Суббота, 15 февраля

Публикации

Пуйӑс-музей Шупашкарта чарӑннӑ

Пуйӑс-музей Шупашкарта чарӑннӑ

«Ҫӗнтерӳ пуйӑсӗ» февралӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Ене ҫитнӗ, тӗп хуламӑрта чарӑннӑ. Кӑҫалхи юбилейлӑ ҫулталӑкра вӑл тӗрлӗ хуласем тӑрӑх ҫул ҫӳрет. Пуйӑсӑн 10 вакунӗнче — вӑрҫӑ вӑхӑтне сӑнлакан музей. Вӗсенче уникаллӑ экспонатсемпе, сӑн ӳкерчӗксемпе, документсемпе, вӑрҫӑ участникӗсен харпӑр япалисемпе паллашма пулать. Чи пӗрремӗш куракансен йышӗнче унта республика Пуҫлӑхӗ Олег Николаев, РФ Федераци пухӑвӗн Патшалӑх Думин депутачӗ Анатолий Аксаков, ЧР шалти ӗҫсен министрӗ Виктор Шметков тата ыттисем те пулса курнӑ. Вӗсем пуйӑс совет халӑхӗн вӑрҫӑ вӑхӑтӗнчи паттӑрлӑхне сӑнлакан историлле астӑвӑма упраса хӑварма пулӑшнине палӑртнӑ, пурне те унта пырса курма сӗннӗ.  Сӑмах май, пирӗн округри шкулсенче ӑс пухакан 22 ача та «Ҫӗнтерӳ пуйӑсне» кайса курнӑ.     
Грант курӑмлӑ пулӑшу кӳрет

Грант курӑмлӑ пулӑшу кӳрет

Патшалӑх пулӑшӑвӗпе усӑ курса пирӗн округри Наиль Зарипов аш-какай туса илессине анлӑлатнӑ. Ҫак кунсенче ЧР Ял хуҫалӑх министерствин специалисчӗсем кунта ӗҫсем мӗнле пынипе паллашнӑ. Н.Зарипов 2023 ҫулта 3 миллион тенкӗлӗх «Агростартап» грант илнӗ, ҫак укҫапа усӑ курса выльӑх усрамалли вите хӑпартнӑ тата 50 пуҫ мӑйракаллӑ шултра выльӑх туяннӑ. Ӗҫлӗ ушкӑн грант условийӗсене мӗнле пӑхӑннине, бизнес-плана пурнӑҫа кӗртсе пынине хакланӑ. Фермерӑн хуҫалӑхӗнче хальхи вӑхӑтра 54 пуҫ выльӑх, ҫулталӑкра 7,84 тонна аш-какай туса илнӗ. «Ҫак грант — пирӗн хуҫалӑхшӑн питӗ пысӑк пулӑшу. Эпир выльӑхсене усрамалли условисене лайӑхлатма, аш-какай туса илессине ӳстерме тӑрӑшатпӑр», — уҫнӑ шухӑшне Наиль Зарипов. ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов пӗлтернӗ тӑрӑх, 2024 ҫулта республикӑри фермерсе
«Лайӑх» хакпа малашне те лайӑх ӗҫлемелле

«Лайӑх» хакпа малашне те лайӑх ӗҫлемелле

Пухӑва килсен, паллах, шыв сыпнӑ пек лармалла мар. Ял хуҫалӑх предприятийӗ иртнӗ ҫул мӗнле ӗҫлесе пынине пӑхса тухнӑ чухне пушшех те. Ҫулталӑк тӑршшӗнче хуҫалӑх чылай ӗҫ туса ирттернӗ. Ҫитӗнӳсем те пулнӑ пулӗ, ӗҫлесе ҫитерейменнисем те. Лайӑххипе начаррине пӗрле ушкӑнпа сӳтсе явса, ҫитменлӗхсене пӗтермелли майсем шыраса малашнехи тӗллевсене палӑртмалла. Пухура кашниех хӑй шухӑшне калама пултарать. Ҫакна йӗркеллӗн сӑмах илсе калаҫмалла. «Асаново» ял хуҫалӑх кооперативӗнчи пек пуху пуҫланнӑ-пуҫланманах вырӑнтан кӑшкӑрашни, калаҫакансене пӳлсех тавлашни вырӑнсӑр. Пухӑвӑн хӑйӗн йӗрки, регламенчӗ пур, кооператив членӗн уставпа килӗшӳллӗн ӑна тытса пымалла. Шухӑшсене ӑнланмалла уҫса памалла. Асӑннӑ хуҫалӑхӑн маттур ӗҫченӗсемех ҫакна пӑхӑнманни тӗлӗнтерет. Председателе суйлас ыйту патне ҫитсен з
Карантин пуҫланнӑ

Карантин пуҫланнӑ

Лаборатори тӗрӗслевӗ Вӑрманхӗрри Чурачӑк ялӗнче тупнӑ вилнӗ тилӗ ами уртаракан чирпе чирленине палӑртнӑ. Ҫавна пула пирӗн округра  февралӗн 12-мӗшӗнче карантин вӑхӑчӗ пуҫланнӑ. Вӑл уйрӑм хушу пуличчен тӑсӑлӗ. Ҫак вӑхӑтра выльӑх-чӗрлӗхе сутас-илес енӗпе ҫыхӑннӑ массӑллӑ мероприятисем ирттерме чарнӑ. Муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Н.Н. Раськин ку ыйтупа ятарлӑ канашлу ирттернӗ. Ку чиртен асӑрханас тӗлӗшпе пурнӑҫламалли мерӑсене пӑхса тухнӑ. Ветеринарсем выльӑх-чӗрлӗхе уртаракан чиртен вакцинаци тӑваҫҫӗ.
Нумай ачаллисене — пулӑшу

Нумай ачаллисене — пулӑшу

2024 ҫултан пуҫласа республикӑра нумай ачаллӑ ҫемьесене пурӑнмалли ҫурт-йӗршӗн тата коммуналлӑ пулӑшусемшӗн тӳлеме ҫӑмӑллӑхсем кӗртнӗ. Кӑҫалхи январь уйӑхӗнче ҫак пулӑшу мерипе нумай ачаллӑ 766 ҫемье пӗтӗмӗшле 1195,2 пин тенкӗлӗх усӑ курнӑ.   Пурӗ ҫулталӑкне ҫакна валли 85,2 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Ҫурт-йӗре ҫӗнетеҫҫӗ

Ҫурт-йӗре ҫӗнетеҫҫӗ

Пилӗк ҫул хушшинче республикӑри 1 пин ытла ҫынна аварилле ҫуртсенчен ҫӗнӗ хваттерсене пурӑнма куҫарнӑ. Ҫавӑн пекех 384 инфраструктура объектне тунӑ е юсанӑ, 515 шыв башнине ҫӗнетнӗ, 3 миллион та 700 пин тӑваткал метр пурӑнмалли ҫурт-йӗр хӑпартнӑ. Ку ӗҫе «Пурӑнмалли ҫурт-йӗр тата хула хутлӑхӗ» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн пурнӑҫланӑ. Малалла ҫак енсем «Пурнӑҫ инфратытӑмӗ» наци проекчӗ пулӑшнипе пурнӑҫа кӗрсе пырӗҫ.
Чӑваш таварӗсем нумайланнӑ

Чӑваш таварӗсем нумайланнӑ

Чӑваш Енре пӗлтӗрхи кӑтартусем тӑрӑх апат-ҫимӗҫ туса илесси 4,9 процент ӳснӗ. Магазинсен сентрисем ҫинче республикӑра туса кӑларнӑ тип ҫусем, аш-какай ҫурма фабрикачӗсем, макарон изделийӗсем, тӑпӑрчӑпа сырсем нумайланнӑ. Ҫакӑ ЧР Пуҫлӑхӗ лартнӑ тӗллевпе килӗшсе тӑрать — республикӑра туса илекен ял хуҫалӑх продукцийӗпе ӗҫлессине тарӑнлатмалла. Ҫакна валли ятарлӑ субсидисем те вӑя кӗртнӗ. Пирӗн регионта туса хатӗрленӗ ял хуҫалӑх продукцине ытти ҫӗре те ӑсатаҫҫӗ. Малашне ку ӗҫе тата та анлӑлатма планлаҫҫӗ. 
Кашнин тӑрӑшни кирлӗ

Кашнин тӑрӑшни кирлӗ

Кӑҫал муниципаллӑ округӑн территори уйрӑмӗсенчен чи малтан граждансен пухӑвӗ Йӳҫ Шӑхаль, Шурут культура ҫурчӗсенче иртнӗ. Шурут, Шурут-Нурӑс, Тутар Шурут, Юнтапа тата Йӳҫ Шӑхаль ялӗсенче пурӑнакансем хӑйсене хумхантаракан ыйтусене сӳтсе явнӑ. Малтанах территори уйрӑмӗн начальникӗ С.М.Маштанов иртнӗ ҫул ялсен инфраструктурине аталантарас тӗлӗшпе мӗнле ӗҫсем пурнӑҫлани, социаллӑ-демографиллӗ лару-тӑру пирки чарӑнса тӑрса отчет туса панӑ. Кунта пӗлтӗр те, ытти ҫулсенчи пекех пуҫаруллӑ бюджет укҫи-тенкипе усӑ курса ӗҫсем пурнӑҫланӑ. Ҫулсене юсанӑ, Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫа хутшӑннисене асӑнса Шурут-Нурӑс ялӗнче ҫӗнӗрен палӑк туса лартнӑ, ытти енӗпе те тимленӗ. Кӑҫал та ку енӗпе малалла ӗҫлесшӗн. Шурут  ял масарӗнче тирпей-илем кӗртес енӗпе ӗҫсем палӑртнӑ, ялсен урамӗсенчи хӑш-пӗр ҫулсе
Тав ҫырӑвӗ килнӗ

Тав ҫырӑвӗ килнӗ

Ҫак кунсенче Аслӑ Чурачӑк ялӗнче пурӑнакан Тарасовсем патне ывӑлӗ службӑра тӑракан ҫар чаҫӗн командирӗнчен Тав  ҫырӑвӗ килнӗ. Николай Тарасов иртнӗ ҫулхи май уйӑхӗнче салтака кайнӑ, халӗ Белгород облаҫӗнче ҫар тивӗҫне пурнӑҫлать.  «Хисеплӗ  Валентина Осиповна тата Александр Геннадьевич, сирӗн ывӑлӑр ятарлӑ ҫар операцийӗ пынӑ вӑхӑтра Раҫҫей Федерацийӗн патшалӑх чиккисене хӳтӗленӗ тата сыхланӑ чухне ҫар тивӗҫне  чыслӑн пурнӑҫлать», — тенӗ унта. Малалла 21 своднӑй стрелоксен батальонӗн командирӗ Я.Алиметов ашшӗ-амӑшне маттур салтак ҫуратса ӳстернӗшӗн тав тӑвать. Николай хӑйӗн  специальноҫӗ енӗпе ҫар тата политика хатӗрленӗвӗн отличникӗ, юлташӗсемшӗн ырӑ тӗслӗх пулса тӑнине палӑртать. Тарасовсем хӑйсен ывӑлӗпе чӑннипех те мухтанма пултарнине ҫирӗплетет.
Вӑрҫӑ паттӑрӗсем, тыл ӗҫченӗсем пирки каласа парар

Вӑрҫӑ паттӑрӗсем, тыл ӗҫченӗсем пирки каласа парар

Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 80 ҫул ҫитнӗ  май округра пурӑнакансене вӑрҫӑра пулнӑ тӑванӗсем ҫинчен ҫырса, каласа пама ыйтатпӑр. Вӗсем пирки ҫитӗнекен ӑрӑвӑн пӗлмеллех. Ҫапӑҫу хирӗсенче юн тӑкнисен ячӗсене пирӗн манса каймалла мар. Мирлӗ тӳпешӗн пуҫне хунисем Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ ҫулӗсенче кашни ҫемьене ӗмӗрлӗх ҫухату пырса тивнӗ. Мӗн чухлӗ ҫамрӑк пуҫӗсене хунӑ вӑрҫӑра! Хӑйсене шеллемесӗр пире мирлӗ пурнӑҫ туса панӑ салтаксене нихӑҫан та манас марччӗ. Паян ман сӑмахӑм хӑйсен паттӑрлӑхӗпе ҫӗнтерӗве ҫывхартнӑ, анчах ҫӗнтерӳ кунне кӗтсе илеймен, ӗмӗрлӗхех ҫапӑҫу хирӗсенче выртса юлнӑ пирӗн район летчикӗсем ҫинчен. Чыс та мухтав вӗсене! Василий Иванович Борисов 1918 ҫулта ҫуралнӑ, Ҫӗнӗ Мӑрат ялӗ. Летчик пулнине эпир сӑнӳкерчӗк ҫинченех куратпӑр.  Мускав облаҫӗнчи Подольск ху
Черетлӗ пулӑшу ҫула тухнӑ

Черетлӗ пулӑшу ҫула тухнӑ

Округра ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакансене пулӑшасси малалла пырать. Территори уйрӑмӗсенчи пур ялсенче пурӑнакансем те инҫетри ентешӗсене пулӑшаҫҫӗ. Культура ҫурчӗсемпе клубсене пуҫтарӑнса маскировка сеткисем ҫыхаҫҫӗ, окоп ҫуртисем хатӗрлеҫҫӗ, дронсенчен сыхланмалли утиялсем ҫӗлеҫҫӗ, укҫа-тенкӗ енчен пулӑшаҫҫӗ... Ҫак кунсенче пирӗн округран маскировка сеткисене тата окоп ҫуртисене аякри салтаксем патне ӑсатрӗҫ. Черетлӗ гуманитари пулӑшӑвӗ ҫула тухрӗ. 
Виҫӗ пӗртӑванӑн пӗр шӑпа

Виҫӗ пӗртӑванӑн пӗр шӑпа

Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ ҫӗршыври нумай-нумай ҫемьене инкек илсе килнӗ. Вӑл шутра Тукай ялӗнчи Печниковсен йӑх-ӑрӑвне те. Асаттен пиччӗшӗсем Тимофей, Андрей тата Николай Йӗпреҫ, Комсомольски районӗсен ҫар комиссариачӗсем урлӑ 1941—1942 ҫулсенче вӑрҫӑ хирне тухса кайнӑ. Вӗсем Хӗвеланӑҫ, Калинин, Ленинград фрончӗсенче ҫапӑҫнӑ. Андрейпа Николай  вӑрҫа кайнӑ чухне 30 ҫул урлӑ ҫеҫ каҫнӑ пулнӑ, Тимофей 41 ҫул тултарнӑ. Вӗсем вӑрҫӑччен туслӑ та ӗҫчен ҫемьере ӳссе ҫитӗннӗ, малашнехи ӗмӗтсемпе пурӑннӑ. Анчах та хаяр вӑрҫӑ  тӑвансен пурнӑҫӗсене татнӑ. Архиври  документсем каласа панӑ тӑрӑх Николай Печников сержант ҫапӑҫусенче паттӑрлӑхпа палӑрнӑ. Вӑл 1942 ҫулта Ленинград облаҫӗнчи Усть-Тосно ҫывӑхӗнче тӑшманӑн чылай салтакне пӗтернӗ. 1945 ҫулта Латви республикинчи Русасс ялӗ
Ачасене – вӑрҫӑ ҫинчен

Ачасене – вӑрҫӑ ҫинчен

Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин ҫулталӑкне тата Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалласа округри  библиотекӑсенче «Ачасене вӑрҫӑ ҫинчен вуласа паратпӑр» акци пырать. Ҫавӑнпа та пур вулавӑшсенче те кӗнеке выставкисем, вулав конференцийӗсем, литература каҫӗсем иртеҫҫӗ. Вӗсенче ачасене вӑрҫӑ хӑрушлӑхӗ, Тӑван ҫӗршыв хаклӑхӗ пирки кӗнекесенчи геройсем урлӑ ӑнланма пулӑшаҫҫӗ. 1941—1945 ҫулхи Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ ҫинчен калакан кӗнекесенчи сыпӑксене саспа вулани совет салтакӗсен тата халӑхӗн паттӑрлӑхне туллин туйма май парать.              
Асанкассисем – малтисем

