Комиссарова, Элпуҫ

Питрав кунӗ чӑвашсен пысӑк уявӗсенчен пӗри шутланать. Ӑна мӗн ӗлӗк-авалтанах анлӑн паллӑ тӑваҫҫӗ. Ҫак кун яш-кӗрӗм юлашки вӑйӑ ирттернӗ. Малалла тырпул пиҫсе ҫитсе пынипе ӗҫҫи пуҫланнӑ. Питрав уявӗ ҫуллана ҫурмалла пайлать, малалла вара кӗркунне сӑнӗ ҫапать, тенӗ.  Ҫак вӑхӑтра ҫырла  пуҫтараҫҫӗ, милӗксем ҫыхса хураҫҫӗ, хӗллене    хатӗрленме  пуҫлаҫҫӗ. Пирӗн округри территори уйрӑмӗсенчи ялсенче те Питрава анлӑн паллӑ тунӑ. Пурин ҫинчен каласа параймасан та сайтсем ҫинче мӗн ҫырнисене пӗлтерес килет. Ку халӑх йӑли-йӗркине тытса пыни-ҫке, ҫамрӑксене кӑтартса пани. «Ҫӗнӗ Сӗнтӗр ялӗнче ял уявне ирттерчӗҫ.  Округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин, округ депутачӗ Александр  Зайцев, чӑваш халӑх поэчӗ Валери Тургай, Александровка территори уйрӑмӗн начальникӗ Любовь Полякова, «Единая Россия»

Ҫемье вӑл юратупа килӗшӳ, ӑнланупа ҫураҫулӑх ҫинче тытӑнса тӑрать. Ҫемьере савӑнӑҫне те, хуйхи-суйхине те пӗрле пайлаҫҫӗ, пурнӑҫри чӑрмавсене пӗрле ҫӗнтерсе алла-аллӑн тытӑнса малалла утаҫҫӗ. Ҫавӑнпа та кашни ҫыншӑн ҫемье чи хакли, чи пӗлтерӗшли. Июлӗн 8-мӗшӗнче пирӗн ҫӗршывра Ҫемье, юрату тата шанчӑклӑх кунне уявлаҫҫӗ. Ҫак кун округри ЗАГСра нумай ҫул пӗрле килӗштерсе пурӑнакан ҫемьесене чысласа «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» медаль параҫҫӗ. Кӑҫал та ҫак мероприятие округри тӗслӗхлӗ ҫемьесем тата вӗсен ҫывӑх ҫыннисем йышлӑн пуҫтарӑнчӗҫ.   «Юратупа шанчӑклӑхшӑн» медале Валентина Владимировнӑпа Валерий Васильевич Горбуновсем (Хырхӗрри), Валентина Васильевнӑпа Николай Васильевич Ильинсем (Тури Тимӗрчкасси), Светлана Аркадьевнӑпа Олег Николаевич Матросовсем (Комсомольски) тивӗҫрӗҫ.

Мускаври ВДНХра иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери «Россия» выставка-форум  хӑйӗн ӗҫне вӗҫленӗ.  Выставка  пӗтӗмлетӗвӗсем тӑрӑх пирӗн  республика чи лайӑххисен шутӗнче. 9 уйӑхра Чӑваш Ен экспозици йӗркелес  тӗлӗшпе сасӑлавсем тӑрӑх 11 номинацире  чи лайӑххисен шутӗнче  пулнӑ. Раҫҫейӗн тӗрӗллӗ картти павильонӑн  культура проекчӗсен зонинче тӗп экспонат пулса тӑнӑ. Чӑваш Республики 1070 интерактивлӑ мероприяти йӗркеленӗ, 207 экспонат кӑтартнӑ, хӑнасем 300 пин сувенир парнеленӗ, Чӑваш Ене килме 100 турист путевки выляттарнӑ. ВДНХра Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйне  ирттернӗ. Унта 165 пин ытла ҫын пулса курнӑ. Раҫҫей Президенчӗн администрацийӗ пирӗн республикӑна «Лучший образ выставки», «Лучший старт культурной программы» тата выставкӑра  тухӑҫлӑ ӗҫленӗшӗ

