Унчченхи вӑхӑтра шкул пӗтернӗ хыҫҫӑн яш-кӗрӗм валли ҫул уҫӑ пулнӑ. ПТУсемпе СПТУсем халӑх хуҫалӑхӗ валли кирлӗ специальноҫсене вӗренме йыхравлатчӗҫ. Шкулсене килсе те хӑйсем патӗнче пӗлӳ илме илӗртсе чӗнетчӗҫ. Вӗренӳ заведенине пӗтернӗ хыҫҫӑн та специальноҫпа ӗҫе вырнаҫма май пулнӑ.
Вӑрнар районӗн хӗрӗ Нина та, Шупашкарти профтехучилищӗре пекарь пулма вӗреннӗ. Производство практики тухма ӑна пирӗн районти Ҫӑкӑр заводне янӑ. Ҫакӑ уншӑн шӑпа ҫырниех пулнӑ пулӗ. Кунта ӑна чипер каччӑ Владимир Мельников асӑрханӑ. 1972 ҫулта пӗр-пӗрне юратакан икӗ чӗре пӗр ҫемьене пӗрлешнӗ. Вӑл вӑхӑтран вара унӑн пӗтӗм пурнӑҫ. Комсомольски районӗпе тата унти райпопа тачӑ ҫыхӑннӑ. Малтан Нина Яковлевна Ҫӑкӑр заводӗнчех вӑй хунӑ. 1976 ҫулта Комсомольски вӑтам шкулӗнче повар-буфетчик кирлӗ пулнӑ май ӑна унта ӗҫлеме сӗннӗ. Ҫамрӑк хаваспах килӗшнӗ. «Ӗҫ килӗшетчӗ мана. Вӑл ҫулсенче шкулта ачасем нумайччӗ. Вӗсене пурне те вӗри апатпа тивӗҫтермелле пулнӑ. Ҫӑмӑлах килмен пулсан та кӑмӑлтан вӑй хунӑ. Каҫхи сменӑпа та ӗҫленӗ. Ачасем вӑрӑмлатнӑ йӗркепе вӗреннӗ. Кӳршӗ ялсенчен ҫӳрекенсем хӗллехи сивӗ кунсенче интерната та юлнӑ. Вӗсем валли те апат хатӗрлемеллеччӗ», — аса илет Н.Мельникова. Хӑйне шаннӑ ӗҫе тӳрӗ кӑмӑлпа тата юратса пурнӑҫлакан ӗҫчене ертсе пыракансем асӑрхаҫҫӗ. Пултарулӑхне кура Нина Яковлевнӑна «Гастроном» магазина сутуҫӑна ӗҫлеме куҫарнӑ. Кунта та вӑл хӑйне лайӑх енчен ҫеҫ кӑтартса панӑ. Тавар туянакансемпе кӑмӑллӑ калаҫса вӗсен ыйтӑвӗсене тивӗҫтернӗ.
Ҫӗршыв рынок экономикине куҫса пынӑ 1990 ҫулсенче Нина Яковлевнӑн райпора экспедитор пулса ӗҫлеме тивнӗ. Вӑл вӑхӑтсенче чӑннипех те тавар тупса илсе килес енӗпе чӑрмавсем нумай тухса тӑнӑ. Кунсӑр пуҫне ирӗклӗ тавар ҫаврӑнӑшӗ вӑй илнӗ май конкуренци те пуҫланнӑ. Потребительсен кооперацийӗнче ӗҫлекенсен предпринимательсенчен йӳнӗрех таварсем тупса халӑх патне ҫитерес тесе нумай тӑрӑшмалла пулнӑ. Нина Мельникова тӑтӑшах ҫул ҫинче пулса ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗсене ҫитсе килӗшӳсем тунӑ. Вӑл вӑхӑт райпо магазинӗсене таварсемпе тивӗҫтерекенрен ҫаврӑнӑҫуллӑрах, пуҫаруллӑрах пулма ыйтнӑ. Унсӑрӑн кирлӗ те пахалӑхлӑ, ҫав вӑхӑтрах хакӗ енӗпе те ял ҫыннине тивӗҫтерекен тавар тупма май пулман тесен те юрать. Кунта чӑннипех те ҫирӗп характер кирлӗ пулнӑ. Нина Яковлевна ку ӗҫре те ертӳҫӗсен шанӑҫне тӳрре кӑларма пултарнӑ.