Асанкассисем – малтисем

Каччӑсем хӑйсем волейбол вӑййинче пултаруллӑ пулнине, командӑра ӗҫлеме пӗлнине, ҫӗнтерӳ патне ӑнтӑлнине кӑтартса панӑ. Пӗтӗмлетӳсем тӑрӑх Асанкасси вӑтам шкулӗн команди ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнӑ. Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗн волейболисчӗсем иккӗмӗш вырӑна тивӗҫнӗ. Виҫҫӗмӗш вырӑнта вара — Тукай Мишер вӑтам шкулӗн вӗренекенӗсем. Февралӗн 13-мӗшӗнче шкулсен волейбол лигинче хӗрсен командисем тупӑшнӑ. Ку ӑмӑртӑва та округри шкулсем пурӗ 8 команда тӑратнӑ. Чи маттуррисем, пултаруллисем мала тухса медальсемпе грамотӑсене тивӗҫнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсем республика шайӗнче округ чысне хӳтӗлӗҫ. Гелия  ГИНАТУЛЛИНА.
600 ытла ҫын йӗлтӗр ҫине тӑнӑ

600 ытла ҫын йӗлтӗр ҫине тӑнӑ

Спорта юратакансем кашни ҫулах «Раҫҫей йӗлтӗр йӗрӗ» ӑмӑртӑва чӑтӑмсӑррӑн кӗтеҫҫӗ. Унта пӗчӗккисенчен пуҫласа аслӑ ҫултисем таранах йӗлтӗр ҫине тӑраҫҫӗ, дистанцие чи малтан парӑнтарма тӑрӑшса хавхаланса чупаҫҫӗ. Кӑҫал ҫак ӑмӑрту февралӗн 8-мӗшӗнче яланхиллех Комсомольскинчи вӑрман уҫланкинче иртнӗ. Унта 600 ытла ҫын хутшӑннӑ! Спорт уявне пуҫтарӑннисене округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин ӑшшӑн саламланӑ. Вӑл кӑҫалхи ӑмӑртӑва Аслӑ Ҫӗнтерӗве 80 ҫул ҫитнине тата Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин ҫулталӑкне халалланине палӑртнӑ, пирӗн несӗлсен паттӑрлӑхне, халӑх историне яланах асра тытмалли, хисеплемелли ҫинчен каланӑ. «Кӗтне» спорт шкулӗн директорӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Валерий Денисов тата спорт ветеранӗ Василий Пундяков пурне те савӑк кӑмӑл тата дистанцие ӑнӑҫлӑн парӑнтарма суннӑ. Старта чи малтан
Армрестлингра палӑрнӑ

Армрестлингра палӑрнӑ

Нумаях пулмасть Патӑрьел округӗнчи «Паттӑр» спорт шкулӗнче армрестлинг енӗпе Чӑваш Республикин первенстви иртнӗ. «Кӗтне» спорт шкулӗн команди (тренерӗ — Н.С.Сахров) пӗтӗмӗшле кӑтартусем тӑрӑх 2-мӗш вырӑна тухнӑ. Харпӑр хӑй первенствинче Лилиана Хайбуллина тата Джамиль Минуллин ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнӑ. Айша Тухфетуллина, Динара Азмуханова, Ринат Текмеев, Ислам Гайнуллов тата Ярослав Ефремов хӑйсен виҫисенче кӗмӗл медале тивӗҫнӗ. Данияр Сафиуллин виҫҫӗмӗш вырӑна тухнӑ. Саламлатпӑр!
Шашка вӑййи пурне те ҫывӑх

Шашка вӑййи пурне те ҫывӑх

Пирӗн округра шашка вӑййине кӑмӑллакансем йышлӑ, ҫав шутра ачасем ҫеҫ мар, ҫитӗннисем те пушӑ вӑхӑта шашка хӑми умӗнче ирттерме хавас. Февралӗн 13-мӗшӗнче аслӑ ӳсӗмри шашистсем «Кӗтне» физкультурӑпа спорт комплексӗнче пуҫтарӑннӑ, Сергей Зайцевӑн призӗсемшӗн ирттернӗ ӑмӑртура пултарулӑхне кӑтартса панӑ. Сергей Викторович Зайцев — ӗҫ ветеранӗ, хӗллехи троеборье, йӗлтӗрпе чупасси, ҫӑмӑл атлетика, шашка енӗпе район, республика чемпионӗ. Вӑл районта физкультурӑпа спорта аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ. Хисеплӗ хӑна шӑпах ҫак кун 90 ҫулхи юбилейне уявланӑ. Сергей Викторович ӑмӑртӑва хутшӑнакансене ӑнӑҫу суннӑ, ҫӗнтерме хавхалантарнӑ. «Кӗмӗл ӳсӗмри» спортсменсен кашни вӑййи интереслӗ иртнӗ. Хӗрарӑмсем хушшинче Галина Симакова ҫӗнтернӗ. Валентина Абуковӑпа Татьяна Васильева иккӗмӗшпе виҫҫӗ
«Кӗмӗле тивӗҫнӗ»

«Кӗмӗле тивӗҫнӗ»

«Кӗтне» спорт шкулӗн спортсменки Эльвира Демьянова Чӑваш Республикин пӗрлештернӗ командинче ирӗклӗ майпа кӗрешес енӗпе Атӑлҫи федераллӑ округӗн ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ. Г.Н.Петухов тренер ертсе пынипе ӑсталӑхне туптакан хӗр лайӑх кӑтартусемпе палӑрса хӑйӗн виҫинче кӗмӗл медаль илме пултарнӑ. Кӗрешӳҫе спорт ҫитӗнӗвӗпе чӗререн саламлатпӑр, малашне те округ тата республика чысне ҫӳлте тытма сунатпӑр. 
Палласа илме пулӑшӑр

Палласа илме пулӑшӑр

Ку сӑн ӳкерчӗке иртнӗ ӗмӗрӗн 60-мӗш ҫулӗсенче тунӑ тесе шутлатпӑр. Вӗсем — Комсомольски райпо системинче ӗҫлекенсем, Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫа хутшӑннӑ ҫынсем. Шел пулин те, вӗсем камсем пулнине пурне те палласа ҫитерейместпӗр. Хаклӑ вулакансем, тен, эсир вӗсене пӗлетӗр? Ветерансем районти тӗрлӗ ялсенчен пулма пултарнӑ. Тӑванӗсем, аслӑрах ӳсӗмри ҫынсем хушшинче вӗсене палласа илекенсем пурах пулӗ тесе шутлатпӑр. Райпона 8(83539)5-13-31, 5-12-41 номерсемпе е ман пата 8(83539)5-19-31, 8-937-372-13-15, 8-905-029-78-79 телефонсемпе шӑнкӑравласа пӗлтерме ыйтатпӑр. Светлана Кокорева.
Асанне арчи чӑннипех те пуян

Асанне арчи чӑннипех те пуян

Ҫитӗнекен ӑрӑва хамӑр халӑхӑн йӑли-йӗркипе, ҫипуҫӗпе  паллаштарас, вӗсене малашлӑхра та сыхласа хӑварас тӗллевпе Аслӑ Чурачӑк культура ҫурчӗн ӗҫченӗ Е.В.Шуряшкина «Асанне арчи» программа йӗркелерӗ. Асанне арчи чӑннипех те паянхи ачасемшӗн тӗлӗнтермӗш тупрапа пуян иккен. Кунта эрешсемлӗ ҫипуҫ та,  тӗрӗллӗ ал шӑллисем те, саппунсем те, вырӑн таврашӗсем  те тата ытти япаласем те упранаҫҫӗ. Елена Васильевна ачасене пуҫа тӑхӑнмалли тухья, масмак, кӗмӗл тенкӗсенчен ӑсталанӑ хушпу тата ытти япаласене кӑтартрӗ. Вӗсене ҫӗлес, тӗрлес, хатӗрлес вӑрттӑнлӑхсем ҫинчен каласа пачӗ. Чӑннипех те пуян иккен асанне арчи. Унти япаласенчен чылайӑшӗ ламран лама куҫса пырса паянхи куна ҫитнӗ. Асаннесем хӑйсен япалисене типтерлӗ упранипе хальхи ачасем паллашма пултараҫҫӗ. Ҫакӑ чӑваш халӑхӗ мӗн ӗлӗкренех
Чӗрене мӗнле упрамалла?

Чӗрене мӗнле упрамалла?

Статистика тӑрӑх ҫитӗннисен 50 проценчӗн чӗрепе е юн тымарӗсемпе ҫыхӑннӑ чирсем пур, ҫав шутра артери гипертензийӗ, чӗрен ишеми чирӗ, аритми тата ытти те. Хӑш-пӗр чухне ҫынсем хӑйсен ҫакӑн евӗр диагноз пурри ҫинчен пӗлмеҫҫӗ те. Ҫывӑх ҫынсен те чӗре чирӗсем пулни, япӑх холестеринӑн пысӑк шайӗ, артери пусӑмӗ нормӑран ытла ӳсни, сахӑр диабечӗ, ытлашши виҫе, сахал хускални, пирус туртни, час-часах стреслӑ лару-тӑрӑва лекни чӗрепе тата юн тымарӗсемпе ҫыхӑннӑ чирсем аталанас хӑрушлӑха тата та пысӑклатаҫҫӗ. Шел пулин те, чылайӑшӗ чир паллисем уҫҫӑнах палӑрма пуҫласан ҫеҫ сывлӑх ҫинчен шутлама пуҫлать. Чӗрепе юн тымарӗсен сывлӑхне упраса хӑварас ӗҫре чи пӗлтерӗшли вара — профилактика. Унӑн мерисем ансат: — ӗҫпе кану режимне пӑхӑнмалла. Кашни кунах 30 минутран кая мар тӗрлӗрен хусканусем
Кӗнекесем парнеленӗ

Кӗнекесем парнеленӗ

Урмаел ял библиотекине тутарсен Чӑваш Республикинчи наципе культура автономийӗн председателӗ Хайдяр Сафиуллин тата Чӑваш Республикинчи мӑсӑльмансен тӗн управленийӗн муфтийӗ Фанис хазрат Сафиуллин ҫитсе курнӑ. Вӗсем библиотекӑна «История татар Чувашской Республики», «История татар города Чебоксары», «История села Урмаево» кӗнекесем парнеленӗ. Вӗсем библиотека сентрисем ҫинче тивӗҫлӗ вырӑн йышӑнӗҫ, вулакансене савӑнтарӗҫ. Ҫак кӗнекесем ял ҫыннисене тутар халӑхӗн историйӗпе тата йӑли-йӗркисемпе тӗплӗнрех паллашма май парӗҫ.
Малашне те ӑнӑҫу пултӑр

Малашне те ӑнӑҫу пултӑр

Мускавра шкул ачисен И.Д.Менделеев ячӗллӗ  наукӑпа тӗпчев ӗҫӗсен 21-мӗш конкурсӗ иртнӗ. Унта Раҫҫейри 63 регионтан 1500 ӗҫ тӑратнӑ. Конкурса Асанкасси вӑтам шкулӗнче 10-мӗш класра вӗренекен Георгий Катмаков (ертӳҫи — истори тата обществознани вӗрентекенӗ Л.А.Катмакова) та хутшӑннӑ, наука ӗҫӗ тӑратнӑ. Вӑл «Краеведение. История семьи» секцире мала тухса пӑхӑр медале тата 3-мӗш степеньлӗ кубок ҫӗнсе илнӗ. Пултаруллӑ вӗренекене малашне те ӑнӑҫу сунатпӑр.
Пӗтӗмлетӳсем курӑмлӑ, плансем пысӑк

Пӗтӗмлетӳсем курӑмлӑ, плансем пысӑк

Январӗн 31-мӗшӗнче Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗ Олег Николаев ЧР Патшалӑх Канашне черетлӗ Ҫырупа тухнӑ. Вӑл иртнӗ ҫул туса ирттернӗ ӗҫсене пӗтӗмлетнисӗр пуҫне малашнехи ӗҫ-хӗле те палӑртнӑ. Чи малтанах, паллах, регионти экономика аталанӑвне уҫӑмлатнӑ. Олег Алексеевич палӑртнӑ тӑрӑх, 2020—2024 ҫулсенче регионти вал продукчӗ 1,8 хутран та ытларах ӳснӗ. Республика бюджечӗн харпӑр тупӑшӗ 2,1 хут пысӑкрах пулнӑ. Бюджета килекен укҫан пӗтӗмӗшле суммине пӑхсан вӗсен пайӗ 58,8 процентран 68 процент таран ӳснӗ. «Урӑхла каласан, бюджета килнӗ кашни тенкӗрен 68 пусне эпир хамӑр ӗҫлесе илнӗ. Ку вӑл — регионӑн экономика аталанӑвӗн стратегийӗ лайӑх ӗҫлени, промышленноҫ политикине пурнӑҫлани, агропромышленноҫ комплексне пулӑшни», — уҫнӑ шухӑшне ертӳҫӗ. Олег Николаев республикӑра агропромышленноҫ комплексӗ ӑнӑ
Кӗнеке – чи хаклӑ парне

Кӗнеке – чи хаклӑ парне

Февралӗн 14-мӗшӗ — Пӗтӗм тӗнчери кӗнеке парнелемелли кун. Ҫак уяв ячӗпе Раҫҫей кӗнеке союзӗ, Раҫҫей патшалӑх ача-пӑча библиотеки, издательствӑсем тата кӗнеке магазинӗсем февраль уйӑхӗнче ятарлӑ акцисем ирттерме йышӑннӑ. Пӗтӗм Раҫҫей шайӗнче иртекен «Дарите книгу с любовью — 2025» акцие хутшӑнса библиотекӑсене кӗнекесем парнелеме кашниех пултарать. Февралӗн 1—14-мӗшӗсенче библио- текӑсен фондне пуянлатма художествӑлла литература, энциклопедисем, ачасене тата ҫитӗннисене валли ҫырнӑ кӗнекесем илсе пырсан эпир питӗ хавас пулӑттӑмӑр. Кӗнекесем таса та тирпейлӗ пулмалла. Ҫак акцие хутшӑнса февралӗн 3-мӗшӗнче Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗн директорӗн воспитани енӗпе ӗҫлекен советникӗ Петр Родионов тата «Пӗрремӗшсен» юхӑмӗн активисчӗсем Комсомольскинчи этнобиблиотекӑна кӗнекесем парнел
Чылай ыйту пӑхса тухрӗҫ, кирлӗ йышӑнусем турӗҫ

Чылай ыйту пӑхса тухрӗҫ, кирлӗ йышӑнусем турӗҫ

Ӗҫ тата вӑрҫӑ, хӗҫ-пӑшаллӑ вӑйсен, шалти ӗҫсен ветеранӗсен округри совечӗн президиумӗн ларӑвӗнче иртнӗ ҫул пурнӑҫланӑ ӗҫсене пӑхса тухрӗҫ, малашнехи тӗллевсене палӑртрӗҫ. Ҫулӗсене пӑхмасӑр ватӑсем округӑн обществӑлла ӗҫӗсене хастар хутшӑнаҫҫӗ, ачасемпе ҫамрӑксене патриотизмла воспитани парас енӗпе чылай тӑрӑшаҫҫӗ. Ветерансен совечӗн округри председателӗ Ю.С.Тимофеев вӗсем пирки хӑйӗн докладӗнче тӗплӗн чарӑнса тӑчӗ. Ветерансем хутшӑннипе, вӗсен пуҫарӑвӗпе йӗркеленӗ мероприятисене эпир хамӑр хаҫат страницисенче те ҫутатсах пынӑ. Ҫулталӑк тӑршшӗнче ветерансем темиҫе хутчен те пӗрле пуҫтарӑнса калаҫнӑ, тӗрлӗ ыйтусене сӳтсе явнӑ. Канашлусене влаҫ органӗсенче, вӗрентӳре, сывлӑх сыхлавӗнче, культурӑра тата ытти ӗҫ тӑвакан органсенче тӑрӑшакансене чӗннӗ, вӗсем каласа панӑ ҫӗнӗлӗхсемпе паллашнӑ
Сумлӑ юбилей – 95 ҫул

Сумлӑ юбилей – 95 ҫул

Январӗн 27-мӗшӗнче Аслӑ Ҫӗрпӳел ялӗнче пурӑнакан Муза Северова 95 ҫулхи юбилейне уявланӑ. Аслӑ Ҫӗрпӳел территори уйрӑмӗн начальникӗ Александр Орешкин, округри депутатсен Пухӑвӗн депутачӗ Александр Тихонов, тӑванӗсем, кӳршисем кинемее ҫак сумлӑ уявпа ӑшшӑн саламланӑ. Хӑнасем юбиляра РФ Президенчӗн Владимир Путинӑн ҫырӑвне панӑ, округ пуҫлӑхӗн Николай Раськинӑн ячӗпе саламласа ырлӑх-сывлӑх суннӑ, парнесемпе савӑнтарнӑ. Муза Яковлевна Хирти Шӑхасан ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче тылра ырми-канми ӗҫленӗ. Кӗҫӗн Ҫӗрпӳелӗнчи 7 ҫул вӗренмелли шкула пӗтернӗ. Малалла вӗренме унӑн май килмен, ялти колхозра ӗҫленӗ. 1954 ҫулта Аслӑ Ҫӗрпӳел каччипе Алексей Северовпа ҫемье чӑмӑртанӑ, 4 хӗрпе 1 ывӑл ҫуратса ӳстернӗ вӗсем. Паянхи кун Муза Яковлевнӑн 8 мӑнук, 15 мӑнмӑнук, мӑн
2024 ҫул. Мӗнпе асра юлчӗ?