Ака-суха ӗҫӗсене вӗҫлесен чӑвашсем кашни ҫулах Акатуй уявӗ ирттернӗ, пурте пӗрле пуҫтарӑнса юрласа-ташласа савӑннӑ, спорт ӑмӑртӑвӗсенче тупӑшнӑ, чи маттур ӗҫченсене чысланӑ. Ҫак ырӑ йӑла паян кунччен те упранса юлнӑ. Иртнӗ шӑматкун ӗҫпе юрӑ тата спорт уявӗ пирӗн округра иртрӗ, Комсомольскинчи вӑрман уҫланкине халӑх йышлӑн пуҫтарӑнса кӑмӑл туличчен савӑнчӗ. Кӑҫал пирӗн района туса хунӑранпа 85 ҫул ҫитнине кура юбилейлӑ мероприяти питӗ анлӑ иртрӗ. Ҫак кун ирех кунта суту-илӳ вырӑнӗсем ӗҫлеме пуҫларӗҫ, ал ӑстисем хӑйсен ӗҫӗсен куравӗсене вырнаҫтарчӗҫ, тӗрлӗ енлӗ тематика лапамӗсем, ача-пӑча валли аттракционсем уҫӑлчӗҫ. Уява хаклӑ хӑнасем те килсе ҫитрӗҫ, ҫав шутра: муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин, ЧР физкультурӑпа спорт министрӗ Василий Петров, ЧР Пуҫлӑхӗн Администрацийӗн ертӳҫи

Июнӗн 27-мӗшӗнче Раҫҫейре Ҫамрӑксен кунне уявлаҫҫӗ. Ку уява 1993 ҫулта официаллӑ мелпе ҫирӗплетнӗ, ҫавӑнпа та ӑна чи ҫамрӑк уявсенчен пӗри теме те пулать. Ҫак кун Комсомольскинчи культурӑпа кану паркӗнче Раҫҫей ҫамрӑ- кӗсен кунне халалланӑ мероприяти иртнӗ. Муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин пуҫтарӑннисене уяв ячӗпе ӑшшӑн саламланӑ. «Сирӗн пурнӑҫ ҫулӗ ҫинче пултарулӑх тата спорт енӗпе аталанма тӗрлӗ майсем, креативлӑ шухӑшсем, интереслӗ паллашусем пулччӑр. Сире активлӑ та хастар, ӗҫчен те мал ӗмӗтлӗ пулма сунатпӑр. Телейлӗ те уҫӑ чунлӑ, ырӑ кӑмӑллӑ та сисӗмлӗ пулӑр», — тенӗ вӑл. Уявра «Хӑтлӑ хула хутлӑхӗ тӑвасси» федераллӑ проектпа килӗшӳллӗн тирпей-илем кӗртмелли объектсемшӗн сасӑлассине активлӑ хутшӑннӑ ҫамрӑксене Комсомольски муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗн Тав хучӗпе чысланӑ.

Июнӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш Енре Республика кунне анлӑ паллӑ тунӑ. Ку уявпа ҫыхӑннӑ мероприятисем  малтанах пуҫланнӑ.  Вӗсем пирки массӑллӑ информаци хатӗрӗсем пӗлтерсех тӑчӗҫ. Шупашкарта иртнӗ экономика форумӗнче, регионсем хушшинчи «Регионы — сотрудничество без границ» выставкӑра, Медиафорумра, «Женщины-предприниматели — лидеры устойчивого развития» ҫавра сӗтелре тата ытти мероприятисенче те  республикӑна малалла аталантармалли ҫул-йӗрсене пӑхса тухнӑ, тӗрлӗ регионсемпе килӗштерсе ӗҫлесси пирки килӗшӳсем тунӑ.  Июнӗн 24-мӗшӗнчи тӗп мероприятисем Шупашкар хулинче тата Тӑвай муниципаллӑ округӗнче иртнӗ. Вӗсене хамӑр республикӑра пурӑнакансем ҫеҫ мар, хӑнасем те йышлӑн хутшӑннӑ. Ҫак кунсенче республикӑна малалла аталанма май паракан, халӑх пурнӑҫне лайӑхлатма пулӑша

Чӑваш Республики «Пушкин картти» программӑпа  — чи лайӑх ӗҫлекен регион.  Ҫакӑн пирки Раҫҫей  культура министрӗ  Ольга Любимова  ӗҫ тӑвакан влаҫсен  канашлӑвӗнче палӑртнӑ. Хальхи вӑхӑт тӗлне республикӑра 99,8 процент Пушкин карттипе  усӑ курнӑ, Раҫҫейпе илсен ку кӑтарту 73,9 процентпа ҫеҫ танлашать.  Чӑваш Ен пурӑнакан кашни  пин ҫын пуҫне 11 пин билета ӗҫе кӗртнӗ. «Ку питӗ лайӑх кӑтарту. Ҫакӑ интереслӗ программӑсем, экскурсисем йӗркеленипе, тӗллевлӗ спектакльсем кӑтартнипе, концертсемпе тухса ҫӳренипе ҫыхӑннӑ. Ку енӗпе республикӑра культурӑн  98  учрежденийӗ ӗҫлет», — палӑртнӑ Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ Олег Николаев  телеграмм-каналӗнче. Пирӗн округра та Пушкин карттипе анлӑн усӑ курнине палӑртмалла.  Ҫамрӑксем Урм