Райпо правленийӗ Е.И.Карпеев ертсе пынипе халӑх ыйтӑвне тивӗҫтерес енӗпе ҫӗнӗлӗхсем кӗртнӗ. Магазинсене шалтан та, тултан та хӑтлӑхпа илемлӗх кӗртнипе пӗрлех ҫынсене пулӑшу памалли урӑхла йышши майсем те ӗҫе кӗртсе пынӑ. Хатӗрлев кантурӗ маларахри ҫулсенчех халӑхран пахчаҫимӗҫ, улма-ҫырла туяннӑ-ха. 2005 ҫулта вара уйрӑм ҫынсенчен сӗт пуҫтарассине йӗркелеме шутланӑ. Ҫак ӗҫе пурнӑҫлама маттур та ӳркенмен ҫын кирлӗ пулнӑ. Нина Яковлевнӑна сӗт йышӑнакан пулма шансан, хӗрарӑм пысӑк хастарлӑхпа ӗҫе тытӑннӑ. Ирхине ирех, ҫуркуннепе кӗркунне сӗм тӗттӗмлех, автомашинӑпа ялсене ҫул тытнӑ. Выльӑх-чӗрлӗх тытаканшӑн канмалли кун та, уявсем те ҫук, ҫумӑр лӳшкени те, ҫил-тӑман ҫавӑрттарни те чӑрмав мар. Ҫавӑн пекех сӗт пуҫтараканӑн та кирек мӗнле лару-тӑру пулсан та хӑйӗн клиенчӗсем патне вӑхӑтра ҫитмелле. Унсӑрӑн вӗсен шанӑҫне ҫухатма та пулать. 13 ҫул ку ӗҫре тӑрӑшнӑ Н.Мельникова. Ялсенче унӑн хӑйӗн яланхи клиенчӗсем пулнӑ. Нина Яковлевна вӗсенпе пӗр чӗлхе тупма пултарнӑ, ыйтӑвӗсене тивӗҫтернӗ.
Райпо системинче Н.Мельникова 46 ҫул тӑрӑшнӑ. Ҫав вӑхӑтрах ҫемье ӑшшине тытса пыма та пултарнӑ. Вӗсем мӑшӑрӗпе, Владимир Николаевичпа 50 ҫула яхӑн пурӑнса, 4 ача ҫуратса ӳстернӗ. Вӗсене тивӗҫлӗ воспитани парса пурнӑҫ ҫулӗ ҫине кӑларнӑ. Ирӗн-каҫӑн ӗҫре пулсан та хуҫалӑха та ҫирӗплетсе пынӑ. Ҫемьере те килӗшӳ ҫеҫ хуҫаланнӑ. Халӗ Мельниковсене 7 мӑнукӗ тата вӗсен 2 пӗчӗк ачи савӑнтараҫҫӗ. «Кӑмӑллӑ та туслӑ ҫемье», — теҫҫӗ вӗсем пирки ял ҫыннисем. Ҫак кунсенче Нина Яковлевна 70 ҫулхи сумлӑ юбилейне паллӑ турӗ. Ҫак ятпа ӑна мӑшӑрӗпе ачисем, мӑнукӗсем ҫеҫ мар, пӗрле ӗҫленисем те саламларӗҫ, малашне те сывлӑхлӑ пурӑнма ӑнӑҫу сунчӗҫ.
Нина Яковлевна хастар ӗҫшӗн нумай наградӑна тивӗҫнӗ. Ӑна «Потребительсен кооперацийӗнче нумай ҫул тӳрӗ кӑмӑлпа ӗҫленӗшӗн» тата ытти паллӑсемпе, Раҫҫей Центрсоюзӑн, Чӑвашпотребсоюзӑн, райпон Хисеп грамотисемпе, дипломӗсемпе темиҫе хутчен те чысланӑ.
Райпо системинче ӗҫленӗ ҫулсене паянхи кун та кӑмӑлтан аса илет Н.Мельникова. Йывӑр ҫулсем, самантсем сахал мар пулнӑ пулсан та вӑл вӑхӑтсем унӑн асӗнчен каймаҫҫӗ.
Юрий Гаврилов.