2024 ҫул. Мӗнпе асра юлчӗ?

Округра  «Триумф-Агро» аш-какайпа ӗҫлекен цех уҫнӑ. ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов ку ял хуҫалӑх предприятийӗсемшӗн пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулнине палӑртнӑ. 13-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче «Поставщик кунӗ — уҫӑ диалог» ӗҫлӗ мероприятире «Кооператор» тата Хлебозавод» ОООсем хӑйсен продукцийӗсене кӑтартнӑ, ЧР Экономика министерствин  Тав хучӗсене тивӗҫнӗ. 21-мӗшӗнче  округра «Чӑваш пики» конкурс пулса иртнӗ. Унта Аслӑ Чурачӑк вӑтам шкулӗнче вӗренекен Кира Николаева ҫӗнтернӗ. 23-мӗшӗнче  Шурут вӑтам шкулӗ 185 ҫул тултарнине савӑнӑҫлӑн паллӑ тунӑ. Декабрь (Раштав) Асанкассинче Совет Союзӗн Геройне Ф.Н.Чернова халалласа ирӗклӗ майпа кӗрешекенсен ӑмӑртӑвӗ 35-мӗш хут иртнӗ. Унта  200 ытла кӗрешӳҫӗ тупӑшнӑ. Хырхӗрри ялӗнче Лука Крымский Ҫветт
Тыл ӗҫченне – медаль

Тыл ӗҫченне – медаль

Кӑҫал пирӗн ҫӗршывшӑн юбилейлӑ ҫулталӑк пулнине кура Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ ветеранӗсене: тыл ӗҫченӗсене юбилей медалӗсемпе наградӑлаҫҫӗ. Пирӗн округра та «1941—1945 ҫулсенчи Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра ҫӗнтернӗренпе 80 ҫул» ятлӑ пӗрремӗш медальсем хуҫисене тупнӑ. Ҫак кунсенче тепӗр ҫын — Комсомольскинче пурӑнакан Мавра Чепайкина ҫакӑн пек медале тивӗҫнӗ. Январӗн 31-мӗшӗнче тыл ӗҫченӗ Мавра Кузьминична 97 ҫул тултарнӑ. Ҫак паллӑ кунпа ӑна Комсомольски территори уйрӑмӗн начальникӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Юрий Митюков ӑшшӑн саламланӑ, юбилей медалӗ парса унӑн ӗҫ паттӑрлӑхне паянхи кун та манманнине, ӑна хисепленине палӑртнӑ. Кинемей Патӑрьел районӗнче ҫуралнӑ, тӑван мар ашшӗ-амӑшӗпе ӳснӗ. Вӑрҫӑ ҫулӗсенче вӑрман хатӗрленӗ ҫӗрте тӑрӑшнӑ. Тракториста вӗреннӗ хыҫҫӑн колхозри «тимӗр утпа»
Вӑрҫӑ паттӑрӗсем, тыл ӗченӗсем пирки каласа парар

Вӑрҫӑ паттӑрӗсем, тыл ӗченӗсем пирки каласа парар

Чӑваш Маресьевӗ Чӑваш Республикинче кӑҫалхи ҫула Ҫӗнтерӳпе патриотизм ҫулталӑкӗ тесе йышӑннӑ. Ҫавӑнпа район хаҫатӗнче паттӑр ентешсем ҫинчен пичетленнӗ статьясем ытларах пуласса шанатпӑр. Пирӗн районта Аслӑ Аттелӗх вӑрҫинче паттӑрлӑх кӑтартнӑ салтаксем питӗ нумайӑн. Хисеплӗ вулаканӑм! Ҫак статьяна ҫырса хатӗрленӗ чухне куҫҫулӗ те юхрӗ. Халиччен тӑван районта Сергей Кузьмич Федоровӑнни пек ҫын шӑпипе тӗл пулманччӗ... Первомайски районӗнчи Шурут ялӗнче 1919 ҫулта ҫуралнӑ каччӑна 1939 ҫулта ял-йыш салтака ӑсатнӑ. Службӑра чӑваш ятне ямасӑр пур енӗпе те   ӗлкӗрсе пыраканскере летчиксене хатӗрлекен ҫӗре вӗренме яраҫҫӗ. Вӑрҫӑн пӗрремӗш куннех вӑл тӑшмана тӗп тунӑ. Хӗвеланӑҫри, Воронежри, Сталинградри 1-мӗш, 2-мӗш Украина фрончӗсенче 1944 ҫулхи сентябрӗн 6-мӗшӗччен ирсӗр
Летчиксене манар мар

Летчиксене манар мар

Раҫҫейре кӑҫалхи ҫула Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин ҫулталӑкӗ тесе йышӑннӑ. Мӗнлерех ӑнланмалла-ха ҫак сӑмахсене; Ман шутпа, чи малтанах куҫ умне Аслӑ Аттелӗх вӑрҫинчи паттӑр салтаксем тухса тӑраҫҫӗ. Ҫавӑн пекех мирлӗ пурнӑҫра Тӑван ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗсенче вӑхӑтсӑр пуҫӗсене хунӑ паттӑрсене те манса каяр мар! Округ администрацийӗ кӑҫалхи ҫул тӗрлӗ мероприятисем ирттерсе ҫитӗнсе пыракан ӑрӑва хамӑр тӑван округ паттӑрӗсем ҫинчен пӗлтерессе шансах тӑратпӑр. Январӗн 31-мӗшӗнче Комсомольски халӑх музейӗнче округри таврапӗлӳҫӗсен черетлӗ пухӑвӗ пулса иртрӗ. Тӗрлӗрен ыйтусене хускатрӗҫ. Сӑмахран, 1920 ҫулта ҫуралнӑ Иван Васильевич Смирнов — Ҫӗнӗ Сӗнтӗр ялӗнчи пулеметчик — шӑпи питӗ кӑсӑклантарать. Мӗн пӗчӗкренех эпир ӑна вӑрҫӑра ҫапӑҫса пуҫне хунӑ геройсен шутне кӗртнӗ. Анчах та вӑл тивӗҫлӗ награ
Чӑваш чунлӑ вӗрентекен

Чӑваш чунлӑ вӗрентекен

Ҫӗр ҫинче ҫын тӗкӗнмен ӗҫ ҫук пулӗ. Кашни ӑна юратса, чунтан пурнӑҫласан пирӗн ҫӗршыв аталанса ҫеҫ пымалла. Ахальтен мар чӑвашсем: «Ӗҫ — пурнӑҫ илемӗ», — теҫҫӗ. Апла пулсан пур ҫыннӑн та хӑйне килӗшекен пӗр-пӗр ӗҫ суйласа илмелле. Ку кӑна ҫителӗксӗр, чуна парса тӑрӑшмалла, ҫитӗнӳсем тумалла, хӑвӑн телейне тупмалла. Вӗрентекен — чи кирлӗ, ҫав вӑхӑтрах кӑткӑс профессисенчен пӗри. Вӑл ҫак тӗнчере кашни ачана хӑйне тупма вӗрентнисӗр пуҫне ытти ҫынна та пулӑшу  кӳме вӗрентет.            Асанкасси вӑтам шкулӗнче ҫакӑн пек вӗрентекен чылай пулнӑ, пур та, пулӗҫ те... Вӗсенчен пӗри — тӑван чӗлхепе литературине вӗрентнӗ  Зоя Николаевна Максимова. Ун ҫинчен пӗр вӗҫӗмсӗр калаҫма та, ҫырма та пулать. Зоя Николаевна Максимова кӑрлач уйӑхӗн 4-мӗшӗнче хамӑр районти Анат Тимӗрчкасси ялӗнч
Хӗн-хурне нумай курнӑ

Хӗн-хурне нумай курнӑ

«Кашни вӑхӑтӑн хӑйӗн илемӗ», — тенӗ  ватӑ ҫынсем.  «Тивӗҫлӗ канӑва тухни  килте  лармаллине пӗлтермест», — теҫҫӗ Хырай Ӗнел ялӗнчи «кӗмӗл» ӳсӗмри хӗрарӑмсем. Ял клубӗнче тата библиотека пунктӗнче иртекен мероприятисене тӑтӑшах  хутшӑнаҫҫӗ вӗсем. Ленинград блокадине тӗппипех татнӑранпа 81 ҫул ҫитнӗ кун аслӑ ӑрури ҫынсемпе Хырай Ӗнел  библиотека пунктӗнче  «Вилӗмсӗр паттӑрлӑх» ятпа калаҫу сехечӗ иртрӗ.  Тӑшман Ленинграда йӗри-таврах хупӑрласа илнӗ, хулана ҫар хатӗрӗсем тата апат-ҫимӗҫ турттарса пымалли ҫулсене татнӑ. Выҫлӑха тӳсеймесӗр хула парӑнасса кӗтнӗ тӑшман, анчах та кӗтсе илеймен. Халӑх хӑрушӑ вилӗме хирӗҫ кар  тӑрса тӑшмана ҫӗнтерме пултарнӑ. Мероприятине хутшӑннӑ ҫынсем Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ тапхӑрӗсене тишкерчӗҫ,  блокада вӑхӑтӗнче пуҫ хунисене асӑнса пӗр минут шӑп т
Хастартарах хутшӑнасса шанатпӑр

Хастартарах хутшӑнасса шанатпӑр

Раҫҫей пенсионерӗсен союзӗ тата ЧР физкультурӑпа спорт министерстви «За активное долголетие» спартакиада ирттерни пирки пӗлтерсех тӑратпӑр. Унта 60 ҫултан иртнӗ арҫынсем, 55 ҫултан аслӑрах хӗрарӑмсем хутшӑнаҫҫӗ. Кӑҫал вӑл январӗн 28-мӗшӗнче пуҫланчӗ. Унта шахмат тата сӗтелҫи теннисӗ енӗпе ӑмӑртмаллаччӗ. Шахматпа (хӑвӑрт выляса) пӗр арҫынпа пӗр хӗрарӑм хутшӑнмаллаччӗ. Шел пулин те, ку вӑйӑпа ӑмӑртӑва каякан хӗрарӑм пулмарӗ. В.Б.Тихонов арҫынсем хушшинче япӑх мар тупӑшрӗ. Округра  шахмат енӗпе ӑмӑртусем сахал иртеҫҫӗ. Ӑна йӗркелеме (хӑвӑрт выляссипе 10 минут) йывӑрах та мар. «Кӗтне» физкультурӑпа спорт комплексӗнче шахмат сехечӗсем те ҫук, фигурӑсем те аслӑрах ӳсӗмрисене тивӗҫтермеҫҫӗ, пӗчӗк. Шахматла хӑвӑрт выляссипе ӑмӑртусем йӗркелес тесен сахалтан та   шахматӑн ятарлӑ
Кире пуканӗсем йӑтса тупӑшрӗҫ

Кире пуканӗсем йӑтса тупӑшрӗҫ

Иртнӗ шӑматкун «Кӗтне» физкультурӑпа спорт комплексӗнче округри шкул ачисем хушшинче кире пуканӗ йӑтас енӗпе ӑмӑрту пулса иртрӗ. Округ пуҫлӑхӗ Н.Н.Раськин, вӗрентӳ пайӗн начальникӗ Н.А.Комиссарова, Чӑваш Республикин чемпионӗ, ӑмӑртӑвӑн тӗп судйи  В.М.Гаврилов ҫамрӑк спортсменсене тупӑшура ҫитӗнӳсем сунчӗҫ. Ӑмӑртусем хӗрӳ иртрӗҫ, кашниех лайӑх кӑтартусемпе палӑрма тӑрӑшрӗ. Арҫын ачасемпе пӗрлех хӗрачасем те ҫӗнтерӳшӗн кӗрешрӗҫ. 50 килограмлӑ виҫере малти виҫӗ вырӑна Анастасия Тимофеева, Софья Воронова, Анна Казакова пайларӗҫ, 55 килограмм таранхи виҫере 1—3-мӗш вырӑнсене Элина Ибрагимова, Диляра Сафьянова, Дарья Арсентьева ҫӗнсе илчӗҫ. Вӗсем 8 килограмм таякан кире пуканӗсем ҫӗклерӗҫ. 60 килограмм таранхи виҫере Айназ Гималдинова, Анастасия Ефремова, Рамина Сатртдинова чи пултаруллис
Округ —  иккӗмӗш вырӑнта

Округ —  иккӗмӗш вырӑнта

Чӑваш Енре ГТО физкультурӑпа спорт комплексне пӗлтӗрхи 4-мӗш кварталта мӗнле ӗҫе кӗртнине хакланӑ. Ҫак рейтингра Елчӗк округӗ малта. Пирӗн округ маларах та иккӗмӗш вырӑнтаччӗ, халӗ те унтан анман. Виҫҫӗмӗш вырӑнта — Етӗрне округӗ. ЧР физкультурӑпа спорт министрӗ Василий Петров палӑртнӑ тӑрӑх, халӑх хушшинче ГТО комплексне аталантарас ӗҫ кӑҫал та пурнӑҫланса пырӗ. Енчен те хальлӗхе республикӑра ҫак нормативсене пурнӑҫламалли 23 лапам ӗҫлет пулсан, ҫитес 3 ҫулта тата 14 ҫакӑн евӗр площадка тума палӑртнӑ. Ҫавӑн пекех кӑҫалтан ГТО комплексне пурнӑҫланӑ тата диспансеризаци витӗр тухнӑ ҫынсен налук вычечӗпе усӑ курма май пурри ҫинчен те ан манӑр.  
О проведении 11-го Всероссийского ежегодного

О проведении 11-го Всероссийского ежегодного

литературного конкурса «Герои Великой Победы-2025» В целях сохранения и увековечения памяти о проявленном героизме советских солдат и мужестве российских воинов, защищавших рубежи Родины, а также военнослужащих, участвовавших в локальных войнах и военных конфликтах, для воспитания у подрастающего поколения чувства патриотизма и гордости за подвиги воинов-героев, для сохранения военно-исторического наследия России организаторы конкурса проводят Всероссийский ежегодный литературный конкурс «Герои Великой Победы-2025» на лучший литературный рассказ, очерк, стихотворение, рисунок, фотографию и текст песни эпического, исторического и военно-патриотического содержания. Информация о конкурсе на сайте: http://героивеликойпобеды.рф https://vk.com/gvp2017 ОРГКОМИТЕТ КОНКУРСА: Союз Писателей Р
Гангрена – хӑрушӑ чир

Гангрена – хӑрушӑ чир

Артерисенче юн чупни пӑсӑлсан гангрена аталанма пултарать. Ку термин вӑл е ку орган типме пуҫланине палӑртать. Некроза пула сиенленнӗ вырӑн кӑвакарса, хуралса пырать. Гангрена ҫын пурнӑҫӗшӗн хӑрушӑ, ҫавӑнпа та ҫакӑн пек органсене операци туса касса илеҫҫӗ. Ытларах чухне гангрена урасем ҫинче аталанать. Кун пек чухне чи малтанах ҫын ура шӑннине, туйми пулнине, ҫак вырӑнти ӳт типнине палӑртать. Майӗпен ура пӳрнисем е пӗтӗм ура лаппи кӑвакарса пыраҫҫӗ, хуралаҫҫӗ. Чир аталанса пынӑҫемӗн ӳт айӗнче наркӑмӑшлӑ япаласем пуҫтарӑнаҫҫӗ. Вӗсем пӗтӗм организма сарӑлма пултараҫҫӗ. Гангрена сӑлтавӗсем: — вырӑнти юн ҫаврӑнӑшӗ пӑсӑлни. Ку чылай чухне сахӑр диабечӗпе, тромбоз пулнипе, инфарктпа е инсультпа ҫыхӑннӑ; — юн тымарӗсене суранлани, лапчӑтни; — вырӑнпа выртакан чирлӗ ҫыннӑн ӳт шӑтни
Ҫар мухтавӗн паллӑ кунӗсем

Ҫар мухтавӗн паллӑ кунӗсем

Февраль, 2. Ҫак кун 1943 ҫулта совет ҫарӗсем Сталинград ҫапӑҫӑвӗнче нимӗҫ фашисчӗсен ҫарӗсене ҫапса аркатнӑ. Февраль, 8. Ҫар топографӗн кунӗ. Февраль, 9. Ҫак кун 1904 ҫулта Раҫҫей крейсерӗ «Варяг» тата «Кореец» канонер кимми Чемульпо бухтинче яппун эскадрипе паттӑррӑн ҫапӑҫнӑ. Февраль, 13. Ҫак кун 1945 ҫулта совет ҫарӗсем Будапешт хулине ирӗке кӑларнӑ. Нимӗҫсем оккупациленӗ Венгрин тӗп хулине илессишӗн пынӑ йывӑр ҫапӑҫусенче пирӗн ҫарсем 80 пин ытла ҫынна ҫухатнӑ. Февраль, 15. Тӑван ҫӗршыв тулашӗнче служба тивӗҫне пурнӑҫланӑ Раҫҫей ҫыннисене асӑнмалли кун. Ҫак кун 1989 ҫулта совет ҫарӗсене Афганистанран кӑларнӑ. Февраль, 16. 1916 ҫулта Николай Николаевич Юденич ертсе пыракан вырӑс ҫарӗсем турккӑсен Эрзерум крепоҫне илнӗ. Февраль, 23. Тӑван ҫӗршыв хӳтӗ-левҫин кунӗ. Ҫак ку
Малтисен ретӗнче

Малтисен ретӗнче

Халӑха спорта явӑҫтарас, сывӑ пурнӑҫ йӗркине тытса пыма хавхалантарас тӗлӗшпе пирӗн республикӑра чылай ӗҫ тӑваҫҫӗ. Уйрӑм муниципалитетсенчен ку енӗпе Патӑрьел, Йӗпреҫ тата Комсомольски округӗсем палӑрнӑ. Пирӗн тӑрӑхра пурӑнакансем ГТО нормативне тултарас енӗпе те иртнӗ ҫул Чӑваш Енре малтисен ретӗнче пулнӑ. Кӑҫал та ҫитӗнӳсемпе савӑнтарасса шанас килет.
2024 ҫул. Мӗнпе асра юлчӗ?

2024 ҫул. Мӗнпе асра юлчӗ?

Июль (Утӑ) 6-мӗшӗнче профсоюзсен «Потому чТо мы вместе» велочупӑвӗ 5-мӗш хут иртнӗ. Унта  Раҫҫейри  22 регионтан 200 ытла спортсмен хутшӑннӑ. 12-мӗшӗнче Питрав кунӗпе пӗрлех Нӗркеҫре ял 425 ҫул тултарнине паллӑ тунӑ. 12-мӗшӗнче Элпуҫ ялӗнче  «Туслӑх» культурӑпа кану паркне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. 17-мӗшӗнче пирӗн округри маттур хӗрарӑмсене Республика кунӗнче иртнӗ «Я—женщина» конкурса хастар хутшӑннӑшӑн сертификатсем панӑ. 26-мӗшӗнче пирӗн округри «Слава картофелю» агрофирма йӑлана кӗнӗ «Уй-хир кунне» йӗркеленӗ. Ун ӗҫне хамӑр тӑрӑхри «иккӗмӗш ҫӑкӑр» ҫитӗнтерекенсем ҫеҫ мар, ытти регионсен представителӗсем те хутшӑннӑ. Август (Ҫурла) 10-мӗшӗнче округра Физкультурник кунне, 11-мӗшӗнче Строитель кунне анлӑн паллӑ тунӑ. 17—18-мӗшӗсенче Шупашкар хули
20 библиотекӑна ҫӗнетнӗ

20 библиотекӑна ҫӗнетнӗ

2020—2024 ҫулсенче пурнӑҫа кӗнӗ «Культура» наци проекчӗ пулӑшнипе Чӑваш Енри 14 муниципаллӑ округра 20 модельлӗ библиотека туса хунӑ. Ҫак кӑтартупа республика Атӑлҫи федераллӑ округӗнче малта пыракансен шутне кӗнӗ. Пурӗ пӗрле библиотекӑсене ҫӗнетме тӗрлӗ шайри бюджетсенчен 206,4 миллион тенкӗ уйӑрнӑ, ҫав шутра: федераци бюджетӗнчен — 135,8 миллион тенкӗ, регион бюджетӗнчен 26,8 миллион тенкӗ, муниципалитетсенчен — 43,7 миллион тенкӗ. Ҫак укҫа-тенкӗпе усӑ курса библиотекӑсене уйрӑм дизайн-проектсемпе илемлетнӗ, кӗнеке фончӗсене ҫӗнетнӗ, ҫӗнӗ йышши хатӗр-хӗтӗрсем вырнаҫтарса лартнӑ. Наци проекчӗпе килӗшӳллӗн Комсомольскинчи тӗп библиотекӑна та чылай улшӑну кӗртнӗ. Сӑн-сӑпатне пӗтӗмпех улӑштарнӑскер, халӗ этнобиблиотека шутланать. Унта чӑваш, тутар, вырӑс культурисен пуян тӗнчипе палла
Мускаври курава  хутшӑннӑ

Мускаври курава  хутшӑннӑ

«Слава картофелю» агрофирма Мускаври «АГРОТЕХ Экспо» выставкӑра хӑйӗн продукцине кӑтартса панӑ. Курава 27 ҫӗршывран 800 ытла ҫын хутшӑннӑ. Выставкӑра агрофирма ертӳҫисем Казахстанпа тата Узбекистанпа Чӑваш Енрен ҫӗрулми вӑрлӑхӗ турттарассине сӳтсе явнӑ, «Магнит», «Лента» тата «Пятерочка» суту-илӳ сечӗсем урлӑ продукцие сутасси ҫинчен килӗшӳсем ҫырнӑ.
Шур халатлисем ӗҫсене пӗтӗмлетнӗ

Шур халатлисем ӗҫсене пӗтӗмлетнӗ

Январӗн 29-мӗшӗнче Комсомольскинчи тӗп больницӑра  округри сывлӑх сыхлавӗн учрежденийӗсем иртнӗ ҫул мӗнле ӗҫлесе пынине пӗтӗмлетнӗ, малашнехи тӗллевсене палӑртнӑ. Пуҫтарӑннисем умӗнче  больницӑн тӗп врачӗ Инна Ефремова отчет туса панӑ. Кӑҫалхи январӗн 1-мӗшӗ тӗлне пирӗн округра 20409 ҫын пурӑнать. Вӗсенчен 16093-шӗ — мӑн ҫынсем, 4310-шӗ — ачасем. Пӗлтӗр 331 ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ,135 ача кун ҫутине килнӗ. Вилекенсенчен ытларахӑшӗ юн ҫаврӑнӑшӗн, нерв системин, усал шыҫӑ чирӗпе аптранӑ. Централизациленӗ больницӑра халӑх сывлӑхне сыхлас, чир-чӗртен сиплес, профилактика ӗҫӗсем тӑвас  тӗлӗшпе 51 тухтӑр, вӑтам сыпӑкри 211 медицина ӗҫченӗ тӑрӑшать. 2024 ҫулта 4  тухтӑра, 9 медсестрана ӗҫе илнӗ. Иртнӗ ҫул район больницине тӗрлӗ ҫӑлкуҫсенчен 239 миллион т
Йывӑрлӑхсем умӗнче пуҫ усман

Йывӑрлӑхсем умӗнче пуҫ усман

Ялта пурӑнакан хӗрӗ кашни кунах ун патӗнче пулсан та кил-тӗрӗшри ӗҫсене хӑйех тума тӑрӑшать вӑл: урай сӗрет, машинӑпа кӗпе-йӗм ҫӑвать, мунча та хутать... Сӑмахӑм манӑн Вутлан ялӗнче пурӑнакан Анфиса Николаевна Морозова пирки пырать. Вӑл февралӗн 1-мӗшӗнче 95 ҫул тултарать. Ҫулне кура мар хӑйне ҫирӗп тытать, тӑнпа калаҫать. Иртнӗ кунсене, уйрӑмах вӑрҫӑ тата ун хыҫҫӑнхи ҫулсене аса илсен куҫӗсем шывланаҫҫӗ. «Хӑлха  витӗрех мар та, ҫанталӑка кура шӑмшак суркалать», — тет юбиляр. Унӑн ашшӗ-амӑшӗ Вутлан ялне пуҫласа яракансенчен пӗрисем пулнӑ. Вӑрманхӗрри Чурачӑк ялӗнчен куҫса килнӗскерсем йывӑҫсем касса, тымарсене кӑкласа тырпул акма ҫӗр хатӗрленӗ. Ялта «Интернационал» ятлӑ колхоз туса хурсан ашшӗ Михаил Антонович унӑн председателӗ пулнӑ. Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ пуҫлансан ашшӗ малтанхи
Тӗрлӗ ыйтусене уҫӑмлатнӑ

Тӗрлӗ ыйтусене уҫӑмлатнӑ

Январӗн 24-мӗшӗнче округри депутатсен Пухӑвӗн черетлӗ — 38-мӗш ларӑвӗ иртнӗ. Кун йӗркинче 4 ыйту пулнӑ. Чи малтанах округ администрацийӗн финанс пайӗн начальникӗ Зульфия Айнетдинова ҫак ыйтусене уҫӑмлатнӑ: 2024 ҫулхи ноябрӗн 26-мӗшӗнче округри депутатсен Пухӑвӗн ларӑвӗнче муниципаллӑ служащисене нумай ҫул ӗҫленӗшӗн пенси парас йӗрке пирки тунӑ йышӑнӑва улшӑнусем кӗртесси; ҫак кунах тунӑ тепӗр йышӑнӑва — округри муниципаллӑ должноҫсенче тата вырӑнти хӑйтытӑмлӑх органӗсенче ӗҫленӗ ҫынсене пенси ҫумне хушма тӳлев парас йӗрке пирки тунӑ йышӑнӑва улшӑнусем кӗртесси. Округ пуҫлӑхӗн ял хуҫалӑхӗ, экономика, пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсем енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ — экономика, пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен пайӗн начальникӗ Фарад Зейнетдинов кун йӗркине кӗртнӗ ытти ыйтусемпе паллаштарнӑ. Ҫапла депутатс
Айӑплисене явап тыттараҫҫӗ

Айӑплисене явап тыттараҫҫӗ

Январӗн 15-мӗшӗнче РФ Следстви комитетне туса хунӑранпа 14 ҫул ҫитрӗ. Ҫавна май Патӑрьелӗнчи районсем хушшинчи следстви уйрӑмӗ 2024 ҫулта туса ирттернӗ ӗҫсене пӗтӗмлетрӗ. РФ Следстви комитетне 2010 ҫулхи декабрӗн 28-мӗшӗнче йышӑннӑ 403 №-лӗ Федераллӑ саккунпа, РФ Президенчӗн 2010 ҫулхи сентябрӗн 27-мӗшӗнчи тата 2011 ҫулхи январӗн 14-мӗшӗнчи Указӗсемпе килӗшӳллӗн туса хунӑ. Унӑн ӗҫӗсене Патӑрьел, Йӗпреҫ, Комсомольски, Шӑмӑршӑ тата Елчӗк районӗсенче пурнӑҫлама Патӑрьелӗн чи районсем хушшинчи следстви уйрӑмне йӗркеленӗ. Паянхи кун унта 6 ҫын ӗҫлет. Вӗсем преступленисене тӗпчесе хӑвӑрт тата пахалӑхлӑ уҫса парас, малтанхи следстви вӑхӑтӗнче саккунлӑха тивӗҫтерес, ҫыннӑн тата гражданинӑн прависемпе ирӗкӗсене хӳтӗлес енӗпе тӑрӑшаҫҫӗ. Преступленисен хӑрушӑ категорийӗсене, тӗслӗх-рен, ҫын вӗ
Йӗлтӗр спорчӗ кӑмӑла ҫӗклет, ҫӗнтерӳ хаваслӑх парнелет

Йӗлтӗр спорчӗ кӑмӑла ҫӗклет, ҫӗнтерӳ хаваслӑх парнелет

Иртнӗ шӑматкун йӗлтӗр спортне кӑмӑллакансем Комсомольски вӑрман уҫланкине йышлӑн пуҫтарӑннӑ. Унта СССР чемпионкине Вера Черновӑна халалланӑ йӑлана кӗнӗ ӑмӑрту иртнӗ.   Округ администрацийӗн вӗренӳ пайӗн начальникӗ Наталия Комиссарова пуҫтарӑннисене спорт уявӗпе ӑшшӑн саламланӑ, Вера Чернован тӗслӗхӗпе хавхаланса дистанцие ӑнӑҫлӑн парӑнтарма, ҫӗнӗ спорт ҫитӗнӗвӗсем тума суннӑ. Ҫак кун сывӑ пурнӑҫ йӗркине юратакан, усӑллӑ та активлӑ канӑва кӑмӑллакан ҫитӗннисем те, шкул ачисем те старта йышлӑн тӑнӑ. Хӗллехи вӑрманта йӗлтӗрпе ярӑнни пурне те савӑк кӑмӑл парнеленӗ. Кашни ӳсӗмре, паллах, ҫӗнтерӳҫӗсене те палӑртнӑ. 2011—2012 ҫулсенче ҫуралнӑ хӗрачасем хушшинчи хӗрӳ тупӑшура П.Семенова пӗрремӗш вырӑна тухнӑ. А.Лукиянова пьедесталӑн иккӗмӗш картлашкине, Е.Быкова виҫҫӗмӗшне хӑпарнӑ.

Юратса та хисеплесе 65 ҫул пӗрле

Хирти Шӑхасан ялӗнче пурӑнакан Клавдия Николаевнӑпа Петр Леонтьевич Автономовсем мӑшӑрланса ҫемье ҫавӑрни февралӗн 1-мӗшӗнче 65 ҫул ҫитет. Вӗсем ачисемпе, мӑнукӗсемпе тата вӗсен ҫемйисемпе, тӑванӗсемпе тимӗр туй кӗрекине ларма хатӗрленеҫҫӗ. Петр Леонтьевичпа Клавдия Николаевна Хир ти Шӑхасан ялӗнчех ҫуралса ӳссе хӑйсен юратӑвне тупнӑ. 65 ҫул каялла вара ҫемье чӑмӑртаса пӗр-пӗрне юратса, хисеплесе пурӑнма тупа тунӑ. 65 ҫул… Вӑхӑт иртни сисӗнмест те иккен. Тин ҫеҫ илемлӗ сӑн-питлӗ, яштак пӳ-силлӗ ҫамрӑк хӗрпе каччӑ ҫемье ҫавӑрчӗҫ. «Ӑмсанса та савса пӑхса юлатчӗҫ килӗшӳллӗ мӑшӑр ҫине ял ҫыннисем», — тесе каласа параҫҫӗ вӗсене паллаканӗсем. Сӑмах май, вӗсем хитрелӗхне, сатурлӑхне халӗ те ҫухатман-ха. Петр Леонтьевич март уйӑхӗнче 91 ҫул тултарать. 45 ҫула яхӑн вӑл машина рульне алӑра

Асламӑшӗн наградине – мӑнукне

Январӗн 20-мӗшӗнче райпора ҫавра сӗтел тавра тӗлпулу иртрӗ. Унта Екатерина Павловна Волкован (Казакован) тӑванӗсемпе ӗҫтешӗсем пуҫтарӑнчӗҫ, ҫав шутра: мӑнукӗ Павел, пӗртӑванӗ Петр, ытти ҫывӑх ҫыннисем, райпо ӗҫченӗсем, ветеранӗсем. Вӗсем пулни-иртнине аса илчӗҫ, тӗрлӗ ҫулсенчи сӑн ӳкерчӗксен куравӗпе паллашрӗҫ. Екатерина Павловна потребительсен кооперацийӗн историйӗнче курӑмлӑ йӗр хӑварнӑ. Пӗлтӗрхи октябрь уйӑхӗнче вӑл ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитрӗ. Аслӑ Ҫӗрпӳелӗнчи шкула пӗтернӗ хыҫҫӑн вӑл «Красный Октябрь» колхозра ӗҫлеме пикеннӗ. Шӑпа ӑна пирӗн вӗҫӗ-хӗррисӗр ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗсене илсе ҫитернӗ. Вӑл Оренбург облаҫӗнчи Орск хулинче каменщицӑра, кӗнеке магазинӗнче кассирта, ресторанта лоточницӑра, Красноводск хулинчи 5 №-лӗ автобазӑра диспетчерта ӗҫленӗ. 1959 ҫулта пурнӑҫне Комсомольски
Асӑну

Асӑну

Январӗн 27—28-мӗшӗсем пирӗн округ историйӗнче паллӑ пулӑмсемпе палӑрса тӑраҫҫӗ. Шӑпах ҫак кунсенче 1921 ҫулта Аслӑ Каҫал ялӗнче хресченсен пысӑк  пӑлхавӗ пулса иртнӗ. Кун пирки юлашки ҫулсенче район хаҫатӗнче чылай материал пичетленчӗ. Пӑлхав вӑхӑтӗнче вилнӗ В.С.Аржанухина, К.И.Кречетниковӑна, С.С.Новикова, Д.Д.Павлова, А.В.Соловьева, К.Е.Петропавловскине асӑнса Комсомольскинче палӑк пур. Анчах та ун ҫинче А.С.Максимов ячӗ ҫук. Александр Семенович Аслӑ Каҫал ялӗнче 1886 ҫулта ҫуралнӑ. Пуян пурӑнакан ҫын пулнӑ вӑл. Аслӑ Каҫалти пасара тата хупахсем тытса тӑнӑ. Пасар лаптӑкӗнчех хӑй укҫипе хресченсем валли часовня та туса лартнӑ. Ялта ытти ыркӑмӑллӑх ӗҫӗсем те нумай тунӑ. «Чаппан вӑрҫи» вӑхӑтӗнче вулӑсри кооператив председателӗнче ӗҫленӗ. Вӑл чиркӳ ҫывӑхӗнче пурӑннӑ. Пуян пулнипе хр

Ентеше асра тытса — турнир

Шурут вӑтам шкулӗн спорт за- лӗнче Шурут ял тӑрӑхӗн тата Комсомольски районӗн хисеплӗ гражданинне Алексей Ершова халалласа волейбол турнирӗ ирттернӗ. Алексей Никифорович «Урожай» колхоза 1985 ҫултанпа нумай ҫул ертсе пынӑ, тӗрлӗ шайри депутат пулнӑ, ял-йыш ӑна хисепленӗ. Унӑн хастарлӑхӗпе пуян опычӗ чылай ҫынна ӗҫре ҫитӗнӳсем тума хавхалантарнӑ. Турнир пуҫланиччен унпа пӗрле ӗҫленисем тата унӑн юлташӗсем Алексей Ершов пултаруллӑ ертӳҫӗ, ырӑ чунлӑ ҫын пулнине аса илнӗ. Ӑмӑртӑва 4 команда хутшӑннӑ. Вӑйӑ хӗрӳ те интереслӗ иртнӗ. Патӑрьел округӗнчи Аслӑ Арапуҫ ялӗн команди пурне те кая хӑварса турнирӑн ҫӗнтерӳҫи пулса тӑнӑ. Округри ял хуҫалӑх предприятийӗсен ертӳҫисен команди иккӗмӗш вырӑна тивӗҫнӗ. Округри вӗренӳ учрежденийӗсен директорӗсен команди вара пьедесталӑн виҫҫӗмӗш картлашкине
Маммограф тӗрӗслет

Маммограф тӗрӗслет

Куҫса ҫӳрекен маммографсем республикӑри 7200 яхӑн хӗрарӑма  тӗрӗсленӗ. Хӗрарӑмсене аптратакан усал шыҫӑсенчен чи анлӑ сарӑлни - сӗт парӗн ракӗ. Ҫулсеренех ҫак чирӗн 500-е яхӑн тӗслӗхне палӑртаҫҫӗ. Чире малтанхи тапхӑртах асӑрхани ӑна сиплессине чылай ҫӑмӑллатать. Хальхи маммографсем чире хӑвӑрт тупса палӑртма пулӑшаҫҫӗ. Тӗрӗслеве 40 ҫултан аслӑрах хӗрарӑмсем икӗ ҫулта пӗр хутчен тухма пултараҫҫӗ. Унта вырӑнти фельдшер, пӗтӗмӗшле практика тухтӑрӗ, участок службин специалисчӗсем урлӑ ҫырӑнма пулать. 2024 ҫулта Республикӑн онкологи диспансерӗн куҫса ҫӳрекен маммографӗсем 221 вырӑна ҫитсе тӗрӗслев ирттернӗ. Пӗтӗмпе 11 округри 7198 хӗрарӑма пӑхнӑ, 26 хӗрарӑмӑнне усал шыҫӑ тупса палӑртнӑ. 
Невостребованная земля перейдет государству

Невостребованная земля перейдет государству

С 1 января 2025 года невостребованные земельные доли стали муниципальной собственностью. Невостребованная доля — это фактически бывшая колхозная земля, перешедшая в собственность гражданам, но права на которую до сих не были зарегистрированы в Едином государственном реестре недвижимости. «Сейчас органам местного самоуправления не придется обращаться в суд с требованием о признании права муниципальной собственности на земельные доли, которые являются невостребованными. Все будет гораздо проще и быстрее. Это позволит вовлечь в сельхозоборот заброшенные земельные участки, которые не нужны своим владельцам. Земля, которая годами простаивала, может приносить доход», — подчеркнула руководитель Управления Росреестра по Чувашии Екатерина Карпеева. Государственная регистрация права муници
Рейтингра малтисен ретӗнче

Рейтингра малтисен ретӗнче

Чӑваш Ен Наци экологи рейтингӗнче федерацин Атӑлҫи округӗн чи малти регионӗ шутланать. Ҫак списока хатӗрлемешкӗн 2024 ҫулхи кӗркуннехи пӗтӗмлетӗвӗсене пӑхса тухнӑ. Ҫӗршывӗпе вара пирӗн республика 7-мӗш вырӑнта. Рейтинга Пӗтӗм Раҫҫейри «Симӗс патруль» общество организацийӗ 2007 ҫултанпа хатӗрлет. Юлашки 5 ҫулта Чӑваш Ен хӑйӗн кӑтартӑвӗсене 20 пункт чухлӗ   лайӑхлатнӑ (2020 ҫулхи кӗркунне 62-мӗш пулнӑ, 2024 ҫулхи кӗркунне вара — 82-мӗш). «Чӑнах та, иртнӗ кӗркунне экологи мероприятийӗ чылай пулчӗ, республикӑра пурӑнакансем  вӗсене хастар хутшӑнчӗҫ. «Вӑрмана упрар» акци, «Симӗс Раҫҫей» субботник, ҫӑлкуҫсене хӑтлӑлатасси тата ытти те... Каяшсене уйӑрса пуҫтарассипе халӑхпа пысӑк ӗҫ ирттеретпӗр, ҫӗнӗ экоҫулсем уҫатпӑр», — тенӗ  ЧР ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министрӗ Эмир Б
Уважаемые работодатели!

Уважаемые работодатели!

Комсомольский кадровый центр «Работа России» информирует, что с 1 января 2024 года вступила в силу новая редакция Федерального закона от 12 декабря 2023 г. №565-ФЗ «О занятости населения в Российской Федерации». Следует обратить особое внимание на статью 53, которая целиком посвящена обязанности работодателей по информированию государственной службы занятости. Отличительной особенностью нововведений является регламентирование сроков предоставления информации. В частности, предусмотрено, что:  о выполнении квоты для приема на работу инвалидов работодатель обязан информировать государственную службу занятости ежемесячно не позднее 10-го числа месяца, следующего за отчетным;  о наличии свободных рабочих мест и вакантных должностей - в течение пяти рабочих дней со дня появл
С января увеличились пособии

С января увеличились пособии

В новом году увеличены размеры детских пособий, в том числе единого пособия, которое зависит от прожиточного минимума. Он в республике с 1 января 2025 года увеличился на 1924 рубля для детей и на 2163 рубля для беременных женщин, и составил 14965 рублей, 16817 рублей в месяц соответственно. Поэтому Отделение СФР по Чувашской Республике в январе в беззаявительном порядке повысило размер единого пособия на детей в возрасте до 17 лет и беременным женщинам. Увеличенное пособие за январь поступит на карты МИР 44 тысячам семей Чувашии 3 февраля. Семьям, впервые обратившимся за получением единого пособия в январе 2025 года, выплата будет осуществлена в новом размере уже в январе. Право семьи на выплату единого пособия из-за повышения величины прожиточного минимума не пересматривается, п
Икӗ хут салют парса асӑнӗҫ

Икӗ хут салют парса асӑнӗҫ

1943 ҫулхи январӗн 13-мӗшӗнче Ленинград блокадине татас енӗпе «Искра» операци пуҫланнӑ. Анчах ӑна татма вара тепӗр ҫултан ҫеҫ, январӗн 27-мӗшӗнче май килнӗ. Ҫак куна федераллӑ саккунпа Раҫҫей Ҫар Мухтавӗн кунӗ тесе палӑртнӑ. Смольнӑйтан палӑртнӑ тӑрӑх ҫак кун икӗ хутчен салют парса асӑнаҫҫӗ. Малтан кӑнтӑрла тӗлӗнче Петропавловск крепоҫӗнчи Нарышкин бастионӗнче тупӑран персе салют параҫҫӗ. Каҫхине 21 сехетре ҫав крепоҫранах 12 орудирен 30 хутчен залп янӑрӗ, фейерверксем пулӗҫ. Ленинград блокади Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ историйӗнче паллӑ вырӑн йышӑнать. Вӑл 1941 ҫулхи сентябрь уйӑхӗнче пуҫланнӑ, 1944 ҫулхи январӗн 27-мӗшӗнче ҫеҫ хулана ирӗке кӑларнӑ. 872 кун ҫак хулари халӑх блокадӑра асапланнӑ. Йывӑр условисенче пурӑнса 1093842 ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Апат-ҫимӗҫ пулманни, хӗллехи сивӗ хват
2024 ҫул. Мӗнпе асра юлчӗ?

2024 ҫул. Мӗнпе асра юлчӗ?

12—13-мӗшӗсенче Урмаел вӑтам шкулӗнче «Ҫулталӑк вӗрентекенӗ — 2024» конкурсӑн муниципаллӑ тапхӑрӗ иртнӗ.  Унта Тукай Мишер вӑтам шкулӗнче акӑлчан чӗлхине вӗрентекен Г.М.Хайртдинова ҫӗнтернӗ. 15—17-мӗшӗсенче Раҫҫей Президенчӗн суйлавӗ иртнӗ. Пирӗн округра пурӑнакан списока кӗртнӗ суйлавҫӑсен 96,7 проценчӗ хутшӑннӑ. Вӗсенчен ытларахӑшӗ Владимир Путиншӑн (89,77 процент) сасӑланӑ. 27-мӗшӗнче Пӗтӗм тӗнчери Театр кунне халалласа «Театральная рампа» конкурс-фестиваль иртнӗ. Апрель (Ака) Комсомольски 2-мӗш вӑтам шкулӗн кадечӗсем Мускавра иртнӗ «Смотр строя и песни. Марш Победителям!» конкурса хутшӑннӑ. Раҫҫейӗн тӗрлӗ регионӗсенчи 35 команда хушшинче тупӑшса ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнӑ. 12-мӗшӗнче «Сельский перепляс — 2024» конкурс-фестиваль иртнӗ. Унта вӗренӳ учрежденийӗсенчи ҫамрӑк
Кӑмӑлтан пулӑшаҫҫӗ

Кӑмӑлтан пулӑшаҫҫӗ

«Хамӑрӑннисене пӑрахмастпӑр», — теҫҫӗ округра пурӑнакансем. Ҫӗнӗ ҫул пуҫлансанах территори уйрӑмӗсенче пурӑнакансем ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакансене пулӑшас енӗпе малалла ӗҫлеме пуҫланӑ. Ял ҫыннисем маскировка сеткисем ҫыхаҫҫӗ, дронсенчен сыхланмалли утиялсем ҫӗлеҫҫӗ, окоп ҫуртисем тӑваҫҫӗ. Ӑшӑ тумтирсемпе, строительство материалӗсемпе, ҫарта усӑ курмалли техника хатӗр-хӗтӗрӗпе, медикаментсемпе тивӗҫтерес тесе те тимлеҫҫӗ. Шкул ачисем ҫырнӑ ҫырусем салтаксен чун-чӗрисенче ӑшӑ туйӑм ҫуратма пулӑшаҫҫӗ. Ялсенче пурӑнакансем аякри ентешӗсене ҫӗнтерӳпе таврӑнма ӑнӑҫу сунаҫҫӗ. Ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакансем тав туни ҫынсене хавхалантарать.
Ырӑ-сывӑ таврӑнччӑр

Ырӑ-сывӑ таврӑнччӑр

Пирӗн тӑрӑхра ҫуралса ӳснӗ салтаксем Украинӑри ятарлӑ ҫар операцийӗнче паттӑрлӑхпа хӑюлӑх кӑтартаҫҫӗ, Тӑван ҫӗршыва тивӗҫлипе сыхлаҫҫӗ. Нумаях пулмасть округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин тата Комсомольски тата Елчӗк округӗсен ҫар комиссарӗ Сергей Данилов Тутар Шурут ялӗнче ҫуралса ӳснӗ, ятарлӑ ҫар операцийӗнче пуҫ хунӑ Сагит Хуснетдиновӑн мӑшӑрӗпе ывӑлне ӗмӗрлӗх упрама салтак ҫапӑҫу хирӗнче тивӗҫнӗ Паттӑрлӑх орденне панӑччӗ. Ҫак кунсенче Аслӑ Чурачӑкра ҫуралса  ӳснӗ Сергей Ефремов ятарлӑ ҫар операцийӗнче «Хӑюлӑхшӑн» медале тивӗҫни ҫинчен хыпар ҫитрӗ. Пиртен аякра Тӑван ҫӗршыва сыхлакан ытти ентешсем хушшинче те наградӑсене тивӗҫнисем пур. Вӗсене пурне те ырӑ-сывӑ таврӑнма ӑнӑҫу сунатпӑр.
Мобильлӗ бригада пулӑшать

Мобильлӗ бригада пулӑшать

Комсомольскинчи халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрта темиҫе ҫул ӗнтӗ мобильлӗ бригада ӗҫлет. Вӑл пулӑшнипе ватӑсене ятарлӑ транспортпа медицина учрежденийӗсене турттараҫҫӗ. 65 ҫула ҫитнӗ граждансем, хӑйсем тӗллӗн медицина учрежденине ҫитеймеҫҫӗ пулсан, участок терапевтӗнчен е социаллӑ пулӑшу кӳрекен центрӑн специалистӗнчен пулӑшу ыйтма пултараҫҫӗ. Ҫавӑн пекех чире пула тухса ҫӳреймен ҫын валли те ятарлӑ транспорт чӗнме май пур. Медицина учрежденине илсе ҫитерсен те ветерансене тимлӗхсӗр хӑвармаҫҫӗ. Социаллӑ ӗҫчен вӗсене анализсем пама, флюорографи, рентгенографи е электрокардиограмма тума кабинетсем тӑрӑх ертсе ҫӳрет.     Пӗлтӗр ҫулталӑк тӑршшӗпе мобильлӗ бригада Комсомольскинчи тӗп больницӑна пурӗ 22 ватӑ ҫынпа инвалида илсе ҫитернӗ. Уйрӑмах Шурут территори уй
Ферма ӗҫӗпе паллашнӑ

Ферма ӗҫӗпе паллашнӑ

«Восток» ял хуҫалӑх кооперативӗ округра выльӑх-чӗрлӗх енӗпе ӑнӑҫлӑ ӗҫлекен хуҫалӑхсенчен пӗри. Кунта мӑйракаллӑ шултра выльӑх шучӗ 831  пуҫ. Вӗсенчен 293-шӗ сӑвакан ӗнесем.  Округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин, ял хуҫалӑх, экономика, ҫӗр тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен уйрӑмӗн ял хуҫалӑх  тата экологи пайӗн начальникӗн  ӗҫӗсене пурнӑҫлакан Минзаит Зайнуллин  округра чи нумай выльӑх тытакан хуҫалӑхӑн Хырхӗрринчи фермине ҫитсе курнӑ. Вӗсем выльӑх-чӗрлӗх мӗнле хӗл каҫнипе интересленнӗ. Хуҫалӑхра выльӑх апачӗ ҫителӗклӗ хатӗрленӗ, продуктивлӑх та    аван.
Ҫӗнӗ ертӳҫӗ тӗллевсем палӑртнӑ

Ҫӗнӗ ертӳҫӗ тӗллевсем палӑртнӑ

Чӗчкен территори уйрӑмне Р.Н.Жукова ертсе пыма тытӑннӑ. Рева Николаевна малтан 20 ҫул ытла шалти ӗҫсен системинче тӑрӑшнӑ. Ҫак кунсенче вӑл Аслӑ Чурачӑк тата Чӗчкен ялӗсенчи тӗн, вӗрентӳ, сывлӑх сыхлавӗн, культура ӗҫченӗсемпе, ялсен старостисемпе  канашлу ирттернӗ. Унта малашне вырӑнти инфраструктурӑна аталантарас енӗпе пурнӑҫламалли ӗҫсене, обществӑлла мероприятисем йӗркелессине тата ытти ҫивӗч ыйтусене пӑхса тухнӑ. Канашлу ӗҫне муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Н.Н.Раськин хутшӑннӑ, ҫӗнӗ ертӳҫӗне ӗҫре ӑнӑҫусем суннӑ.
Ҫемьесемшӗн курӑмлӑ пулӑшу

Ҫемьесемшӗн курӑмлӑ пулӑшу

Кӑҫалтан ҫӗршывра ҫӗнӗ наци проекчӗ    «Ҫемье» ӗҫлеме пуҫлать. Унпа килӗшӳллӗн Чӑваш Енре ҫемье хаклӑхӗсене пропагандӑлас, ачасемпе амӑшӗсене хӳтӗлес, ачаллӑ ҫемьесене тата аслӑ ӑру ҫыннисене пулӑшас тӗллевпе тӗрлӗ ӗҫсем пурнӑҫлама палӑртнӑ. Вӑл ҫавӑн пекех ачаллӑ ҫемьесене паракан пулӑшу мерисене те пӗрлештерсе тӑрӗ. «Ҫемье» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн кӑҫалтан пуҫласа ачасемшӗн паракан пӗрлӗхлӗ пособи 14,8 процент ӳснӗ. Енчен те ҫемьере тата ачасем ҫуралчӗҫ пулсан, вӗсемшӗн те пособие аслисемшӗн паракан шайра тӳлеме тивӗҫ. Ҫавӑн пекех кӑҫалтан иккӗмӗш тата малаллахи ачасемшӗн усӑ курма пулакан налук вычечӗн суммине ӳстернӗ. Халӗ вӑл иккӗмӗш ачашӑн 2800 тенкӗпе, виҫҫӗмӗш тата малаллахисемшӗн 6000 тенкӗпе танлашать. Унсӑр пуҫне вычет илме пулакан тупӑш шайне те 350 пин тенкӗрен 450 пин т
Кӑшарни уявне паллӑ тунӑ

Кӑшарни уявне паллӑ тунӑ

Христос тӗнне тытса пыракансем январӗн 19-мӗшӗнче Кӑшарни уявне паллӑ тунӑ. Республикӑра ҫак кун шыва кӗме 107 вырӑн хатӗрленӗ. Вӗсенче 19 пин ытла ҫын шыва кӗрсе тасалнӑ. Пирӗн округра та ҫак тӗллевпе Александровка, Асанкасси, Ҫӗнӗ Мӑрат ялӗсенчи таса ҫӑлкуҫсемпе, Хирти Ӗнел, Аслӑ Чурачӑк ялӗсенчи купельсемпе усӑ курнӑ. Кӑшарни кунӗнче шыва кӗрекенсем пирӗн округра та чылайӑн пулнӑ.
Ӗҫ укҫисем ӳснӗ

Ӗҫ укҫисем ӳснӗ

Чӑваш Енре январӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа бюджет сферинче ӗҫлекенсен ӗҫ укҫине 8,1 процент чухлӗ индексациленӗ. Ҫапла майпа вӗренӳ, сывлӑх сыхлавӗ, культура, социаллӑ  хӳтлӗх тата халӑха ӗҫпе тивӗҫтерес, физкультурӑпа спорт сферисенчи патшалӑх тата муниципалитет учрежденийӗсенче тӑрӑшакан 71 пин ытла ҫыннӑн ӗҫ укҫи ӳснӗ. Ҫав вӑхӑтрах чи пӗчӗк шалу илекенсен те тупӑшӗ пысӑкланнӑ, мӗншӗн тесен кӑҫал унӑн шайӗ 16,6 процент ӳссе 22440 тенке ҫитнӗ.
Республика Пуҫлӑхӗн стипендине тивӗҫнӗ

Республика Пуҫлӑхӗн стипендине тивӗҫнӗ

Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ Олег Николаев  пултаруллӑ 1000 ҫамрӑк 2025 ҫулта 2500-шер тенкӗ стипенди илсе тӑрасси ҫинчен йышӑну тунӑ. Вӗренӳре, обществӑлла ӗҫсенче, спортра, культурӑра палӑрнисем хушшинче пирӗн округри яш-кӗрӗм те пур. Яланхи пекех стипендиатсем хушшинче шкулта вӗренекенсем ытларах. Вӗсем: Комсомольски 2-мӗш вӑтам шкулӗнчи Дарья Арсентьева, Дмитрий Анисимов, Татьяна Григорьева, Кирилл Кузьмин, Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗн вӗренекенӗ Ангелина Павлова, Комсомольскинчи искусствӑсен ача-пӑча шкулӗн воспитанникӗсем Валерия  Григорьевӑпа Кристина Краснова, «Молодая гвардия Единой России» обществӑлла организацин членӗсем Ярослав Григорьев, Диана Басникова, Дарья Вунберова, ачасемпе ҫамрӑксен «Движение первых» юхӑмӑн участникӗ Дарья Ульдина, Аслӑ Чурачӑк вӑтам шкулӗнчи Д
Килӗшӳллӗн тапать ик чӗре

Килӗшӳллӗн тапать ик чӗре

50 ҫул пӗр-пӗрне юратса, хисеплесе, ӑнланса, килӗштерсе пурӑнаҫҫӗ пирӗн ытарайми ҫыннӑмӑрсем — Комсомольски ялӗнче пурӑнакан Зинаида Михайловнӑпа Петр Исаевич Герасимовсем. Вӗсем 1975 ҫулхи январӗн 21-мӗшӗнче туй туса мӑшӑрланнӑ. Петр Исаевич 1951 ҫулхи октябрӗн 20-мӗшӗнче Комсомольски районӗнчи Аслӑ Чурачӑк ялӗнче кун ҫути курнӑ. Ҫичӗ ҫул тултарсан ҫак ялти шкула кайнӑ. Ҫамрӑклах ашшӗсӗр тӑрса юлнипе мӗн пӗчӗкрен ӗҫе кӳлӗнме тивнӗ, амӑшне, Ольга Сергеевнӑна, пӗчӗк шӑллӗпе йӑмӑкӗсене ура ҫине тӑратма пулӑшнӑ, Казахстанра тракториста вӗреннӗ. 18 ҫул тултарсан икӗ ҫул хӗсметре тӑнӑ. Ҫартан таврӑнсан районти тӗрлӗ организацисенче водительте тӑрӑшнӑ. Ӗҫ ветеранӗ сумлӑ ята тивӗҫнӗскерӗн Хисеп хучӗсен шучӗ те ҫук. Зинаида Михайловна вара 1952 ҫулхи декабрӗн 28-мӗшӗнче Хирти Выҫли ялӗнче ҫ

Курав уҫӑлнӑ

ЧР Патшалӑх Канашӗнче пирӗн ентешӗн, ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗн Василий Васильевӑн выставки уҫӑлнӑ. Унта автор тӗрлӗ ҫулсенче ӳкернӗ картинӑсемпе паллашма пулать. Вӗсенчен чылайӑшӗнче ӳнерҫӗ Чӑваш Енри тата Комсомольски округӗнчи тӗрлӗ вырӑнсене сӑнланӑ, ҫутҫанталӑкӑн илемне кӑтартса панӑ.  ЧР Патшалӑх Канашӗн председателӗ Леонид Черкесов Василий Софронович чӑваш культурине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнине палӑртса ӑна Тав хучӗпе чысланӑ, пултарулӑхра малашне те ӳсӗмсем тума суннӑ. (ХАМӐР ИНФ.).
Вӑрҫӑ паттӑрӗсем, тыл ӗҫченӗсем пирки каласа парар

Вӑрҫӑ паттӑрӗсем, тыл ӗҫченӗсем пирки каласа парар

Хаҫатӑн иртнӗ номерӗсенче пирӗн районта ҫуралса ӳснӗ, Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра Совет Союзӗн Геройӗ ята тивӗҫнӗ К.Антонов, Г.Габайдуллин, И.Кабалин, Г.Чернов паттӑрсем пирки каласа панӑччӗ. Халӗ сӑмах Ф.Н.Чернов пирки пулӗ. Федор Николаевич Чернов Вӑл 1918 ҫулхи июнӗн 26-мӗшӗнче Асанкасси ялӗнче ҫуралнӑ. 1940 ҫулта ӑна Хӗрлӗ Ҫара илнӗ. Федор Николаевич ҫарпа пехота училищине вӗренсе пӗтернӗ. Ӑна лейтенант званийӗ панӑ. 1942 ҫулта вӑрҫа кӗнӗ. 117-мӗш дивизин 240-мӗш стрелковӑй полкӗн  танксене хирӗҫ тӑракан ротӑри взвод командирӗ пулса ҫапӑҫнӑ. 1944 ҫулхи июлӗн 29—30-мӗшӗсенче ҫӗрле тӑшман артиллерийӗ, миномечӗсем, пулемечӗ- сем пӗр чарӑнми персе тӑнине пӑхмасӑр Ф.Чернов взвочӗ чи малтисен шутӗнче Висла юханшывӗ урлӑ ишсе каҫнӑ, тӳрех ҫапӑҫӑва кӗнӗ. Нимӗҫ фашисчӗсем пӗр талӑ
Салтакпа тӗл пулнӑ

Салтакпа тӗл пулнӑ

Январӗн 18-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Кипеҫ культура ҫуртӗнче ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакан ентешпе тӗлпулу ирттернӗ. Салтак ачасене ҫарти пурнӑҫ ҫинчен каласа панӑ, Тӑван ҫӗршыва юратмаллине, пурин те халӑх умӗнчи ҫар тивӗҫне чыслӑн пурнӑҫламаллине палӑртнӑ. Аякри ҫӗрте тӑванӗсенчен е пач палламан ачасенчен ҫыру илсен салтаксем питӗ савӑнни, тӑван кил ӑшшине туйса илни ҫинчен каланӑ, малашне те СВОна хутшӑнакансем патне ӑшӑ ҫырусем ҫырма ыйтнӑ. Ачасем те, ҫитӗннисем те ҫар ҫыннин сӑмахӗсене питӗ тимлӗн итленӗ, ыйтусем парса кӑсӑклантаракан самантсене уҫӑмлатнӑ. Тӗлпулура вӗсем паттӑрсем пирӗн хушӑрах пулнине, хӑюлӑхпа хастарлӑх, патриотлӑх паянхи кун питӗ пӗлтерӗшлине курса ӗненнӗ. Вӗсем хӑюллӑ ентеше тӑшмана часрах ҫӗнтерсе ыррӑн-сыввӑн киле таврӑнма суннӑ.

Хастар бригадир пулнӑ, ӗҫри ҫитӗнӳсемпе палӑрнӑ

Иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсем ҫитиччен «Красный Октябрь» колхоз ял хуҫалӑхӗн производство кӑтартӑвӗсемпе районта ҫеҫ мар, республикӑра та палӑрса тӑнӑ. Ҫитӗнӳсене вара хуҫалӑхра ӗҫлекенсем тунӑ. Ҫавӑн пек ҫынсенчен пӗри Лев Яковлевич Чернов тесе ҫирӗплетсех калама пулать. 1965 ҫулта  шкул пӗтернӗ хыҫҫӑн Йӑвашкел каччи Казахстан тӑрӑхне тухса каять. Унти СПТУра  тракторист-машинист специальноҫне алла илет. Тӑван  тӑрӑха таврӑнсан пӗр вӑхӑт Патӑрьелӗнчи «Сельхозтехника» пӗрлешӳре механизатор пулса ӗҫлет. 1969 ҫулта ӑна тӑван ялти «Красный Октябрь» колхозра трактор шанса параҫҫӗ. Совет ҫарне кайиччен Лев унпа ӗҫлет.  Ҫарта чӑваш каччи хӑйне лайӑх енчен ҫеҫ кӑтартать. 1970 ҫулта ӑна В.И.Ленин 100 ҫул тултарнӑ ятпа «Ҫарти хастарлӑхшӑн» медальпе чыслаҫҫӗ. Салтакран таврӑнсан

Ахаль ларма юратмасть

Юр ҫукаланӑ  та Елизавета Игнатьевна майпен кӑштӑртаткаласа картишне тухрӗ. Кӗреҫе тытса ӗҫлеме пуҫларӗ. Пилӗкӗ  ыраткалать  пулин те ӗҫсӗр ларас килмест унӑн. Кӑҫал 88 ҫул тултарчӗ те шӑмшакӗ ҫанталӑк пӑсӑлнине аванах систерет. Ывӑлӗ  хамӑрах юр уҫатпӑр тесе каланине те итлемерӗ. Пӗтӗм пурнӑҫне ӗҫре ирттернӗ те, халӗ те выртса тӑрас килмест унӑн, кил-тӗрӗшре мӗнпе те пулин пулӑшасшӑн. Ҫу кунӗсенче пахчана тухать. Ҫӗнӗ Шӑхран хӗрӗ пулнӑ вӑл. Ачалӑхӗ Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ ҫулӗсене лекнӗ, йывӑрлӑхсем нумай курма тивнӗ. Вӑрҫӑ хыҫҫӑнхи ҫулсенче те ҫӑмӑл килмен. Хӗр ҫамрӑклах Комсомольскинчи Ленин ячӗллӗ колхозра дояркӑра ӗҫлеме пуҫланӑ. Ӗҫ условийӗсем вӑл вӑхӑтра питӗ йывӑр пулнӑ. Пурне те алӑ вӑйӗпе тума тивнӗ. Ферма ҫуртӗнчех ҫӗр каҫнӑ. Ӗнесем пӑруланӑ вӑхӑтра йӗрк
Юрӑсем кашнин чунне ҫывӑх

Юрӑсем кашнин чунне ҫывӑх

Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин ҫулталӑкне халалласа районти тӗп библиотекӑра литературӑпа музыка сехечӗ ирттернӗ. Ӑна композитор, педагог, «Пилеш» ансамбль ертӳҫи Михаил Бархонов пуҫарнипе йӗркеленӗ. Мероприяти пуҫламӑшӗнче Валентина Боровкова библиотекарь Михаил Владимировичӑн пурнӑҫӗпе тата ӗҫӗ-хӗлӗпе кӗскен паллаштарнӑ. Вӑл Тӑманлӑ Выҫли ялӗнче ҫуралнӑ. Унӑн амӑшӗ те, ашшӗ те юрӑ-кӗвӗ тӗнчипе туслӑ пулни  М.Бархоновӑн пурнӑҫ ҫулӗ ҫине витӗм кӳнех. Вӑл 40 ҫул ытла шкулта музыка вӗрентет, ачасене юрӑ-кӗвӗпе туслашма пулӑшать. Ҫак кун библиотекӑна куракансем йышлӑн пуҫтарӑннӑ, ҫав шутра ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнса пуҫӗсене хунӑ ентешсен амӑшӗсене те унта йыхравланӑ. «Пилеш» ансамбле ҫӳрекенсем Тӑван ҫӗршыв, Раҫҫей, унӑн паттӑрӗсем ҫинчен сӑвӑсем каланӑ, юрӑсем шӑрантарнӑ. Тӑван ҫӗршывшӑн

Вӑйлисем палӑрнӑ

Нумаях пулмасть «Кӗтне» физкультурӑпа спорт комплексӗнче муниципаллӑ округри шкул ачисем хушшинче сӗтелҫи теннисӗ енӗпе ӑмӑрту иртнӗ.  Унта 11 шкул команди хутшӑннӑ. Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗнче вӗренекенсем пысӑк ӑсталӑх кӑтартса ҫӗнтерӳҫӗсем пулса тӑнӑ. Комсомольски 2-мӗш вӑтам шкулӗнчи ачасем иккӗмӗш пулнӑ. Виҫҫӗмӗш вырӑна Тукай Мишер вӑтам шкулӗн команди ҫӗнсе илнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене медальсемпе Хисеп грамотисем парса чысланӑ.

Аппа тӗрри

Кӑҫалхи январӗн 2-мӗшӗнче пирӗн юратнӑ аппа Людмила Михайловна Макарова (хӗр чухнехи хушамачӗ Комиссарова) ӗмӗрлӗхех пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑранпа 4 ҫул ҫитрӗ. Вӑхӑт сисӗнмесӗрех иртет, анчах та вӑл пирӗнпе пӗрлех пурӑннӑ пек туйӑнать, аса илтерсех тӑрать. Вӑл ӑсталанӑ япаласем, ырӑ кӑмӑлӗ асран тухмаҫҫӗ. Уйрӑмах пирӗн пӳртри залра ҫакӑнса тӑракан пысӑк тӗрӗ. Ӑна вӑл мана асӑнмалӑх панӑччӗ. Виличчен пӗрре мана шӑнкӑравласа ҫав тӗрӗ пирки ыйтнӑччӗ, ӑна ӑҫта хунипе интересленнӗччӗ. Эпӗ ӑна ниҫта та ҫакса хурайманнине пӗлтернӗччӗ. Вӑл кӑмӑлсӑрланнӑн туйӑнчӗ. Аппа пиртен кӗтмен ҫӗртен уйрӑлса кайсан, йывӑр хуйхӑран лӑплансан хальхи ҫипсемпе урӑх материалсем ҫине тӗрлеме тытӑнтӑм. Эпӗ халь ҫамрӑк мар та, 3 ҫул ӗҫлерӗм унпа. Вӑл +ӗнӗ Мӑратра вӑй хунӑ чухне ӑна тӗрленӗ, эпӗ — 70 ҫулта. Аппа ун
Чун каниччен савӑнчӗҫ

Чун каниччен савӑнчӗҫ

Ҫӗнӗ Шӑхран  ялӗнчи  клубра час-часах тӗрлӗ мероприятисем пулса иртеҫҫӗ. Манӑн, ҫавӑн пекех ял ҫыннисен асӗнче те Ҫӗнӗ ҫул ячӗпе иртнӗ «Хӗл мучи Ҫӗнӗ ҫул балӗнче» юмах нумайлӑха асра юлчӗ. Тухатмӑш, Асамҫӑ хӗр, Юрпике тата юмахсенчи ытти сӑнарсен тумне тӑхӑннӑ ачасем ҫак кун чун каничченех савӑнчӗҫ. Ҫӗнӗ ҫул юррисем, вӑйӑсем, конкурссем пулчӗҫ. Хӗл мучипе Юр пике  елка йӗри-тавра ҫаврӑнакансене пылак ҫимӗҫсемпе хӑналарӗҫ. Шкул ҫулне ҫитмен пулин те пират тумне тӑхӑннӑ Ваня Петров  пурин чӗрине те тыткӑнларӗ. Кӑмӑлтан савӑннӑ хыҫҫӑн пурте тулли кӑмӑлпа килӗсене саланчӗҫ. Людмила Тихонова.
Ӗҫлӗ калаҫусем пынӑ, тӗрлӗ ыйту сӳтсе явнӑ

Ӗҫлӗ калаҫусем пынӑ, тӗрлӗ ыйту сӳтсе явнӑ

Январӗн 15-мӗшӗнче республикӑра, ҫавӑн пекех пирӗн округра та Пӗрлехи информаци кунӗ иртнӗ. Ӑна округ пуҫлӑхӗ Н.Н.Раськин уҫнӑ. Информаци кунӗн ӗҫне ЧР физкультурӑпа спорт министрӗ В.В.Петров, депутатсен Пухӑвӗн председателӗ С.Н.Грачева, округри Обществӑлла палатӑн ертӳҫи К.С.Мифтахутдинов, депутатсем, округ администрацийӗн пайӗсен, территори уйрӑмӗсен пуҫлӑхӗсем хутшӑннӑ. Пӗрремӗш ыйтупа, банк картисем ҫинчи  укҫа-тенке вӑрлани тата контактсӑр майпа ултавҫӑсем усӑ куракан хальхи меслетсем  ҫинчен РФ шалти ӗҫсен пайӗн «Комсомольский» уйрӑмӗн начальникӗ С.А.Ласточкин сӑмах илнӗ. Ҫӗршывра, республикӑра, ҫавӑн пекех пирӗн округра та  ултавҫӑсен серепине лекнисем час-часах тупӑнса пыраҫҫӗ. Телефонпа, компьютерпа усӑ курнӑ чухне асӑрхануллӑрах пулмалли ҫинчен массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ур
Сирӗн сӗнӗвӗрсене кӗтетпӗр

Сирӗн сӗнӗвӗрсене кӗтетпӗр

«Каҫал ен» хаҫата ҫырӑнса илекенсем хушшинче тӗрлӗ ӳсӗмрисем пур. Аслӑраххисем хаҫатра телепрограмма курасшӑн. Хальхи телевизорсем ҫинче программӑна пульт ҫине пуссах пӗлме пулать. Анчах та ватӑрах ӳсӗмрисемшӗн ҫакна тума йывӑр. Ҫамрӑкраххисем хаҫатра телепрограмма пичетленине хирӗҫ. Хаклӑ вулаканӑмӑрсем! Эпир сирӗн сӗнӗвӗрсене пӗлесшӗн. Хаҫатра телепрограмма кирлӗ-и? Кирлӗ пулсан сире хӑш каналсем интереслентереҫҫӗ? Эсир панӑ сӗнӳсемпе канашсем хаҫат номерӗсене хатӗрленӗ чухне пулӑшасса шанатпӑр. Шӑнкӑравлӑр, ҫырса ярӑр, кӗрсе тухӑр. 8(83539)5-13-00, 5-14-07. Электронлӑ почта: kasal1971@rambler.ru, smi05-1@cap.ru. Хаҫат редакцийӗ.
Пичет кунӗсемпе саламланӑ

Пичет кунӗсемпе саламланӑ

Январӗн 13-мӗшӗнче ҫӗршывра Раҫҫей Пичет кунне, январӗн 19-мӗшӗнче Чӑваш Пичет кунне паллӑ тӑваҫҫӗ. Ҫак ятпа округри шкулсенче тӗрлӗ мероприятисем пулса иртнӗ. Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗнче  9 «а» класра вӗренекенсем журналистика ветеранӗпе, пултаруллӑ ялкорпа В.В.Гавриловпа  тӗлпулу ирттернӗ. Василий Васильевич хӑйӗн сӑмахӗнче «Каҫал ен» хаҫатӑн историйӗпе паллаштарнӑ, журналист ӗҫӗ ҫинчен каласа панӑ.  Шкул директорӗн воспитани енӗпе ӗҫлекен советникӗ П.В.Родионов журналист-ветерана уяв ячӗпе саламланӑ, асӑнмалӑх парне панӑ. Комсомольски 2-мӗш вӑтам шкулӗнче 7-мӗш класра вӗренекен кадетсем «Каҫал ен» хаҫат редакцийӗнче пулса курнӑ. Тӗп редактор ӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Т.В.Мамуткина редакцин ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинче чарӑнса тӑнӑ, ачасен ыйтӑвӗсем ҫине хуравланӑ. Вӗренекенсем хаҫатӑн па

Пурнӑҫ ҫулӗпе ҫур ӗмӗр пӗрле

Ҫемье вучахӗн ӑшшине упраса пӗр-пӗринпе пӗр ҫӑвартан тенӗ пек пурӑнакан мӑшӑрсене халӑхра «ҫӳпҫипе хупӑлчи» теҫҫӗ. Ҫакнашкал ҫемьесем пирӗн хушӑра та йышлӑ. Ҫак кунсенче Хирти Сӗнтӗр территори уйрӑмӗнче тӳрех икӗ мӑшӑр «ылтӑн туй» кӗрекине ларнӑ. Шӑпа пӳрнӗ мӗнпур йывӑрлӑха пӗрле тӳссе ирттерсе, савӑнӑҫне те, хурлӑхне те пӗрле пайласа пурнӑҫ сукмакне алла-аллӑн такӑрлатса пурӑнакан мӑшӑрсем — пуриншӗн те ырӑ тӗслӗх.  Январӗн 11-мӗшӗнче Тӗвенеш ялӗнче пурӑнакан Галинӑпа Федор Журавлевсем пӗр ҫемье чӑмӑртанӑранпа 50 ҫул ҫитнине халалласа савӑнӑҫлӑ уяв йӗркеленӗ. Килӗшӳллӗ мӑшӑра Хирти Сӗнтӗр территори уйрӑмӗн начальникӗ Валентина Салмина тата культура ӗҫченӗсем ӑшшӑн саламланӑ. Галина Николаевнӑпа Федор Алексеевич виҫӗ ачана кун ҫути парнелесе тивӗҫлӗ воспитани парса ҫитӗнтернӗ. «Ыл
Вӑрҫӑ паттӑрӗсем, тыл ӗҫченӗсем пирки каласа парар

Вӑрҫӑ паттӑрӗсем, тыл ӗҫченӗсем пирки каласа парар

Георгий Николаевич Чернов Вӑл Нӗркеҫ ялӗнче 1916 ҫулхи майӑн 15-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Ҫамрӑклах ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле Алтай крайӗнчи Канаш ялне куҫса кайнӑ. 1930 ҫулта Голишевӑри 7 ҫул вӗренмелли шкула пӗтернӗ. Ун хыҫҫӑн колхозра бригадир пулса ӗҫленӗ. Пӗлсе, ҫынсемпе килӗштерсе тӑрӑшнӑ Георгий Николаевич. Ашшӗ-амӑшӗ пилӗпе авланса ҫемье ҫавӑрнӑ. Вӗсен виҫӗ ача ҫуралнӑ. Питӗ савӑнса, килӗштерсе пурӑннӑ вӗсем.  1941 ҫулта Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ пуҫланнӑ. Ялта та лару-тӑру улшӑннӑ. Вӑйпитти ҫынсем фронта тухса кайнӑ. Кӗҫех Г.Чернов патне те черет ҫитет. 1942 ҫулта ӑна ҫарпа пехота училищине вӗренме янӑ. Ун хыҫҫӑн лейтенанта вӑрҫӑ хирне ӑсатнӑ. Георгий Чернов паттӑр салтак пулнӑ. Хӑюллӑ ҫапӑҫнӑшӑн ӑна 1943 ҫулта кӗске сроклӑ отпуск та панӑ. Сталинграда, Дон тӑрӑхне, Украина ҫӗрӗсене ирӗ
Окоп ҫуртисем тӑваҫҫӗ

Окоп ҫуртисем тӑваҫҫӗ

Асанкасси ялӗнче пурӑнакансем инҫетри ентешсене  тӑтӑшах пулӑшма тӑрӑшаҫҫӗ.  Вӑтам шкул учителӗ Оксана Копташкина тата ял библиотекарӗ  Надежда Козлова ертсе пынипе ял библиотекинче  кӗҫӗн классенче вӗренекенсем уроксем хыҫҫӑн ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакансем валли окоп ҫуртисем тӑваҫҫӗ. Салтаксене ҫак япаласем питӗ кирлине туйса вӗсем хавхаланса ӗҫлеҫҫӗ.

Ҫын ӗҫӗпе мухтавлӑ

2025 ҫулхи январӗн 8-мӗшӗнче Хадзят Шакирзянович Миннетуллин ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ пулӗччӗ. Шел пулин те, вӑл 2002 ҫулхи мартӑн 24-мӗшӗнче 77 ҫулта чухне пирӗнтен ӗмӗрлӗхех уйрӑлса кайнӑ. Ӑна ял халӑхӗ ҫеҫ мар, район ертӳҫисем те лайӑх пӗлнӗ. Ачалӑхӗ унӑн ашшӗсӗр иртнӗ, ӑна амӑшӗпе кукамӑшӗ ҫитӗнтернӗ. Чӗчкенти ҫичӗ ҫул вӗренмелли шкула пӗтерсен 14-ри ҫамрӑк Патӑрьелӗнчи педагогика училищине кӗнӗ, ӑна ӑнӑҫлӑн вӗренсе пӗтернӗ. Вӗреннӗ чухне час-часах канмалли кунсенче Патӑрьелӗнчен Чӗчкене ҫуранах ҫӳренӗ. 1943 ҫулхи апрель уйӑхӗнче вӑл Совет ҫарӗн ретне тӑнӑ. Хадзят Шакирзянович — Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑ ветеранӗ, службӑна 3-мӗш Белорусси фронтӗнче ирттернӗ. 1946 ҫулта ӑна демобилизациленӗ. Хӑюлӑхпа паттӑрлӑхшӑн тӗрлӗ медальсемпе чысланӑ. Ҫак ҫулах Х.Миннетуллин Чӗчкенти ҫичӗ ҫ
Шыв илме ваксем хатӗрлеҫҫӗ

Шыв илме ваксем хатӗрлеҫҫӗ

Пушар ҫулталӑкӑн кирек хӑш вӑхӑтӗнче те сиксе тухма пултарать. Хӗл кунӗнче вут-кӑвара            сӳнтерме пӗвесенчен пр чӑрмавсӑр шыв илме май пултӑр тесе Элпуҫ территори уйрӑмӗнче шартлама сивӗсенче те шӑнман ваксем тунӑ. Пӑра касса шӑтарнӑ хыҫҫӑн унта хупӑллӑ йывӑҫ кӑшкар вырнаҫтарнӑ, ӑна ӑшӑ тытакан япаласемпе витнӗ. Ҫавӑн пекех ҫак территори уйрӑмне кӗрекен Хирти Выҫли тата Хирти Явӑш ялӗсенче те Хӑнтӑрла юханшывӗнчи пӗвесенче пӑр шӑтарса вак касса пушар сӳнтермелли машинӑсем валли шыв илмелли ятарлӑ вырӑнсем тунӑ. Ҫак енӗпе округри ытти территори уйрӑмӗсенче те ӗҫлеҫҫӗ. Юханшывсемпе пӗвесенче 55—60 сантиметр сарлакӑш вак касаҫҫӗ. Шӑнасран йӗри-тавра 30—40 сантиметр ҫӳллӗш юр купаласа ҫаврӑнаҫҫӗ, улӑм е утӑ тултарнӑ михӗсемпе хуплаҫҫӗ. Ҫынсене ку вырӑнта асӑрхануллӑ пулмаллине пӗлт

Ветерансен клубӗ – 35 ҫулта

Ӗмӗрне ӗҫре ирттернӗ ватӑсем тивӗҫлӗ канӑва кайсан чылай чухне кичемленеҫҫӗ, пӗччен- лӗхпе аптӑраҫҫӗ, хӑйсене пурнӑҫ айккинче тӑрса юлнӑн туяҫҫӗ. Килти тӑват стена хушшинче лариччен ҫын ҫине тухни, пӗр ӳсӗмри пӗлӗшсемпе куллен хутшӑнни, паллах, усӑллӑрах. Тивӗҫлӗ канурисене кичемлӗхрен ҫӑлас, вӑхӑта интереслӗ ирттерме пулӑшас тӗллевпе 35 ҫул каялла районти тӗп библиотекӑра ветерансен «Шанчӑк» клубне йӗркеленӗ. Ҫӗнӗ ҫул уявӗ умӗн унта ҫӳрекенсем клубӑн юбилейне уявланӑ. Клубӑн ӗҫне пуҫарса яракансенчен пӗри — Ефросиния Павловна Алексеева, ялти пӗрремӗш трактористка. Клуба ҫӳрекенсене пӗрлештерес тесе вӑл нумай ӗҫ пурнӑҫланӑ. Мӗнлерех ал ӗҫ ӑсти пулнӑ тата вӑл, мӗнлерех кавирсем тӗрлесе илемлетнӗ! Унӑн ӗҫне 2004 ҫулта Маргарита Бормотина тӑснӑ. 2013 ҫулта «Шанчӑк» клубӑн председательне Л
Уявсене те паллӑ тунӑ, ӑмӑртусенче те тупӑшнӑ

Уявсене те паллӑ тунӑ, ӑмӑртусенче те тупӑшнӑ

Ҫӗнӗ ҫулхи кану кунӗсенче округра пурӑнакансем уявсене паллӑ тунипе пӗрлех культура тата спорт мероприятийӗсене те хастар хутшӑннӑ. Пӗтӗм ҫӗршывӗпех спорт тата сывлӑх декади пулнӑ май пирӗн тӑрӑхра та спорт ӑмӑртӑвӗсем иртнӗ. Январӗн 1—8-мӗшӗсенче округра сывӑ пурнӑҫ йӗркине юратакансем 27 тупӑшӑва хутшӑннӑ. Спорт площадкисенче 500 ытла ҫын тупӑшнӑ. 672 ҫын «Кӗтне» физкультурӑпа спорт комплексне ҫитсе сывлӑхне ҫирӗплетнӗ. Уйрӑм ялсемпе илсен кану кунӗсенче Асанкасси территори уйрӑмӗнче спорт ӑмӑртӑвӗсем ытларах пулнӑ. Унта волейболла та, футболла та, хоккейла та выляса тупӑшнӑ. Ҫавӑн пекех Хирти Сӗнтӗр тата Аслӑ Ҫӗрпӳел территори уйрӑмӗсене кӗрекен ялсенче те спорта юратакансем йышлӑ. Вӗсенче те ӑмӑртусем чылай пулнӑ.  Патшалӑх влаҫӗн, ӗҫ тӑвакан влаҫӑн территорири органӗсен
2024 ҫул. Мӗнпе асра юлчӗ?

2024 ҫул. Мӗнпе асра юлчӗ?

Январь (Кӑрлач) 1—8-мӗшӗсенче кану кунӗсем пулнӑ. Апла пулсан та муниципаллӑ округра пурӑнакансем культурӑлла-массӑллӑ мероприятисене, спорт ӑмӑртӑвӗсене хастар хутшӑннӑ. Аслӑ Чурачӑк культура ҫурчӗ ҫумӗнчи  округри искусствӑсен шкулӗн филиалӗн «Тевет» фольклор ансамблӗ тата Хирти Явӑш шкулӗн вӗренекенӗсем Канаш хулинче иртнӗ «Рождественская звезда» ачасен Епархи фестивальне хутшӑннӑ, парнесене тивӗҫнӗ. 12-мӗшӗнче  пирӗн округри этнобиблиотекӑра  «Про-движение» ҫамрӑксен хутшӑну центрне уҫнӑ. 15—16-мӗшӗсенче Мускавра Пӗтӗм Раҫҫейри «Малая Родина — сила России» муниципаллӑ форум иртнӗ. Ун ӗҫне пирӗн муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Н.Н.Раськин та хутшӑннӑ.  23-мӗшӗнче пирӗн округра ӗҫлӗ визитпа ЧР Министрсен Кабинечӗн председателӗн ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ&nbs
Пуриншӗн те усӑллӑ пулнӑ

Пуриншӗн те усӑллӑ пулнӑ

Округри пултаруллӑ вӗренекенсемпе шкул директорӗсен советникӗсем иртнӗ ҫул «Вӗренӳ вырсарни кунне» тӑтӑшах ирттернӗ. Кӑҫал вӑл пуҫласа Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел вӑтам шкулӗнче пулнӑ. Мероприятие хутшӑнакансене асӑннӑ шкул директорӗ  С.В.Антонова, округ пуҫлӑхӗн ҫамрӑксем енӗпе ӗҫлекен советникӗ О.П.Григорьева саламланӑ, тухӑҫлӑ ӗҫлеме ӑнӑҫу суннӑ. Вӗренекенсем 5 лапамра ӗҫленӗ. «Его Величество музей» ушкӑнрисем шкул музейне ҫитсе курса унти экспонатсемпе паллашнӑ. «Волшебный занавес» лапамра Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел вӑтам шкулӗнче вӗренекенсем шкул театрӗ мӗнле ӗҫленипе паллаштарнӑ. «Лебединая верность» лапамра калаҫу ҫемье тата унӑн хаклӑхӗ, йӑла-йӗрке пирки пулнӑ. «Мастерская Орлят» лапамра вӗренекенсем творчество ӑсталӑхне туптанӑ. «В гостях у Айболита» ушкӑнра медицина ӗҫченӗ ачасене амансан пӗрремӗ
Тӗлпулу пулнӑ

Тӗлпулу пулнӑ

Йӑлмахва ял библиотекинче ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакан ентешӗсен амӑшӗсемпе тата мӑшӑрӗсемпе тӗлпулу ирттернӗ. Вӗсене Кайнлӑк территори уйрӑмӗн начальникӗ А.Г.Кузьмин ялти ветерансен совечӗн председателӗ Н.А.Смирнова иртнӗ уявсем ячӗпе саламланӑ пурнӑҫра ӑнӑҫусем суннӑ. Ӑшӑ калаҫу пынӑ май вырӑнти культура ӗҫченӗсем тӗлпулӑва килнисен кӑмӑлӗсене уҫма ҫепӗҫ юрӑсем парнеленӗ. Т.С.Ефремова инҫетри ентешсен пурнӑҫне сыхлатӑр тесе хӑй аллипе ангел-управҫӑ (оберег) тунӑ. Ӑна чӑрӑш ҫине ҫакнӑ. Сӗтел хушшинче вӗри чей ӗҫнӗ май калаҫу паянхи кун хумхантаракан ыйтусем тавра пынӑ.
Ятарлӑ проект хута кайнӑ

Ятарлӑ проект хута кайнӑ

Паттӑрсем 1812 ҫулхи Отечественнӑй, Граждан, Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑсенче юн тӑкнӑ, халӗ ятарлӑ ҫар операцийӗнче Тӑван ҫӗршыва хӳтӗлессишӗн ҫапӑҫаҫҫӗ. Вӗсем хушшинче Чӑваш ен ҫыннисем те, пирӗн тӑрӑхри ентешсем те пулнӑ, пур. Чӑваш Республикин экономика аталанӑвӗн министерстви тата  Президент гранчӗсен фончӗ пулӑшнипе «Радуга» культурӑпа выставка центрӗ «Лица Чувашии. Они сражались за Родину» ятарлӑ социаллӑ проект ӗҫе кӗртет. Унӑн тӗллевӗ ачасене мӗн пӗчӗкрен патриотизмла воспитани парасси пулса тӑрать. Нумаях пулмасть «Радуга» культурӑпа выставка центрӗн директорӗ Нина Смирнова республикӑри шкул ҫулне ҫитменнисен 80 организацине «Опорная площадка проекта «Лица Чувашии»  статуса ҫирӗплетекен дипломсем панӑ. Вӑл шутра пирӗн округри «Радуга» ача сачӗ те пур. Проектпа ӗҫлеме&
Заявка йышӑнма пикеннӗ

Заявка йышӑнма пикеннӗ

Нумаях пулмасть «Земство учителӗ» федераллӑ программа валли заявкӑсем йышӑнма пуҫланӑ. Программа тӑрӑх ял-саласене, поселоксене тата 50 пин ҫынран сахалрах пурӑнакан хуласене ӗҫлеме килекен учительсене пӗр хутчен паракан компенсаци тӳлевӗпе тивӗҫтереҫҫӗ. Конкурса хутшӑнакан вӗрентекен 55 ҫултан аслӑ мар, вӑтам е аслӑ педагогика пӗлӗвӗллӗ пулмалла. «Земство учителӗ» программӑпа ӗҫе кӗрсен ҫак шкулта 5 ҫултан кая мар ӗҫлемелле.  Заявкӑсене апрелӗн 15-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Тӗплӗнрех ЧР Вӗренӳ министерствин сайтӗнче вуласа пӗлме пулать.
Ҫӗнӗ наци проекчӗсем старт илеҫҫӗ

Ҫӗнӗ наци проекчӗсем старт илеҫҫӗ

Кӑҫалтан Раҫҫейре 19 ҫӗнӗ наци проекчӗ старт илет. Вӗсем нумай сферӑна — экономикӑран пуҫласа экологи таран — пырса тивеҫҫӗ. Палӑртнӑ плансене пурнӑҫа кӗртни пурнӑҫ пахалӑхне лайӑхлатма, чылай отрасле ҫӗнӗ шая кӑларма тивӗҫ. Кӑҫалтан вӑй илекен наци проекчӗсенчен пӗри — «Ҫамрӑксем тата ачасем». Унӑн тӗллевӗ — ҫамрӑк ӑрӑва пур енлӗн аталанма кирлӗ условисем туса парасси. Нацпроектпа килӗшӳллӗн ҫӗнӗ шкулсем тума, юсама, педагогсен квалификацине   ӳстерме, ҫӗнӗ вӗрентӳ методикисем хатӗрлеме, вӗренекенсене валли хӑтлӑ условисем тума палӑртнӑ. Ҫавӑн пекех талантлӑ ачасемпе ҫамрӑксене пулӑшасси, ҫамрӑк специалистсене тӗрев кӳресси те тӗп вырӑнта. Цитата Владимир Путин, РФ Президенчӗ: «Наци проекчӗсен тӗллевӗсене «хут ҫинчи» отчетсем валли мар, Раҫҫей ҫыннисен пурнӑҫне лайӑ
Правительство кунӗсем пулаҫҫӗ

Правительство кунӗсем пулаҫҫӗ

Кӑҫал республика правительстви ӗҫӗн ҫӗнӗ форматне ӗҫе кӗртме пуҫлать. Ҫакӑн ҫинчен Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗ Олег Николаев пӗлтернӗ. «Округсен аталанӑвӗн кӑтартӑвӗсене пӗтӗмлетӗпӗр, вӗсен управлени командисемпе пӗрле 2030 ҫулчченхи социаллӑ пурнӑҫпа экономика аталанӑвӗн комплекслӑ программине пурнӑҫламалли ӗҫсен планне палӑртӑпӑр», — тенӗ Олег Алексеевич. Правительство кунӗсем Улатӑр тата Пӑрачкав округӗсенчен пуҫланнӑ. — Правительство членӗсем уйрӑм муниципалитет округӗн хӑйне евӗрлӗхне, унта умри тӗллевсене пурнӑҫлама хатӗррине туйни хаклӑ, ҫав вӑхӑтрах муниципалитетсен командисене, вырӑнти халӑха хастар ӗҫлеме хавхалантарни те пысӑк пӗлтерӗшлӗ. Хамӑр палӑртни мӗнпур ҫул-йӗрпе ӗҫлесе каяссине, кашниех хӑйӗн хӑш вӑхӑтра мӗн тумаллине, мӗнле кӑтартусем пулмаллине ӑнланассине тивӗҫтермелл

Ҫитрӗ, ҫитрӗ Ҫӗнӗ ҫул!

Ҫӗнӗ ҫул — кашни ачашӑн чи юратнӑ уяв. Илемлӗ тумсем тӑхӑнса капӑр елка тавра ҫаврӑнасса, Хӗл Мучи паракан пылак парнесемпе сӑйланасса, Ҫӗнӗ ҫулпа ҫыхӑннӑ асамлӑха вӗсем ҫулталӑкӗпе кӗтеҫҫӗ. Декабрӗн 26-мӗшӗнче округра  ятарлӑ ҫар операцине хутшӑнакансен ачисем, уйрӑмах пысӑк пултарулӑхпа палӑракан округри шкул ачисем тата сусӑррисем валли Ҫӗнӗ ҫул уявӗсем йӗркелесе ирттернӗ. Унта муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин тата округри депутатсен Пухӑвӗн председателӗ Светлана Грачева та хутшӑннӑ. Вӗсем ачасене уявра кӑмӑл туличчен савӑнма, Ҫӗнӗ ҫула хаваслӑн кӗтсе илме суннӑ.

Ҫулталӑка пӗтӗмлетнӗ

Декабрӗн 20-мӗшӗнче районти культура ҫуртӗнче Раҫҫейри Ҫемье ҫулталӑкне тата Чӑваш Енри Экологи культурин тата ҫутҫанталӑкпа перекетлӗн усӑ курассин ҫулталӑкне пӗтӗмлетсе савӑнӑҫлӑ мероприяти йӗркеленӗ. Уява уҫса муниципаллӑ округ пуҫлӑхӗ Николай Раськин пурне те саламланӑ, округра ҫулталӑк хушшинче ҫемьесене пулӑшас тата ҫутҫанталӑка упрас енӗпе нумай ӗҫ туса ирттерни ҫинчен каланӑ, ҫак ӗҫсене активлӑн хутшӑннисене чӗререн тав тунӑ. Тематикӑлла мероприятисене йӗркелесе ирттерессинче чи пысӑк хастарлӑхпа палӑрнисене тӗрлӗрен наградӑсемпе чысланӑ. 60, 55 тата 50 ҫул пӗрле пурӑнакан мӑшӑрсем — Елизаветӑпа Тихон Башкировсем, Галинӑпа Аркадий Абрамовсем, Альбинӑпа Вениамин Козловсем уявӑн хаклӑ хӑнисем пулнӑ. Ҫакӑн пек ҫирӗп те шанчӑклӑ ҫемьесенчен тӗслӗх илмеллине палӑртса Николай Ника

Юн пани организмшӑн усӑллӑ

Декабрӗн 23-мӗшӗнче пирӗн округра Донор кунӗ иртнӗ. Мероприятие пурӗ 58 ҫын хутшӑннӑ, вӗсенчен 46-шне тухтӑрсем юн пама ирӗк панӑ. Палӑртса хӑварар, донор пулас текенсен 18 ҫултан пуҫласа 65 ҫул таранччен пулмалла, 50 килограмран ытларах таймалла, сывлӑх енчен йӑлтах йӗркеллӗ пулни те пӗлтерӗшлӗ. Медицина ӗҫченӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫынран илекен пӗр доза юн 450 миллилитрпа танлашать, вӑл хӑвӑрт ҫӗнелет. Донорсем инфекциллӗ чирсемпе тата гриппа сайрарах чирлеҫҫӗ. Онкологи тата чӗре чирӗсемпе аптӑракансем те вӗсем хушшинче сайра. Куллен юн пани организма лайӑх витӗм кӳрет, юн ҫӗнелсех тӑнине кура ҫын хӑйне ҫамрӑкрах туять. Ҫав вӑхӑтрах сирӗн юн такамӑн пурнӑҫне ҫӑлса хӑварма пулӑшни ҫинчен те асра тытӑр.
Ченакинсен – ылтӑн туй

Ченакинсен – ылтӑн туй

Юратупа килӗшӳ, шанчӑклӑхпа ӑнлану ҫинче тытӑнса тӑракан ҫемье ҫинчен кашниех ӗмӗтленет пулӗ. Анчах та нумай ҫул пӗр-пӗринпе шӑкӑл-шӑкӑл калаҫса пурӑнма пурне те   пӳрмен. Хирти Сӗнтӗр ялӗнче пурӑнакан Ченакинсенчен вара тӗслӗх илмелли пурах — килӗшӳллӗ мӑшӑр нумаях пулмасть «ылтӑн» туйне уявланӑ. Анатолий Георгиевич 1951 ҫулта Хирти Сӗнтӗр ялӗнче кун ҫути курнӑ. Ҫара кайса килнӗ хыҫҫӑн «Гигант» колхозра трактористра 34 ҫул ӗҫленӗ. Колхоз салансан «Сундырь» коллективлӑ предприятире вӑй хунӑ. Светлана  Викторовна Хирти Ӗнел ялӗнче ҫуралса ӳснӗ.   Шкул пӗтерсен фермӑра ӗҫлеме пикеннӗ, 32 ҫул пӑру пӑхаканра тӑрӑшнӑ. Хастар та уҫӑ кӑмӑллӑскер, 10 ҫул ытла Хирти Сӗнтӗр ял старостинче вӑй хунӑ. Унӑн пуҫарӑвӗпе ялта нумай ӗҫ пурнӑҫланӑ: шыв кӗртнӗ, урама вак чул сарнӑ, масара тирпейленӗ та
Ача сачӗ 55 ҫулта

Ача сачӗ 55 ҫулта

Ҫак кунсенче Комсомольскинчи «Рябинушка» ача сачӗ 55 ҫул тултарнӑ. Ҫакна халалласа ирттернӗ уява ачасемпе ашшӗ-амӑшӗсем, ача садӗнче вӑй хуракансем йышлӑн хутшӑннӑ. Мероприятие хаклӑ хӑнасем те килсе ҫитнӗ, ҫав шутра: округ администрацийӗн вӗренӳ пайӗн начальникӗ Н.А.Комиссарова, пӗтӗм Раҫҫейри вӗренӳ профсоюзӗн вырӑнти уйрӑмӗн председателӗ В.Г.Макарова, округри ача сачӗсенче тӑрӑшакансем, ача садӗнче нумай ҫул ӗҫленӗ ветерансем. Уяв концертӗнче ачасемпе воспитательсем чуна пырса тивекен юрӑсем шӑрантарнӑ, хаваслӑ ташӑсемпе кӑмӑла хӑпартлантарнӑ, сӑвӑсем каланӑ. Ачасене тивӗҫлӗ воспитани парас тесе кашни кун тӑрӑшакан, вӗсемшӗн иккӗмӗш анне пулса тӑракан ӗҫченсене юбилейлӑ мероприятире тимлӗхсӗр хӑварман. Э.Ф.Акшовӑна, А.А.Никифоровӑна, Г.А.Смирнова вӗренӳ пайӗн Хисеп грамотипе чысл